30.04.2025 19:12
Trjárækt á Eyrarbakka: Frá Erfiðleikum til Framfara
![]() |
Á árunum fyrir og eftir 1960 hófust merkilegar tilraunir með trjárækt í húsagörðum á Eyrarbakka, þrátt fyrir mikla vantrú margra. Fólk minntist erfiðleika Vilborgar Hannesdóttur í Vinaminni á Stokkseyri, sem hálfri öld áður hafði glímt við seltu og skjólleysi við trjáplönturækt. Engu að síður tóku einstaklingar á Eyrarbakka, eins og Gróa í Vatnagarði, Jónatan og Sigrún í Heiðmörk, Eiríkur í Hátúni, Jórunn Oddsdóttir í Mörk, Ingvar í Hliði, Ármann í Vorhúsum, Sigurður Andersen í Gamla Bakaríinu, Össur á Hofi, Magnús í Laufási og Gauji Páls í Steinsbæ, og fleyri höndum saman og reyndu sitt besta. Helstu trjátegundirnar sem ræktaðar voru á þessum tíma voru reynir, víðir, greni, hlynur og rifsberjarunnar.
Erfiðleikar og áskoranir:
Trjáræktin gekk brösuglega. Suðvestanáttin var svæsin, sjávarselta skemmdi plönturnar og norðanáttin var kalsöm á vetrum. Til að bregðast við þessu voru reistar skjólgirðingar og nýtt skjól af húsum þar sem sólar nyti. Þrátt fyrir þetta náðu mörg tré varla upp fyrir húsþök og runnar rétt skriðu upp fyrir girðingar. Margir trjágarðar lögðust í eyði þegar hætt var að sinna þeim, en grenitré stóðu af sér erfiðleikana og sjást enn í dag.
Ný bylgja trjáræktar:
Upp úr aldamótum 2000, með hlýnandi veðurfari, blossaði trjáræktin upp á ný. Siggeir Ingólfsson og Reynir Böðvarsson voru áberandi í þessari bylgju, og Alaskaösp varð vinsæl vegna þols gegn sjávarsíðuaðstæðum. Birki og tröllavíðir nutu einnig hylli, þótt birkikemba og skordýr eins og riðmaur og maðkur hafi skemmt þær síðar.
Gróðurhús og nýjar plöntur:
Um og eftir 2010 fóru íbúar að reisa lítil gróðurhús í görðum sínum. Þetta opnaði möguleika á ræktun eplatrjáa, plómutrjáa, vínberja og jarðarberja, eins og hjá Ásu í Hlíðskjálf, sem er gott dæmi um slíka nýsköpun.
Breytt ásýnd og bætt lífsgæði:
Aukin trjárækt hefur umbreytt ásýnd Eyrarbakka, skapað skjól fyrir hafgoluna og bætt lífsgæði fyrir bæði plöntur og íbúa. Þessi þróun sýnir hvernig þrautseigja og aðlögun að náttúrulegum aðstæðum getur skilað varanlegum árangri.
Heimild: https://brim.123.is/blog/2023/05/12/trjagrodur-i-husagordum/