Færslur: 2012 Mars
27.03.2012 23:15
Formannavísur
Guðfinnur Þórarinsson,(1867-1927) formaður af Eyrarbakka var sægarpur mikill. Bjó hann að Eyri.
Stýrir flausti fengsamur. fjarðar-roða-eiðir, gætinn, hraustur Guðfinnur, gegnum boðaleiðir. Lætur þreyta "Fálkann" flug flóðs um reiti kalda, drengja sveitin sýnir dug, sær þótt bleyti falda |
Ívar Geirsson, af Eyrarbakka: Bjó hann í Sölkutóft og réri fyrir Eyrarbakkaverslun.
Kafteinn ör á öldujó Ívar Geiri borinn, æ með fjöri sækir sjó, seigur, eirinn, þorinn. "Vonin" flýtur ferða-trygg, - faldar hvítu boðinn - sundur brýtur báru-hrygg, byrjar nýtur gnoðin. |
Jóhann Guðmundsson (f.1872), frá Gamla-Hrauni: Jóhann eigi hefur hátt, |
Jón Jónsson, frá Norðurkoti á Eyrarbakka: Jón við Norður- kendur kot, |
Jón Sigurðsson, af Eyrarbakka: Bjó hann að Neistakoti, en síðar að Steinskoti. Heldur geyst um síla-svið |
Kristinn Þórarinsson, af Eyrarbakka.Hann var frá Neistakoti. Féll útbyrðis af vélbáti 1917 og druknaði.
Einn er Kristinn aflakló af álma-kvistum haldinn, kjark ei misti kempan, þó Kári hristi faldinn. "Margrjet" hryndir hart á mið Hljes- und strindi breiða Hamist vindur, hugað lið herðir í skyndi reiða. |
24.03.2012 22:02
HÁEYRARDRÁPA
Veturinn 1910 var umræða manna á meðal um að danskur skipstjóri hefði fengið heiðurspening úr gulli frá konunginum fyrir það, að bjarga tveimur strákhvolpum upp úr sjónum inni á höfn hér við land, en Guðmundur gamli á Háeyri - hann fengi ekki neitt fyrir sín afreksverk. þá var þetta kveðið:
Guðmundur heitir garpurinn frægi úti á gamla Eyrar-bakka. Ef hans er kuggur kyrr í lægi, þorir enginn við Unnir makka. |
Guðmundar eru' ei gelur viltar: Á miðjum degi dimmir á Bakka.. Kallar hann þá: "Komið, piltar, verið fljótir í verstakka". |
Segl hann þenur og sjónhending hleypir þráðbeina til Þorlákshafnar. Þar er í stormum þrauta-lending, víkin aðdjúp og varir jafnar. |
Vaskra formanna foringi er hann, þeirra er ýta frá Eyrar-bakka. Eins og höfðingi af þeim ber hann. Fjölmargir honum fjör sitt þakka. |
Segir hann hvast við sveina horska: "Við förum eigi færi að greiða; í dag á ekki að draga þorska; nú skal á mið til mannveiða". |
Formenn tuttugu fara á eftir, eins og svani ungar fylgja, hreppa lendingu hart að kreptir. Sleppifeng varð fár-bylgja |
Helblind eru sker og hár hver boði úti fyrir Eyrar-bakka. Þegar sjó brimar er búinn voði, ef lagt er fleyi leið skakka. |
Teinæringinn út hann setur. Byrstast hvítar brúnir á Ægi. Guðmundur öllum öðrum betur kann í sundum að sæta lagi. |
Ef þið komið á Eyrar-bakka, kvikur er enn í karli dreyri. En leitið ekki um lága slakka. Hetjan býr á Há-eyri. |
Það var á vetrarvertíð einni, árdagur fagur og útlitsgóður; vermönnum þótti venju seinni Guðmundur til, að greiða róður. |
Skamt fyrir utan sker og boða tuttugu ferjur fljóta' á bárum, ætla sjer búinn beinan voða, fáráðar, líkt og fuglar í sárum. |
Manna er hann mestur á velli, herði-breiður og brúna-þungur, kominn langt á leið til elli, sifelt þó í sinni ungur. |
Hann í allar áttir starir, snýr svo breiðu baki að sandi: "Einráðir skuluð um ykkar farir, en jeg mun í dag drolla í Iandi" |
En þegar gamla garpinn sjá þeir renna skeið úr skerja-greipum, kviknar hugur, krafta fá þeir, óhræddir fyrir öðru en sneypum. |
Engin hlýtur hann heiðurs-merkin, en færið karli kvæði þetta. Veit jeg að fyrir frægðar-verkin honum mun Saga sæmdir rjetta. |
Hjala vermenn: "Ei var hann bleyða, en nú er gengið garpi hraustum". Bjart var loft og ládeyða. Skipin, tuttugu, skriðu' úr naustum. |
Aldrei gerast orðmargar hetju-ræður, en hnífi jafnar: "Við Eyrar er boði, sem bleyðum fargar, stefnum því til Þorlákshafnar". |
Góður var fengur Guðmundar, er fleyin úr voða færði að sandi. Skal því honum til skapa-stundar hróður vís á voru landi. Gestur. |
Guðmundur ísleifsson á Háeyri var fæddur 17. janúar 1850 á Suður-Götum í Mýrdal og ólst upp í fátækt. Hann réðist ungur vinnumaður til Guðmundar Thorgrimsens á Eyrarbakka. Skömmu síðar fór hann að Háeyri og kvæntist þar Sigríði dóttur Þorleifs heitins ríka. Guðmund'ur byrjaði snemma formensku og umbreylti þá bátaútvegi og sjómensku á Eyrarbakka. Sjálfur var hann ágætis formaður og fiskisæll og gengu mikiar sögur héðan af sjósókn hans og formensku fyr á árum, en fæstar þó ratað á blað. Kaupmaður var Guðmundur um eitt skeið; varð verslun hans gjaldþrota. Konungsverðlaun hlaut hann eitt sinn og tvívegis verðlaun úr Ræktunarsjóði. Að Háeyri gerði hann mjög miklar jarðabætur, girt, grafið skurði og aukið matjurtagarða.
Heimild: Tímaritið Óðinn 8. árgangur 1912-1913, 6. tölublað, Blaðsíða 44.
13.03.2012 23:14
Sendiförin
21. des. 1893 fóru 2 menn landleið af Eyrarbakka út i Þorlákshöfn, [Þangað er innan við 10 km með ströndinni um Óseyranesferju, en mun lengra ef farið var um Kotferju og líklega var sú leið farin í þetta sinn til að hafa bærilegra sleðafæri á harðfenni og ís]. Í Þorlákshöfn var nokkurt útræði á vetrarvertíðum, en þar var einnig þrautalending Eyrbekkinga þegar brim lokuðu sundum, og því þurfti oft að sendast þangað með vistir og veiðarfæri landleiðina af Bakkanum. Mennirnir ætluðu svo heim aftur um kvöldið að lokinni sendiför. Þeir drógu sleða með farangrinum á, enn ófærð var og blindbyl rak á með allmiklu frosti. Urðu þeir að skilja eftir sleðann á leiðinni, enda var hann þungur og þeir þá orðnir þreyttir, enn héldu þó áfram. Stundu síðar kvartaði annar þeirra um lasleik og magnleysi, - hann hét Gunnar Gunnarsson, ættaður frá Kraga á Rangárvöllum, heilsutæpur maður - kom þar, að samferðamaður hans varð að bera hann og gerði hann það meðan hann mátti. Enn er hann fann, að hann mundi örmagnast, bjó hann um Gunnar i snjó og hélt áfram austur í Flóagaflshverfið, því það var næst, og fékk þar menn til að sækja hann þó myrkur væri skollið á; enn sjálfur var hann þá svo þrotinn, að hann mátti ekki fara með þeim. Leitarmenn gátu ekki fundið Gunnar í náttmyrkrinu og bylnum. Morguninn eftir var hans aftur leitað og fanst hann þá. Var hann fluttur til Eyrarbakka og gert hvað unt var til að reyna að lifga hann. Enn þrátt fyrir alvarlega viðleitni læknis og annara var það árangrslaust. Gunnar sál var ungur að aldri, fátækur þurbúðarmaður, enn kom sér vel. Hann lét eftir sig ekkju og 1 barn á 1. ári, og gerðu Eyrarbekkingar samskot handa henni.
Heimild: Fjallkonan 10.01.1894
09.03.2012 23:48
Frá vígslu Fjölnis
Indriði Einarsson segir frá:
Þann 29. des. 1899 hafði ég vígt Góðtemplarahúsið á Eyrarbakka, og um kvöldið og fram á nótt var þar hátíðahald mikið með dansi. Eyrbekkingar höfðu komið á fót góðum hornaflokki; lúðrarnir gullu allt kvöldið og fram undir morgun, en kl. 1 ætlaði ég að hætta að dansa og hvíla mig; því kl. 6 næsta morgun ætlaði ég að fara á stað, og ganga 66-68 rastir til Rvíkur. Gleðin skein á hverri brá í danssalnum; ég hafði þess vegna ekki tímt að fara þaðan, þegar ég settist fyrir, til þess að hvíla mig undir næsta dag. Ég var gestur, og Eyrbekkingar kunna því ekki, að gestunum leiðist. - Stúlkurnar buðu mér upp, hver á fætur annarri, og ég tók hverju boði með þökkum; því ég vissi, að ég mátti ekki láta mér leiðast. Og eftir mikinn dans, kom ég heim kl. 4 um nóttina, og var á fótum aftur kl. 6 um morguninn, og hélt með fylgdarmanni mínum út í vetrarnóttina....
Heimild: Eimreiðin 1915
05.03.2012 23:06
Tíðin í febrúar
febrúar var frekar mildur, öfugt við desember og janúar var mánuðurinn afar snjóléttur. Yfirleitt hiti fyrir ofan frostmark og var hann mest um 8 stig. Nokkuð hvass á köflum og voru mestu hviður 27,5 m/s . Stöðugar vestanáttir voru einkennandi fyrri hluta mánaðarins, en óvenjulega mildir vindar og var víða hlýtt inn til landsins. Síðari hluti febrúar einkenndist einkum af umhleypingum. Skúraveðri og éljum. En nú í marsbyrjun sást til farfugla, svo sem tjaldsins og einhver heyrði í lóu, svo nú hlýtur vorið að vera á næsta leiti.
04.03.2012 00:24
Ferskfisk-flutningurinn
Einu sinni sem oftar var talsvert atvinnuleysi á Eyrarbakka vegna fiskleysis, en 30 manns störfuðu jafnan við fiskvinslu í frystihúsinu á fyrstu árum þess. Til að bregðast við vandanum tóku Eyrbekkingar upp á því haustið 1954 að kaupa togarafisk úr Reykjavík og fluttu hann austur yfir Hellisheiði til vinnslu í frystihúsinu á Eyrarbakka. Að öllum líkindum var þetta í fyrsta sinn sem flutningar á ferskum fiski fór fram á þjóðvegi milli landshluta. Til flutninganna voru notaðir 2-3 tonna vörubifreiðar. Ekki máttu Eyrbekkingar alfarið sjá um þessa flutninga, þar sem bifreiðastjórafélagið "Þróttur" í Reykjavík kom í veg fyrir það. Var það því að samkomulagi að flutningunum yrði skipt jafnt á bifreiðastjóra frá Eyrarbakka og Reykjavík og var venjulega flutt 15-20 tonn í einu. Ekki höfðu Eyrbekkingar þó stöðuga atvinnu af þessu fyrirtæki, þar sem togarafiskurinn fékkst ekki keyptur, nema þegar þannig stóð á að fiskvinnslur í Reykjavík hefðu ekki undan að vinna afla sem barst á land. Flutningarnir þóttu þó það kosnaðarsamir að vinnslan gerði ekki meira en að standa undir sér. Síðarmeir var ekki óalgengt að fiskur væri sóttur suður til Hafnafjarðar og lengri leiðir til vinnslu á Eyrarbakka.
Heimild: Morgunblaðið 19.02.1954
- 1