25.11.2014 20:52
Sú var tíðin, 1943
Eyrbekkingar
blása til stórsóknar í atvinnusköpun!
Endurreisn útgerðar og sjósóknar standa fyrir dyrum. Eyrbekkingar stofna
hlutafélag til kaupa á vélbátum. Eyrarbakkahreppur og almennir þorpsbúar taka
höndum saman um hlutafjársöfnun og á haustmánuðum hafði þegar safnast 75 þús.
kr. í hlutafé. Markmiðið var að kaupa báta 15-26 tonn að stærð um leið og fært
þætti að styrjöldinni lokinni, og huga að sem bestri nýtingu sjávarafurða og
störfum sem við það kunna að skapast. Að undirbúningi þessa máls stóðu Magnús
Magnússon í Laufási, Vigfús Jónsson, Guðmundur Jónatan Guðmundsson, Jón
Guðjónsson og Jón Helgason. [Félagið sem
hér um ræðir var Óðinn h/f, en við það er "Óðinshús" kennt]
Verkalýðsbarátta: Báran á Eyrarbakka mótmælir ríkisstjórninni með svo hljóðandi tillögu: "Fundurinn mótmælir harðlega frumvarpi ríkisstjórnarinnar um dýrtíðarráðstafanir, þar sem í því felst stórfeld skerðing [20%] á kaupi launþega í landinu og skorar á alþingi að fella það." Samskonar mótmæli bárust frá V.l.f. Bjarma á Stokkseyri og "Snót" í Eyjum.
Flokkur verkamanna frá Eyrarbakka og Stokkseyri voru kallaðir til starfa í
Reykjavík við lagningu hitaveitunar þar.
Hjónaefni:
Trúlofun Ingibjörgu Jónsdóttur frá Hofi og Hjalta Þórðarsonar frá Reykjum á
Skeiðum. [Ingibjörg var dóttir Jóns b
Stefánssonar verslunarmanns í Merkigarði].
Eyrbekkingurinn Sigurður Ólafsson frá
Þorvaldseyri Eb, gekk að eiga Málfríði Matthíasdóttir frá Patreksfirði. Ólafur
Ólafsson frá Þorvaldseyri Eb, lögregluþjónn í Rvík og síðar húsasmíðameistari
giftist Guðbjörgu M Þórarinsdóttur [fyrri
kona].
Margrét Guðjónsdóttir frá Litlu-Háeyri og Ragnar Jónsson frá Árnanesi, Hornafirði
gengu í hjónaband. [Foreldrar Margrétar voru Guðjón Jónsson formaður á Litlu-Háeyri og
Jóhanna Jónsdóttir frá Minna-Núpi.]
Eggert Ólafsson frá Þorvaldseyri trúlofaðist Helgu Ólafsdóttur úr
Vestmannaeyjum.
Anna Sigríður Lúðvíksdóttir, læknis Norðdahl gafst Ólafi Tryggvasyni lækni.
Þau settust að á Breiðabólstað á Síðu.
Ólafur Magnússon [símaverkstjóri] trúlofaðist
Sigrúnu Runólfsdóttur frá Fáskrúðsfirði.
[ Magnúsar Árnasonar og
Sigurborgu Steingrímsdóttur]
Afmæli:
90 ára, Þórey Hinriksdóttir í Einkofa, en hún var ættuð frá Eyri í Kjós.
80 ára, Jón hómópati Ásgrímsson. Hann stundaði einkum smáskamtalækningar og
kartöflurækt á Eyrarbakka.
73. ára afmæli átti Jónína Guðmundsdóttir.
65 ára Þóra Jóhannsdóttir Jónssonar trésmiðs frá Eyrarbakka og Ingunnar
Einarsdóttur.
50 ára, Ólafur Bjarnason verkstjóri að Þorvaldseyri Eyrarbakka. [Ólafur var verkstjóri hjá Vegagerðinni.
Með konu sinni Jenny Jensdóttur átti hann 12 börn.] Guðjón Jónsson
vélstjóri og verkstjóri. [Hann starfaði
sem verkstjóri hjá síldarverksmiðju dr. Paul á Siglufirði.] Ásgeir
Guðmundsson prentari í Rvík. [ Guðmundar
Höskuldssonar bókbindara á Eb.]
Látnir: Eiríkur Árnason (88) b. frá Þórðarkoti. Guðrún
Guðmundsdóttir (84) frá Eyfakoti. Guðbjörg Pálsdóttir (74) Steinskoti. Sigurður
Erlendsson (73) frá Traðarhúsum Guðný J Jóhansdóttir (69) á Austurvelli. Kristín
Jónsdóttir (61) frá Merkigarði (Hofi). Sigurður Bjarni Ólafsson (18) frá
Þorvaldseyri. [Sonur Ólafs Bjarnasonar og
Jennyar Jensdóttur]
Fjarri heimahögum: Aðalsteinn Sigmundsson sem um áratug var
skólastjóri á Eyrarbakka og stofnandi U.M.F.E. féll útbyrðis af björgunarskipinu
"Sæbjörgu" í hauga sjó. Hann fékk hjartaslag, er hann reindi að bjarga sér á
sundi.
Sigurður Guðbrandsson frá Flóagafli. Hann féll milli skips og bryggju. Sigurður
var skipstjóri á "Skálafelli" frá Hafnafirði. Hann var sonur Guðbrands
Guðbrandssonar og Katrínar Einarsdóttur í Flóagafli, síðar Eyrarbakka.
Sigurjón Jónsson (54) skipstjóri, sonur Jóns Sigurðssonar í Túni og konu hans Guðrúnar Magnúsdóttur frá Sölkutóft. Sigurjón var síðast stýrimaður á varðskipinu "Ægi", en banamein hans var krabbamein.
Sandkorn:
Jónatan Jónsson 21. árs gamall Eyrbekkingur slapp með naumindum úr vélarúmi "Stíganda RE" þegar eldsprenging varð út frá steinolíugufu. Hann brendist illa á höndum og andliti.
Haraldur Guðmundsson á Háeyri stendur fyrir kolavinnslu í Tindafjalli á Skarðsströnd.
Vilborg Sæmundsdóttir tók við útsölu barnablaðsins
Æskunnar á Eyrarbakka og jók hún sölu blaðsins um 125% á fyrsta árinu.
Úrvals leikfimiflokki U.M.F.E. stjórnaði Sigríður Guðjónsdóttir.
Sigurður Guðmundsson í Breiðabliki taldi ráðlegast að hafa aðeins tvo
stjórnmálaflokka í landinu, einn til hægri og hinn til vinstri.
Uppfinningamaðurinn Hjörtur Thordarson og einn efnaðasti íslendingurinn vestanhafs
var giftur Júlíönnu Hinriksdóttur frá Eyrarbakka.
Tveir Eyrbekkingar á Þjóðhátíð í Vestmannaeyjum drukku af hinum eitraða
tréspíra sem vélbátur þar bar á land, en fjöldi manna í Eyjum lést af völdum
drykkjarins. Annar Eyrbekkingurinn veiktist, en hinn kenndi sér ekki meins.
Guðmundur Daníelsson ræðst til kennarastarfa við barnaskólann á Eyrarbakka.
Félagar úr U.M.F.E. hófu að æfa leikritið "Ævintýri á Gönguför".
Jónsmessuhátíðin nr.3 var haldin 26. og 27. júní 1943 fyrir forgöngu
Eyrbekkingafélagsins.
Vélbátaferðir milli Vestmannaeyja, Stokkseyrar og Eyrarbakka voru farnar
þetta sumar.
Þorpsbúar voru um 580 manns 1943.
Finnur Jónsson listmálari leitaðist við að fanga fegurðina á Eyrarbakka.
Pétur Gíslason veðurathugunarmaður á Eyrarbakka hóf sendingar veðurskeyta
tvisvar á dag.
[ Áður voru veðurskýrslur
sendar nánaðarlega.]
Pétur Pétursson þulur í útvarpinu var fæddur á Eyrarbakka, Péturs
Guðmundssonar barnakennara og Elísabetar Jónssdóttur, en hún fluttist til
Reykjavíkur með sín 11 börn eftir fráfall hans.
Úr grendinni:
Tveir Sunnlendingar létust úr fossforeitrun, Verslunarmaður hjá KÁ á Selfossi [Þorsteinn Guðmundsson] og ung stúlka [Lilja Sveinsdóttir] frá Ósabakka á Skeiðum. Talið var fullvíst að eitrunin stafaði af tilteknu rottueitri í túbum sem seldar voru í verslunum sunnanlands m.a. á Eyrarbakka og Selfossi. [Lúðvík Norðdahl héraðslæknir taldi að hver 90 gr. nægði til að drepa 50 manns. Hver túpa innihélt 37gr. af fossfór]
Hressingarhæli fyrir drykkjumenn var formlega tekið í notkun á Kumbaravogi við Stokkseyri.Frá Stokkseyri gengu 6 þilfarsbátar 1942 og 1943, gerðu út á reknet og öfluðu allmikla síld. Áhugamenn um gistihús á Stokkseyri [Pétur Daníelsson, Páll Guðjónsson og Jón Magnússon.] stofna þar til reksturs hótels í nýreistu 8 herb, húsi "Hótel Stokkseyri" með 100 manna veitngasal [Nú félagsheimilið Gimli]. Axel Björnsson var ráðinn hótelstjóri. Siglingar milli lands og Eyja voru nú aðalega frá Stokkseyri yfir sumarið, en einnig einhverjar frá Eyrarbakka. [ Um 4000 manns fóru milli lands og Eyja þetta sumar á litlum bátum] Stokkseyringafélagið var stofnað í Reykjavík og voru stofnendur vestan heiðar 176. Formaður var Sturlaugur Jónsson. Í Tryggvagarði á Selfossi voru nú komnar 5000 plöntur. Gufuketill sprakk í Mjólkurbúi Flóamanna og einn danskur maður skaðbrendist [Malling Andreasen var kyndari í M.B.F og var honum tjaslað saman af hersetulæknum]. Ölfusárbrú liggur undir skemdum sökum umferðarþunga og uppistöðuteinar slitnað. Þegar er farið að huga að hönnun nýrrar brúar. Egill Thorarensen var ókrýndur konungur Selfyssinga, að mati heimamanna. Kaupfélagstjóri var hann og útgerðarstjóri, sem og pólitískur leiðtogi. Nú bætti hann enn einni rós í hnappagatið, með því að hefja bíórekstur á Selfossi. Kaupfélagið undir hans stjórn, rak útibú á Eyrarbakka og Stokkseyri, verslun, saumastofu, bifreiðaverkstæði og íshús á Selfossi, ásamt útgerð í Þorlákshöfn.
Tíðin: Hellisheiði var ófær um tíma í byrjun árs, en fært var um Þingvallaveg til Reykjavíkur. Umhleypingar og hríðarveður síðari hluta febrúar með snjóþyngslum, en veður fór batnandi um miðjan mars. Vorið var kalt og umhleypingasamt. Kartöfluuppskera var góð þetta árið. Úrkomusamt haust og umhleypingar fram á vetur.
Heimild: Alþýðubl. Eining, Fálkinn, Jörð, Morgunbl, Útvarpstíðindi, Veðráttan, Vísir, Þjóðviljinn, Ægir.