Færslur: 2012 September

28.09.2012 14:30

Sjóorsta við suðurströndina?

 German U-boat U 14 ( Frá Wikipedia)Föstudaginn 13 júlí 1917 kl. 6-7 e. hád., heyrðust hér með sjávarsíðunni drunur miklar, sem menn héldu vera fallbyssuskot. Víst var það, að þetta voru ekki þrumur, og að það heyrðist af hafi utan. Drunur þessar heyrðust á Eyrarbakka og Stokkseyri, en einkum þó í Gaulverjabæjarhreppnum. Giskuðu menn helst á, að vopnuðu varðskipi hafi lent saman við þýskan kafbát. 

[Heimild: Þjóðólfur 1917.]

 Um þessar mundir voru tvö íslensk fraktskip skotin í kaf "Vesta" [16.7.1917] og "Ceres", skip Samvinnufélagsins, Fórust 5 menn af "Vestu", en 2 af "Ceres" og var annar þeirra sænskur, en nokkrir íslenskir farþegar og erlendir  skipsbrotsmenn voru um borð og var þeim öllum bjargað. þá var seglskipiuu "Áfram" sökt á Ieið hingað frá Englandi, en mannbjörg varð.

Snemma árs 1917 þegar fyrri heimstyrjöldin stóð sem hæst, lýstu þjóðverjar yfir ótakmörkuðum kafbátahernaði á N-Atlantshafi og fyrirvaralausum aðgerðum gegn skipum sem stödd voru á átakasvæðum þeirra við breta, hvort sem um skip hlutlausra þjóða væri að ræða eða ekki. Var það ástæðan fyrir því að bandaríkin lýstu yfir stríði við þjóðverja skömmu síðar. Þegar yfir lauk höfðu þýskir kafbátar (U-boat) sökkt hálfum kaupskipaflota breta. Fyrri heimstyrjöldin hófst 28. júlí 1914 og stóð þar til 11. nóvember 1918.

Heimild: Wikipedia

26.09.2012 22:54

Veðrið 1881-1910

Samfeldar veðurathuganir voru gerðar á vegum dönsku veðurstofunnar á Eyrarbakka frá 1. jan. 1881 til 31. des. 1910. Peter Nielsen var þá veðurathugunarmaður fyrir dönsku veðurstofuna.  Á þessu tímabili  var meðalúrkoma á Eyrarbakka 1094 mm á ári. Mesta úrkoma var árið 1884 (1384 m.m.); minst árið 1891 (777 m.m.). Flestir úrkomudagar voru árið 1884, (212),fæstir árið 1892 (139). Árið 1900 var nákvæmlega meðalár (177 dagar), hið eina í þessi 30 ár. Árs meðalhiti á Eyrarbakka var 3,6 °C og meðal lágmark + 0,5 stig. Mestur hiti, sem mældist á þessu tímabili, var 22,6°C 17. júlí 1891. Mesta frost var -24,8 stig  28. mars 1892. Peter skilgreindi vindaflið á eftirfarandi hátt frá kvarðanum 0-6: 0= Logn, kaldi: 0-3 m/s 1=andvari samsv: 4-5 m/s, 2=gola: 6-10 m/s ,3=stinnur: 11-15 m/s, 4=harður: 16-20 m/s, 5=stormur: 21-30 m/s, 5=ofviðri yfir: meira en 30 m/s. Að meðaltali var hægviðri í 84 daga á ári eða 0 kvarðinn. Kvarðinn 5 eða ofviðri varði í 8 skipti, einn dag hvert í þessi 30 ár. Að jafnaði blæs hér á ári: 38 daga úr norðri; 73 daga úr landnorðri; 15 daga úr austri; 61 dag úr landsuðri; 25 daga úr suðri; 42 daga úr útsuðri; 13 daga úr vestri, og 14 daga úr útnorðri.

Heimild P. Nielsen/Þjóðólfur 1917.

Veðustofa Íslands setti upp veðurathugunarstöð á Eyrarbakka árið 1923 og var fyrsti veðurathugunarmaðurinn Gísli Pétursson læknir, en  hann andaðist 19. júní árið 1939  og tók Pétur sonur hans þá við og starfaði til ársins 1980. Sigurður Andersen, póst- og símstöðvarstjóri, annaðist mælingar til ársins 2001. Emil Frímannsson tók svo við og hefur hann verið veðurathugunarmaður á Eyrarbakka síðan. Sjálfvirk veðurathugunarstöð var sett upp í nóvember 2005 og hefur hún mælt ýmsa þætti veðurs síðan. Á seinni stríðsárunum dvöldu tveir bretar í Húsinu á Eyrarbakka og gerðu veðurathuganir fyrir breska flugherinn sem hafði aðsetur í Kaldaðarnesi. Nýtt hitamælaskýli var reist á Eyrarbakka i júlí 1961, og um leið var þar settur úrkomumælir með vindhlíf og eru þessi tæki enn í notkun.

Veðurklúbburinn Andvari/Heimildir: eyrarbakki.is, þjóðólfur 1917, Veðráttan 1939, 1961.

25.09.2012 00:13

Moðsuða íslenskra húsmæðra

Moðsuða var stundum notuð af íslenskum húsmæðrum á fyrri styrjaldarárunum (1914-1918) þegar kol skorti mjög hér á landi: Aðferðin fólst í því, að taka matarpottana af eldinum, þegar soðið hafði hæfilega lengi í þeim, og birgja þá síðan svo vel, að ekkert loft komist að; við þessa einföldu aðferð hélst suðan í pottinum nægilega lengi til þess að sjóða matinn að fullu. Að þessu var eldiviðarsparnaður,og tímasparnaður við eldamennskuna, því ekki þurfti að standa við pottana til þess að hræra í þeim; grauturinn passaði sjálfan sig í moðsuðunni. Kassarnir sem pottarnir voru byrgðir í, voru venjulegast troðnir upp með moði eða heyi vegna þess að hey fellur svo vel að pottunum, en vel mátti nota fleira en hey til þessa, t. d. gamlar, hreinar tuskur eða samanundin dagblöð. Aðferð þessi var oftlega notuð í Húsinu á Eyrarbakka á fyrrihluta 20. aldar, en var einnig alþekkt aðferð erlendis á fyrri tímum.

Íslendingum mörgum þykir orðið "moðsuða" vera eitthvert skammaryrði um illa gerðan hlut, en vel má vera að landanum hafi sjaldan tekist vel með moðsuðuna og því tileinkað sér þetta orðfæri í þessari merkingu. Guðmunda Nielsen lýsir útbúnaðinum svo: Venjulegast eru notaðir algengir trékassar, en vel má nota ýms önnur ílát, t. d. ker, kirnur, tunnur o. fl. Á stórum heimilum er ágætt að nota tunnur, sem sagaðar eru sundur í miðju, og getur maður þannig fengið tvö góð moðsuðuílát úr einni tunnu. Lok eiga að vera í öllum moðsuðuílátum og falla þétt og vel. Ef trékassar eru notaðir, er bezt að hafa lokin á hjörum og festa þau niður með hespu og keng. Það er skemtilegast að láta smíða hæfilega kassa, en oftastnær má fá hjá kaupmönnum tilbúna kassa, sem geta verið ágætir. Hlemmarnir þurfa að vera góðir og falla vel að pottunum, því komist gufan upp úr þeim, fer suðan fljótlega af og maturinn verður kaldur og slæmur. Bezt er að hafa tréhlemma. Koddarnir þurfa helzt að vera tveir, annar minni og hinn stærri; litli koddinn er lagður beint ofan á pottinn, þegar byrgt er, og stóri koddinn þar ofan á; hann þarf að vera það stór, að hægt sé að troða honum niður með potthliðinni. Báða koddana má fylla með heyi, en þó er enn betra að hafa fiður í hinum minni. Utan um koddana þarf að hafa ver, sem hægt er að taka af og þvo þegar þörf gerist. Þá segir Guðmunda m.a. að grautar þurfa að standa í moði 2-3 tíma, en þola þó vel 5-6; sumir grautar, t. d. hafragrautur, geta vel staðið í moði heila nótt, en eru þá farnir að kólna töluvert að morgni.

Heimild: Guðmunda Nielsen, Þjóðólfi 1917

19.09.2012 20:24

Norðurskautið á undanhaldi

Myndin frá NOAA hér að ofan sýnir norðurskautsísinn eins og hann er í dag, en sú neðri eins og hann var fyrir fimm árum, eða í ágústmánuði árið 2007. Sumarbráðnunin hefur því sjaldan eða aldrei verið meiri en nú eins og glöggt má sjá.

18.09.2012 23:35

Búnaður Árnesinga 1858

Í skýrslu um búnaðarástand á Íslandi 1858 til 1859 kemur fram að Árnessýsla var byggð 766 jörðum. Af skepnum voru: Kýr og geldkvígur 2.673 Griðungar og geldneyti, eldri en veturgamalt 492. Veturgamall nautpeningur 972. Ær með Iömbum 6.274. Geldar ær 644. Sauðir og hrútar eldri en veturgamlir 306. Gemlingar 4.140. Geitfé var ekkert. Hestar og hryssur 4ra vetra og eldri voru 3.496. Tryppi veturgömul til 3ja vetra 1.523. Þiljuskip voru engin en skipakostur sýslunar að öðru leiti þannig: Tólf, tíu og áttæringar voru 41. Sex og fjögramanna för 24. Minni bátar og byttur 71. Kálgarðar voru 1.088 eða samtals 75.039 ferfaðmar. Áveituskurðir voru samtals 1.110 faðmar að lengd. þúfnasléttur 10.349 ferfaðmar. Hlaðnir túngarðar 1.676 faðmar. Færikvíar 125. Nýtanlegt mótak 54.  Af skýrsluni má sjá að Árnesingar áttu landsins flest hross og kýr, en Þingeyjarsýsla landsins flestar ær og geitur. Eyfirðingar og Ísfirðingar flest þiljuskipin. Gullbringu og Kjósamenn ríkastir róðraskipa og Rángárvallarsýsla bjó að mestu kálgörðum landsins.

 

11.09.2012 20:12

A. Therkelsens Minde

Á Eyrarbakka strandaði 3. september 1875 danskt kaupskip (Skonnorta) við innsiglinguna í höfnina. Það var hlaðið salti og korni, og fór megnið af því í sjóinn, en menn komust allir af. Skipið hét A. Therkelsens Minde, og var 81 tonn að stærð, skipstjóri þess hét Laurentzen, danskur maður, en skipið var gert út af Lefolii kaupmanni. Botninn fór alveg undan skipinu, og var rekaldið selt á uppboði.

Heimild: Ísafold 1875

Haustskipin komu venjulega síðla í ágústmánuði og voru að öllu jöfnu farin áður en veður versnuðu þegar leið á september. Nokkur kaupskip fórust á Eyrarbakka á skútuöldinni þegar óvanaleg stórbrim gerði að vori eða hausti og skipin slitnuðu upp af festingum sínum, en sjaldan var mannskaði af þessum völdum, þar sem áhafnir kaupskipana héldu að mestu til í landi á meðan legið var á höfninni og hlé var á löndun eða útskipun.

Flokkur: Sjóslys

"Resolution"- strandið ()

Briggskipið "Anna et Christense" ()

06.09.2012 21:37

Þurkasumarið 2012/1907

Þurkasumur koma öðru hverju og eflaust mörgum bóndanum þótt nóg um þurkana hér sunnanlands þetta sumarið þó allur almenningur og ferðamenn láti sér vel líka sólskínið og góða veðrið. Kartöfluuppskera er frekar rír og grasvöxtur víðast sunnanlands í lágmarki af völdum þurka. Sumarið 1907 var einnig mikið þurkasumar hér sunnanlands, þornuðu upp lækir og lindir sem og vatnsbrunnar svo að vatnslaust mátti heita á öðruhverju heimili. Sumstaðar þurftu smjör og rjómabú að hætta starfsemi þegar lækir þornuðu með öllu. Í Reykjavík þornaði lækurinn sem og flestir brunnar. Var því oft að flytja vatn um langann veg þá um sumarið, en í september tók loks að rigna rétt eins og nú.

Heimild: Veðurklúbburinn Andvari / Huginn 1907.

02.09.2012 20:10

Fallegustu garðarnir á Eyrarbakka 2012

Ekkert hefur frést af vali fallegasta garðsins á Eyrarbakka þetta sumarið, en nú er komið haust svo varla verður af því að fallegasti garðurinn verði heiðraður af bæjarfélaginu okkar þetta sumarið. En hér eru myndir af nokkrum fallegum görðum á Eyrarbakka þar sem hver eigandi um sig á heiður skilið.

Túngata 30

Eyrargata 36

Túngata 1

Háeyrarvellir 28

Búðarstígur 14a

Búðarstígur 1
  • 1
Flettingar í dag: 170
Gestir í dag: 46
Flettingar í gær: 193
Gestir í gær: 35
Samtals flettingar: 273325
Samtals gestir: 35396
Tölur uppfærðar: 9.12.2024 14:34:29