Árið 1915 voru íbúar í Eyrarbakkahreppi 925 að tölu. -Sjóðliðsforingjar tveir af danska varðskipinu "Valnum", voru um þessar mundir að mæla hafnargerð hér á Eyrarbakka, fyrir stórkaupm. Lefolii, en hann var hér sjálfur staddur um lestirnar eins og venja hans var, til að kaupa upp ull bænda. -Nokkra mánaða hlé var á útgáfu fréttablaðsins Suðurland vegna pappírsskorts af völdum heimstyrjaldarinnar, en með vorskipum barst loks nægur pappír til að halda útgáfunni áfram. -Ensk herskip voru á sveimi hér skamt undan landi -Konurnar á Bakkanum fögnuðu kosnngarétti sínum, hér sem og í Reykjavík og víðar í kaupstöðum landsins. -Í þjórsárdal var höggvið mikið hrís til eldiviðar og fleytt ofan Brúará og Hvítá, mest svo tekið upp á land nærri Útverkum á Skeiðum, en hrísið átti að spara kolainnfluttning. -Erlendir ferðamenn voru óvenju fáir hér við sjávarsíðuna þetta sumar af völdum styrjaldarinnar. Helstu umgangspestir voru "Rauðir hundar" sem lögðust þungt á fullorðna, en þó vægar á börn og svo "Barnaveiki". Um veturinn kviknaði í húsi héraðslæknisins Gísla Péturssonar og skemdist mikið, en eldinn tókst að slökkva. Bifreiðar voru hér á ferð að vetrarlagi og þótti tíðindum sæta, en færðin var með ágætum.

 

Skipakomur: Ekki eru til tæmandi upplýsingar um skipakomur vorið 1915, en þó hafa að líkindum komið hér mörg er hingað komu vorið áður en þó ljóst að styrjöldin hafi oft tafið skipaferðir hingað til lands: "Vonin'', skip Einarshafnarverslunar kom með vörur að utan og fór héðan með ull til Reykjavíkur. "Venus", skip Ingólfsverslunar á Stokkseyri kom hlaðið kolum og fór aftur til útlanda með ull. Vestmannayjabáturinn, "Óskar", kom að Stokkseyri og á Eyrarbakka með eitthvað af vörum. Um mitt sumar kom skonnortan "Nauta" með timbur, steinolíu, sement, tjöru og járn til Einarshafnarverslunar. -Í ófriðnum áttu bretar það til að hertaka skip sem sigldu frá Íslandi með vörur út til Danmerkur og "kaupa úr þeim ullina", sem var stríðandi þjóðum einkar verðmæt. -Tvö seglskip að minnstakost komu um haustið auk strandferðaskipsins Ingólfs, en síðasta haustskipið fór héðan 23.oktober áleiðis til Ameríku. -Fjórir smábátar komu hér að vetrarlagi, hlaðnir vörum úr Reykjavík og var Faxaflóabáturinn "Ingólfur" þeirra stæstur, hlaðinn steinolíu.

Verslun, þjónusta og viðskipti: Hið víðfræga "Bakkavín" fékst ekki lengur. Áfengisbann hafði verið í lög leidd. Verslunin fékk flestar aðrar vörur sem óskað var eftir, en vegna stríðsins voru vöruútlát aðeins veitt gegn staðgreiðslu hjá mörgum verslunum hér. Verslunina skorti þó til þess skiptimynnt, sem virtist vera hörgull á í landinu. -Á nokkrum liðnum árum var verslun hér á Eyrarbakka í miklum vexti og siglingar stöðugt tíðari milli landa, en með styrjöldinni kom mikill afturkippur í þessa atvinnugrein sökum dýrtíðar. -Þessar voru helstu verslanir á Eyrarbakka og Stokkseyri 1915: Verslunin Einarshöfn, Kaupfélagið Hekla, Verslun Andrésar Jónssonar og Verslun Jóhanns V Daníelssonar á Eyrarbakka auk smærri höndlara, svo sem skartgripaverslun Sigurðar Tómassonar úrsmiðs. Kaupfélagið Ingólfur var öflugasta verslunin á Stokkseyri, en þar höndluðu einnig Sigurður Ingimarsson, Magnús Gunnarsson og Jón Jónsson. Á Selfossi stofnaði Þorfinnur Jónson í Tryggvaskála, verslun þar og keppti við Símon í Sigtúnum um viðskiptin. -Verð á útfluttningsvörum hækkaði mikið vegna stríðsins og högnuðust framleiðendur, kaupahéðnar og útflytjendur oft stórlega á þessum árum, t.d. hækkaði ull þrefallt í verði, verð á hrossum var afar hátt, og sömu sögu má segja um saltfisk og lýsi. Fyrir almenning snerist dæmið við. Verð á innfluttum kolum var afar hátt, sama gilti um sykur og kornvöru. Vextir á lánsfé var einnig hátt og hamlandi framþróun í samfélaginu. Verkamenn höfðu nokkra kauphækkun með tilliti til dýrtíðarinnar. Fyrsta smjörsendingin frá Baugsstaðarjómabúinu 1915 vóg 820 pund, en smjörið var selt erlendis, en verslanir hér fluttu hinsvegar inn smjörlíki (Margarine). Grammifónsplötur voru nú líklega seldar í fyrsta skipti á Bakkanum, í verslun Andrésar Jónssonar, sem var að mestu leiti vefnaðarvöru og krambúð. Þakjárn og Þakpappa var nú farið að flytja inn í stórum stíl af verslunum hér ásamt ofnum og eldavélum. Af innfluttum nauðsynjavörum er helst að nefna: Rúgmjöl, Hveiti, Valshafra, Grjón, Kaffi, Export, Kandís, Melis, Púðursykur, Strausykur, Rúsínur, Sveskjur, Sagogrjón, laukur og saft. Góð færð af Suðurlandi til Reykjavíkur langt fram eftir hausti dró til sín meiri viðskipti þangað en venjulega og bitnaði það nokkuð á verslun hér við ströndina.

Atvinna,fiskveiðar og útgerð: Sjómenn héðan sækja veiðar daglega á Selvogsbanka og öfluðu vel, en tilkoma mótorbáta gerir það mögulegt. Létu sjómenn vel af aflahlut sínum þessa vertíð -Laxveiðar voru stundaðar af kappi í Ölfusá og höfðu fengist suma daga allt að 40 fimmtán punda laxar, einkum við Selfoss og þótti fiskurinn vera almennt stærri en hin fyrri ár, en heildarveiðin var þó aðeins í meðallagi.- Um sumarið gekk einn bátur af Eyrarbakka og þrír af Stokkseyri. Allir mokfiskuðu en aflinn var aðalega langa, þorskur og keila. Síld höfðu sumir bátarnir veitt þetta 10-20 tn. í róðri. Síldin var seld jafnóðum til Vestmanneyja, það sem ekki var notað til beitu í bráðina. Langræði var svo mikið héðan þetta sumar, að bátarnir voru 2 sólarhringa i róðri, en allt gekk vel, enda var gæðatíð til sjávarinns. Það mátti heita að ekki hafi sést brimboði allann júlí mánuð. Frá Gamla-Hrauni var róið sem fyrr á árum. -Pál Jónsson vélsmiður úr Reykjavík, settist upp á Stokkseyri til að sinna vélbátaútgerð þeirra.- Daglaunamenn þóttust illa úti, þrátt fyrir hærri laun, en dýrtíðin var svo mikil að ekki jafnaðist við verðlagshækkanir. Vörukarfa með algengustu vörutegundum til heimabrúks hafði hækkað um 48,5% milli áranna 1913 og 1915. Sjómenn sem greiddu vöru með þorski komu út á sléttu, en bændur sem greiddu í ull högnuðust vegna hins háa ullarverðs. Sexpunda rúgbrauð kostaði hér 90 aura,(mjólkurpottur 22 aura í Rvík). -Atvinnuleysi um veturinn sem fyr. -Haustaflinn var góður og mokfiskaðist oft á tíðum fram á vetur. -Um haustið voru smíðaðir 6 nýir mótorbátar á Eyrarbakka og Stokkseyri, en aðeins eitt opið skip var smíðað á árinu. -Fyrirhugað var að stofna hásetafélag hér og undirbúningur langt kominn, þegar þessar fyrirætlanir runnu út í sandinn.

Menning og samfélag:  Þann 7. júlí 1915 fögnuðu kvenfélagskonur á Eyrarbakka auknum réttindum kvenna, þar sem nýja stjórnaskráin veitti konum kosningarétt og kjörgengi til alþingis. Um kveldið kl. 9 söfnuðust flestar konur þorpsins saman fyrir framan barnaskólann, og þaðan lögðu þær svo í skrúðfylkingu. Gengu þrjár fremstar í íslenskum skautbúningi og báru íslenskan fána - og fleiri íslenska smáfána mátti þar sjá. Gengu þær sem leið liggur vestur að Einarshöfn, héldu þá til baka aftur og að gisti og samkomuhúsinu Fjölni og staðnæmdust þar. Þá var sungið kvæði er ort hafði Þröstur :

Nú er um landsins bygðir bjart,

nú blómgast dalur fagur.

Nú býst hann í sitt bezta skart

hinn bjarti frelsisdagur!

- - Hún móðir okkar fríkka fer

því fleiri hirða um skóginn:

Úr aldaloðing leyft oss er

að leggja hönd á plóginn.

Og fánann glaðar hefjum hátt

- það hitnar barmur okkar. -

Sjá! austur loftið er svo blátt

það út til starfsins lokkar.

- - Með nýjum kröftum, nýjum dug

skal nýjar brautir ryðja!

Með nýju frelsi, nýjum hug

að nýrri framsókn styðja.

Að söngnum loknum kom út á veggsvalirnar frú Guðrún Torfadóttir og flutti ávarp. Þá var sungið: Eldgamla ísafold, og að því loknu hrópað húrra fyrir kvenfólkinu. Síðan gengu konur inn í gistihúsið, og skemtu sér þar við samræður og kaffidrykkju, eitthvað frameftir.-Ungfrú Karítas Ólafsdóttir frá Stóra-Hrauni hélt hússtjórnarnámskeið í boði kvenfélagsins.- Fyrsta ljósmyndin birt í vikublaðinu "Suðurland". Dönsk hjú héldu hér í þorpunum fjölsótta myndasýningu ásamt töfrabrögðum ýmiskonar. Enskar húfur voru að komast mjög í tísku hér um þessar mundir.

       

Skóli og fræðsla: Barna og unglingaskólinn voru settir að venju í oktober og voru þar kend íslenska, saga, náttúrufræði, landafræði, reikningur, söngur, leikfimi, danska, (enska ef óskað var). Unglingaskólinn stóð í 4 mánuði á meðan atvinnuleysið var mest yfir vetrartímann, en aðsókn ávalt dræm. Aðeins 15 nemendur sóttu þetta skólaár. -Námskeið var haldið á Stokkseyri fyrir vélamenn á bátum. -Sjómannanámskeið haldið hér á Eyrarbakka og kenndar siglingareglur. -Hússtjórnarnámskeið hélt Karitas Ólafsdóttir á Stóra-Hrauni. -Nielsen verslunarstjóri stýrði leikfimiflokk og kendi samskonar æfingar og ástundaðar voru í danska hernum. Jólatréskemtun var haldinn fyrir yngri og eldri börn í plássinu, en sá siður hafði lengi verið við líði hér áður fyr.

Eyrarbakkahreppur 1915: Íbúar 925. -Tekjur, 12,901. kr sem dreifðust þannig: Til framfærslu fátækra kr. 4.717

- mentamál (barnask.) - 2.100

- vaxtagreiðslu .. - 1.450

-afborgana af skuldum 1.080

- ýmissa útgjalda , . - 1.100

Aðrir liðir voru undir 1000 kr.

 

Andlát 1915: Jónina Árnadóttir í Einarshúsi, kona Guðmundar Jónssonar hreppsnefndaroddvita á Eyrarbakka. -Sigurður Árnason frá Hafliðakoti í Hraunshverfi úr lungnabólgu, 68 ára gamall. Hann var 36 vertíðir formaður á Stokkseyri. -Sigurður Bjarnason frá Eyfakoti Jónssonar þar. -Hallfríður Guðlaugsdóttir 15 ára frá Nýjabæ. -Andrés Kristinn Bjarnason 7 ára frá Brennu.-  -Jóhanna Ingibjörg Valdimarsdóttir 3 ára frá Norðurkoti. Konráð Ragnar Konráðssonar læknis, hvítvoðungur.

Tíðarfarið, ræktun og landbúnaður: Þann 11. og 12. júlí  gerði ofsarok er hér á Eyrarbakka og kulda mikinn. Nóttina á milli snjóaði á Reykjanesfjallgarðinn niður undir bygð í ofanverðu Ölfusi. Lá snjór liður eftir öllu fram að hádegi. Stormurinn lamdi niður kartöflugrös og annan gróður i görðum. -Slátturinn byrjaði um miðjan júlí og voru túnin víða dável sprottin, en sumstaðar kalin og skemd. Mýrar voru þá flestar illa sprotnar og óvænlega horfði með þær. -Þurkatíð í ágúst fór illa með kartöflugrös í sandgörðunum hér en menn reindu að vökva öðru hvoru til að halda þeim á lífi. Sendin tún fóru einnig illa í þurkunum og komu á þau bleikir blettir. -Garðauppskera var með miklum ágætum þetta haust og höfðu sumir þrítugfalda kartöfluuppskeru. Guðmundur Ísleifsson á Háeyri leigði nokkrum mönnum land til jarðyrkju á flötunum austan Barnaskólanns, fékk þó ræktunin egi frið fyrir skemdarvörgum. -Fáeinum sauðum var slátrað á Bakkanum þetta haustið, þá aðeins sláturfé heimamanna. -Haustrigningar hófust í byrjun oktober. Ripsberjagræðling hafði maður nokkur sett niður hér í garð sinn og þótti það til tíðinda þegar á það kom eitt ber um haustið. Gæðatíð var til lands og sjávar haust og fram eftir vetri. Eftir jól tók að brima hér við ströndina og veður öll að færast í umhleypinga.

Heimild: Suðurland 1915