Fyrr á öldum hófst landnám álfa og huldufólks á Eyrarbakka og var byggð þeirra nokkuð víðfem um lönd þorpsins á 18 og 19. öldinni, en a.m.k tíu álfaheimili eru þekkt enn í dag. Sumir telja að íslensku álfarnir séu náskyldir hinum færeysku álfum, þó er ekki vitað með neinni vissu hvernig og hvaðan þeir bárust hingað, en álfatrúin hefur þó lifað lengi með þjóðinni. Álfar eru ósýnilegt fólk sem birtast aðalega í draumi, eða við sérstakar aðstæður og búa þeir yfirleitt í hólum eða klettum. Á Hulduhóli í landi Steinskots er bústaður álfa, en sagt er að álfar geti orðið mörghundruð ára gamlir. Simbakotshóll var álfabústaður í eina tíð og er sú þjóðsaga um hann, að strákur einn hafi tekið upp á því, að reka staf svo langt sem hann gat inn í hraunglufu, sem var á hólnum. Nóttina eftir vitjaði álfkona móður sveinsins í draumi og lagði fast að henni að vanda svo um við son sinn, að hann hætti þessum óvanda, gerði hún það eftir megni, en kom þó fyrir ekki, því strákur færist heldur í aukana, gengur svo þrisvar sinnum, en í hið síðasta sinn er álfkonan kom til móðurinnar er hún reiðilegust og segir, að nú hafi svo illa til tekist, að sonur hennar hafi meitt barn sitt með stafnum og skuli hann fyrir það aldrei ná þeim þroska, sem honum sé ætlaður og bera alla æfi sína merki heimsku sinnar og óhlýðni. Hermir þjóðsagan svo frá, að strákur hafi náð Iitlum þroska, orðið haltur og bægslaður og hinn mesti ólánsmaður.

Í Medíuhól vestan Álfstéttar bjuggu álfar fyrr á tímum. Fyrir neðan hann var staraflóð er nefndist Medíuflóð, segir ein þjóðsagan, að nýgiftur bóndi frá Steinskoti, hafi spýtt frá sér í allar áttir yfir þeim bábiljum og kerlingaþvaðri er af því gengu, að ekki mætti slá flóðið og ýmsum öðrum álögum staðanna og vísað því öllu norður og niður, haldið svo einn góðan veðurdag til flóðsins með orf og ljá um öxl og slegið flóðið, en við sláttinn hafi hann skyndilega veikst og dregist heim með veikum burðum og síðan aldrei meir á fætur stigið.

Í Skollhól við Hjalladæl er trúlega enn bústaður álfa, en um hann er sú þjóðsaga, að strákur frá Eyvakoti, hafi haft þar í frammi ærsl mikil, þess vegna hafi álfkona komið til móður sveinsins í draumi og beðið móðurina, sem hét Guðrún, að sjá um að sonur hennar legði niður ferðir sínar á hólinn, því annars muni hann sjálfa sig fyrir hitta. Vandar nú Guðrún um við son sinn og leggur ríkt á við hann að koma aldrei framar á Skollhól. Ekki er þess getið að hann héti móður sinni neinu góðu um það, en skamma stund mundi hann skipan hennar, því fám dögum síðar fannst hann dauður norður á Skollhól og var nálega brotið í honum hvert bein.

í Gunnhildarhól á Háeyrartúni bjuggu álfar, en ekki fara sögur af samskiptum þeirra við menn.

Í landi Hrauns neðan þjóðvegar eru hólarnir, Strokkhól, Miðmorgunshól og Krókhóll er voru bústaðir huldufólks og í eina tíð heyrði fólk þar rokkhljóð og strokkhljóð og sá loga þar ljós á kvöldum.

Í Litla-Hraunsstekkum búa álfar og flóðið þar mátti ekki slá því það var engi huldufólksins í Litla-Hraunsstekk. Er sú saga sögð, að Gísli Einarsson á Litla-Hrauni, hafi einu sinni slegið flóðið. Gísli átti þá tvær kýr, var önnur tímalaus, en hin snemmbær. Seint um haustið ætlaði Gísli að slátra tímalausu kúnni og fór með hana út á Bakka til þess, en þegar búið var að slátra kúnni, kom í ljós, að hann hafði tekið snemmbæruna í misgripum og mátti sjá á kálfinum, að kýrin var komin að burði. Eitt sinn tók Gísli Gíslason á Hrauni einn stein úr hólnum. Fótbrotnaði þá hryssa er hann átti og festi fótinn í holu, og varð að skera hana á staðnum þar sem fóturinn náðist ekki upp úr. Var þó fóturinn laus um leið og búið var að skera hana. Jónas Halldórsson í Borg, hafði eitt sinn reynt það að taka starartuggu úr flóðinu, er kýr veiktist og gefið henni það, og brást þá varla að henni batnaði.

Í Landi Skúmstaða norður af Einarshafnarhverfi, rétt norðan við þorpið, er lítill strýtumyndaður grjóthóll, sem heitir Katthóll og er hann bústaður álfa, en fyrir norðan hann er flóð, sem heitir Katthólsflóð. Enginn mátti slá flóðið og börnum var stranglega bönnuð öll ólæti við hólinn. Sagan segir að þegar Guðmundur kaupmaður á Eyrarbakka rak búskap með versluninni lét hann slá flóðið. Tvö fyrstu árin missti hann sinn stórgripinn hvort árið. Þriðja árið lét hann slá tjörnina, en þá dó Jónína dóttir hans. Hætti hann þá búskap og sigldi.

Í landi Óseyrarnes í svokallaðri Nautagirðingu eru Skollhólar og átti þar að vera álfakirkja og hvíldi mikil helgi á þeim.

Efst og austast í Háeyrarlandi er Vestri-Blakktjörn. Gömul munnmæli eru um að í henni sé nykur annað hvert ár, en hitt árið sé hann í Traðarholtsflóði.

Heimild: Eyrarbakki.is (Þjóðsögur Jóns Árnasonar og Guðna Jónssonar) http://sagnagrunnur.razorch.com.Álfar og Huldufólk.

Móri: Þekktastur drauga í neðanverðum Flóa er óneitanlega "Sels-Móri" eða "Skerflóðsmóri" öðru nafni. Var honum lýst svo að klæddur væri í ullarföt eins og þá tíðkaðist um sveitabörn en þó í öllu úr mórauðu með barðastóran hatt gamlan og lúinn og var rifið úr hattbarðinu öðru meginn. Af klæðnaðinum fékk hann viðurnefnið Móri. Hann var flökkupiltur í sínu lifanda lífi og talin hafa flúið Skaftárelda er þá geisuðu (1783 ). Hann hafði síðan borist hingað í Flóann og leitað ásjár í bæjarþorpunum við ströndina eins og margt fólk austanað um þessar mundir. Hann kom við í Hraunshverfi, en var úthýst þaðan og hugði hann fara þvínæst upp að Efra-Seli, en á þeirri leið fæktist hann út í Skerflóð það er Hraunsá rennur úr og druknaði hann þar.

Móri gekk aftur og var í fyrstu ærsladraugur er framdi óhljóð og skarkala ýmiskonar og sjónhverfingar þegar skyggja tók og skaut það fólki á þessum slóðum skelk í bringu. Hann átti það til að bregða fyrir mönnum fæti þegar minnst varði eða birtast skyndilega við kynlegar aðstæður og hverfa jafn skjótt síðan. Oft hafði sést til Móra sitjandi á Hraunsárbrú er þá var og þorðu menn þá ekki yfir. Ferðamaður einn vestan að er þar kom að Móra sitjani á brúnni var þó hugaður og steypti honum í ána, en þá þorði hann ekki yfir hana heldur fór á vaði niður við sjó. Kom þá Móri undan vatninu og greip í fót hans. Ferðamanninum tókst skjótt að losa sig undan og hljóp hvað af tók til Stokkseyrar.  Það var svo síðar er Móri komst í kynni við aðra drauga að leikar tóku heldur betur að æsast í sjávarþorpunum.

Skotta: Stúlka ein varð úti skammt frá Móhúsum eftir úthýsingu þar nokkrum árum eftir að Sels-Móri kom fram og varð hún að illvígum draugi sem kölluð var "Móhúsa-Skotta". Skottu var mest kennt um brambolt manndráp og skemmdarverk.

Maður frá Ranakoti á Stokkseyri fannst kyrktur í brunni einum og var Skottu kennt um. Skömmu síðar lögðu þau Móri og Skotta lag sitt saman og drápu þau Tómas nokkurn frá Norðurkoti á Eyrarbakka eftir að hann fór austur á Stokkseyri um jólin þennan vetur. Þar hafði hann keypti sér hangiketskrof til hátíðarinnar. Í bakaleiðinni skömmu eftir sólsetur réðust þau skötuhjú að honum og drápu hvað menn héldu. Fannst hann morguninn eftir skamt frá Hraunsá dauður og allur sundur skorinn, blár og blóðugur.

Tommi: Eftir þetta sáust þrír draugar á ferð og var þá talið að Tómas hefði gengið í félag við Móra og Skottu. Kvað þá svo rammt að reimleikum að engum var fært milli Eyrarbakka og Stokkseyrar eftir að skyggja tók á kvöldin. Skotta, Tommi og Móri fóru líka hamförum á mörgum bæjum í nágreninu og komu stundum við í Norðurkoti á Eyrarbakka þaðan sem Tómas var upprunnin. Lék þá bærinn á reiðiskjálfi. Húsmunir, búsáhöld og leritau fóru á flug og lentu með af miklu afli í veggjum svo stórsá á.  Héldu þau þrjú saman um nokkur ár en svo tók Skotta að fylgja Jóni í Móhúsum og Móri fylgdi ætt Einars á Stéttum, einkum Þuríði Formanni. Jón í Móhúsum fékk Klaustur-Jón í Þykkvabæ til að kveða niður drauga þessa og tókst það nema hvað Sels-Móri slapp undan presti og hefur engum enn tekist að kveða hann niður.

Mundi: Einu sinni bar svo við að smali frá Stóru-Háeyri, á Eyrarbakka sem gegndi fé uppi á mýrinni, fór í beitarhúsin á aðfangadagskvöld jóla. Þegar liðið var á jólahátíðina þetta kvöld var farið að undrast um smalann sem ekki hafði komið til baka. Þegar smalinn hafði ekki skilað sér á jóladagsmorgun var farið að leita hans og var víða farið í eftirgrenslan, en árangurslaust.

Á annann dag jóla, þá um morguninn fannst hann dauður og illa útleikinn niður við sjó í Mundakotslendingu. Talið var að draugur eða óvættur hafi elt hann og flæmt fram í fjöru og drepið hann þar. Gerðist smali þessi nú draugur en meinlaus þó. Urðu margir varir við afturgöngu hans, skyggnir menn og óskyggnir. Leitaðist hann einkum við að villa menn, ef þeir voru einir síns liðs seint á ferð og teyma þá út í ófærur. Komust margir í hann krappan af völdum Munda. Þótti ekki síst verða vart við hann í Mundakoti, helst í fjárhúsunum þar og neðan við vörðuna og var hann því ýmist kallaður Mundakotsdraugur eða Vörðudraugur. Skammt fyrir austan vörðuna stóð rétt sem Steinskotsrétt var kölluð (Núverandi kirkjugarður) og bar oft við að menn villtust þar.

Keli: Eitt sinn er er Skaftfellingar voru í verslunarferð á Eyrarbakka fældi strákur fyrir þeim hrossin. Sá var nefndur Keli og hafði ekki sem best orð á sér fyrir prakkaraskap. Skaftfellingum þótti þetta óþvera hrekkur og reiddust þessu mjög. Greip þá einn þeirra klyfbera og henti í strákinn. Varð það honum að bana og þótti sú hefnd meiri en til var ætlast, en varð þó ekki aftur tekin. Keli gekk aftur og varð draugur sem fylgdi banamanni sínum. Banamanni Kela tókst með hjálp lærðra manna  að koma Kela í skjóðu, en honum sjálfum ráðlagt að flytja sig til Vestmannaeyja og koma aldrei í land aftur.

 Skinnskjóðu þessa sendir svo banamaður Kela til hálfsystur sinnar í Holti í Álftaveri sem verður það á að opna skjóðuna, og gaus þá út blá gufa með því sama. Keli gekk síðan meðal Álftveringa og veitti þeim ýmsar skráveifur.

Þá eru ótaldar vofur sem sést hafa, en frægastar af þeirri gerð er "Stokkseyrardraugurinn" svokallaði er hélt sig í verbúð einni þar. Hafa vofur þann eginleik að geta breytt mynd sinni í næstum hvað sem vera skal, en þessi vofa sást oftast sem grár hnoðri eða í hestlíki. Þá kom vofa ein og hrekkti mann er í eina tíð gekk yfir Gónhól á Eyrarbakka, en þar var talinn forn kirkjugarður. Vofa sást síðast á bæ einum ofan við Eyrarbakka fyrir nokkrum árum. 

Bær er austan Stokkseyrar er Skipar heita. Þar út af klettunum við sjávarsíðuna nærri Baugstaðará var talið fyrr á tíð að sjódraugur byggi og gat sótt að mönnum er gengu veginn til Baugstaða eftir að skuggsýnt var orðið.