Oft í sögunni hafa sjómenn svarið þess dýran eið upp á æru og trú að hafa séð draugaskip siglandi fyrir fullum seglum einhverstaðar á víðáttum heimshafana og oft hafa spunnist ótrúlegar sögur af þessum mannlausu farkostum sem væru dæmd til að sigla um regin höf til eilífðar nóns. Það var því engu líkara en eitt slíkt draugaskip hefði verið sært upp af illum öndum síðla dags þann 6. mars 1847, því þennan dag sáu menn úr Þorlákshöfn dularfullt skip í hafi, reiðalaust og á reki 4-5 mílur undan landi.

Það var brim og stormur á Bakkanum og úti fyrir Þorlákshöfn þennan dag og því ekki hægt að kanna þetta ókunna skip nánar og brátt hvarf það út í myrkrið og sortann. Daginn eftir (7. mars) sást skipið enn á ný á þeim sama stað og fyrri daginn, en nú var sjóveður betra og lögðu 4 teinæringar út frá Þorlákshöfn og tókst þeim að komast að skipinu og kanna það nánar. Skipið sem hét "Rose" reindist vera mannlaust og augljóslega yfirgefið, því skipsbátinn vantaði. Farmur þess var eðal timbur, líklega mahony frá Ameríku, en engin skipskjöl fundust önnur en hafnarkort af Liverpool, en þangað átti skipið trúlega að fara. Tóku þeir nokkuð lauslegt og settu í báta sína.

Nú vildu menn draga skipið að landi, enda mikil verðmæti, fólgin í skipi og farmi. En það var sama hvað á árarnar reyndi, skipið dró þá í þveröfuga átt, vestur með landi og út á haf svo senn mundi mönnum landsýn hverfa. Urðu þeir nú að sleppa skipinu svo heim næðist fyrir myrkur og réru þeir að því búnu nokkuð vonsviknir til Þorlákshafnar. Það var svo tveim dögum síðar, (9.mars) eins og fyrir hendi hinna ófyrirleitu anda þessa draugalega skips, að borið hafði á sama stað og þegar til þess sást fyrst. Réru nú öll róðraskip sem á flot varð komið frá Elliðahöfn 16 að tölu undir stjórn Eyjólfs Björnssonar hreppstjóra í Þorlákshöfn út að draugaskipinu og festu í það taugar og tóku menn á árum hvað þeir gátu á öllum 16 skipunum. Með miklu erfiði og útsjónarsemi tókst þeim smátt og smátt að þoka draugaskipinu nær og nær landi, þar til að lokum náðu skipinu til hafnar og festu þar tryggilega.

Þá var tekið til ráðs að sækja sýslumann, sem svo kvað upp úr með það að best væri að rífa þetta andskotans skip, og bera viði þess og farm á land. Yfir þetta verk setti hann bræðurna Magnús á Hrauni, Árna á Ármóti og Halldór Guðmundsson á Torfastöðum og gekk það verk furðu vel og áfallalaust. Seldi svo sýslumaður allt góssið á uppboði, og rann helmingur til Kóngsins í Kaupmannahöfn, sem einhverjum þætti mikill skattur í dag og helmingur í björgunarlaun að frádregnum kosnaði, en góssið seldist á 2.883 ríkisdali og skipsviðir og járn á 698 rd.

Byggt á heimildum: Saga Eyrarbakka, Vigfús Guðmundsson.

Gufuskipið "Nordlysed"  (á vegum "Gestsfélagsins" KF Heklu) "Modest" (stórt gufuskip). "Elegance" (til " Gestsfélagsinns"). "Svend" (skip Lefolii, en það rak upp í landsteina við Þorlákshöfn 1911). "Thor" (skip Lefolii, en það fórst árið 1900 ). "Soldes" (Stokkseyrarskip) "Christian" (Stokkseyrarskip frá Mastal, strandaði við Vestmannaeyjar 1904) "Guðrún" (vöruskip Ólafs kaupmanns á Stokkseyri, strandaði þar 13. sept. 1906). "Herta" 200 tn. (Hún var frá Marstal,en á vegum Kaupfélags Árnsinga og sleit upp með timurfarm 1937) "Kong Helge" "Perwie"  "Vonin" "Hólar" og "Henry" (Komu reglulega). Síðasta skonnortan sigldi héðan árið 1931. Síðustu tvö gufuskipin sigldu frá Bakkanum 1939 og einnig þau 4 vélskip sem hingað komu með vörur erlendis frá. Þá hafði heimstyrjöldin skollið á og Eimskipafélag Íslands því eitt um að flytja vörur til og frá landinu, auk þess sem millilandaverslunin á Suðurlandi var þá liðin undir lok eftir rúmlega 600 ára verslunarsögu og 1000 ára siglingasögu hafskipa.

Rannveig Jónsdóttir mjóva (um 1584-1654) sat á Háeyri árin 1635-1654. Hún var yngsta dóttir Jóns sýslumanns Björnssonar prófasts á Melstað og Guðrúnar Árnadóttur sýslumanns á Hlíðarenda. Ránka var aldrei við karlmann kend en stundaði útgerð af Eyrarbakka og Þorlákshöfn. Hún var nafntoguð fyrir örlæti í garð fátækra og þurfandi. Ráðsmaður hjá henni var lengi frændi hennar Sigurður Bjarnason frá Stokkseyri, föðurbróðir galdrakvendisinns Stokkseyrar-Disu. Skip eitt lét Rannveig smíða á efri árum sínum, áttæring er fórst spónnýr í jómfrúarferð sinni frá Eyrarbakka 2. febrúar 1653 með allri áhöfn 9 mönnum og urðu þá 20 börn á hennar heimili föðurlaus.

Um Þorrakomu ári síðar rak mikinn karfa austur með  Eyrarbakka og Hafnarskeiði, og var fiskurinn seldur upp um sveitir, hundraðið á 5 álnir og var stórt gagn þeim sveitum. Á Háeyri á Eyrarbakka báru tveir menn á lítilli stundu úr flæðarmáli og upp á land 16 hundruð karfa og höfðu helming þar af fyrir ómakið. Á Háeyri var þriggja stafgólfa grindahús kjaftfullt af fiski milli gafls og gáttar og öllu útbýtt til þurfandi og fátækra næstu tvær vikur, en það voru margir sem þurftu með. Þetta var seinasta góðverk Rannveigar, því að hún andaðist aðfaranótt 23. febrúar þá um veturinn. Hún hafði alltaf haft bænhús á Háeyri fyrir sig og heimafólk sitt, en hún var jörðuð í Stokkseyrarkirkjugarði að norðanverðu.

Heimild: V.G. Saga Eyrarbakka- Lesb.mbl.5.tbl.1955

Þetta er ekki Landeyjarhöfn (Sem sumir kalla "Sandeyjahöfn") heldur höfnin á Eyrarbakka, en þar er vart lengur von á skipakomu. Höfnin var aflögð snemma á 9. áratugnum og er nú óðum að fyllast af sandi. Sandburður hefur ætíð verið mikill með suðurströndinni og var það tal gamalla manna að ef byggja ætti sandlausa höfn á Suðurlandi, þá yrði hún að byggjast úti á sjó með brú í land.

 
Kirkjan á Eyrarbakka var byggð 1890 og eru þessar myndir frá þeim tíma. Hún var því 120 ára í desember sl. Járnblómið komið á turnspýrunna. Í bakgrunni er Vesturbúðin og barnaskólinn, bakaríið og nokkur bæjarhús, (líklega hjáleigur frá Skúmstöðum) Búðarstígur óbyggður enn. Neðri myndin sýnir lestarhesta með heyfeng ofan af engjum við kirkjuna sem er með vinnupall umhverfis turninn í byggingu.

Nærri því hvert hús á Eyrarbakka á sína sögu. Sum hús fá ef til vill meiri athygli en önnur vegna þess að þar hafði einhvern tíman búið frægt eða auðugt fólk. Önnur hús eiga kanski ekki síður merkilega sögu vegna þess að tilvist þeirra ber þeirri lífsbáráttu vitni sem háð var, oft að litlum efnum og erfiðleikum. Mörg litlu snotru húsin á Bakkanum eiga á margan hátt sammerka sögu í átakanlegri lífsbaráttu alþýðufólks um aldamótin 1900.

Um og eftir 1870 voru vesturferðir (til Kanada) mjög í tísku og einn af þeim mörgu sem brá búi sínu í þeim tilgangi var Páll Andrésson í Gróf í Hrunamannahreppi Magnússonar frá Syðra-Langholti og kona hans Geirlaug Einarsdóttir Jónssonar frá Húsatóftum á Skeiðum. Það var árið 1872 sem þau héldu til niður á Eyrar, en þar sem Geirlaug var með barni, hugnaðist henni ekki að halda út á hafið mikla þegar tíminn kom að ýtt skildi úr vör. Þau settust því að á Grjótalæk austan Stokkseyrar. Þar fæddist Andrea Elín Pálsdóttir (1872-1950 ) og fluttu þau þá í Nýjabæ á Eyrarbakka næsta vor, þar sem Páll stundaði sjósókn á egin skipi og búskap jöfnum höndum. Páll fórst með skipi sínu við annan mann á Einarshafnarsundi 1894, en aðrir björguðust, þar á meðal Björgúlfur Ólafsson, er þá var trúlofaður Elínu. Þau settust að í Litlu-Háeyrarhverfi 1897. Eftir stutta sambúð missti hún Björgúlf frá kornungu barni (Pálína) og öðru ófæddu (Björg) og stóð hún ein og vann fyrir sér og börnum með saumaskap og handavinnu þar til árið 1907 að hún giftist Þorbirni Hjartarsyni (1879-1956) frá Auðsholtshjáleigu í Ölfusi og eignuðust þau fjögur börn. Þar sem fyrir var lítill torfbær breytti Þorbjörn í snoturt timburhús og nefndi Akbraut og stendur það enn og er friðað. Eftir þeirra dag bjó Geirlaug  dóttir þeirra, (1914-2007) nær alla sína æfi í Akbraut.

Heimild: Tíminn 34.tbl. 1950-Morgunbl.31.tbl.1950. www.minjasafnreykjavikur.is www.mbl.is/mm/gagnasafn eyrarbakki.is

Sögur margra merkra húsa á Bakkanum má finna á eyrarbakki.is

Einhverju sinni um aldamótin 1700 bar það til tíðinda á Eyrarbakka að kerling ein áttræð giftist tvítugum manni. Eftir að parið hafði eitt hveitibrauðsdögum sínum og reynt alvöru lífsinns í eitt ár, ákvað kerling að skila piltinum og sagði að hann væri ónýtur.

  (Grímsstaða annáll 1706)

Haustið 1890 var nýr sýslumaður settur í Árnessýslu. Fyrsta málið sem hann tók til meðferðar var hjónaskilnaðarmál. Komu þau hjónin fyrsta morgun hans á Eyrarbakka, og áður en hann var kominn á fætur. Þau hjónin voru mjög ástúðleg hvort við annað, eins og nýtrúlofað par, og ávörpuðu hvort annað með elskan mín og ástin mín. Þegar sýslumaður ætlaði að reyna að tala um fyrir þeim, að slíta ekki sambúðinni, var ekki nærri því komandi. Þau voru búin að undirbúa alt, hvernig þau skyldu skifta börnunum og efnunum. Um það var hið besta samkomulag. Allar tilraunir sýslumannsinns til þess að fá þessi ástúðlegu hjón til að hætta við hjónabandsslit, voru árangurslausar með öllu. Þá hafði presturinn verið fenginn til að gera sátt, en það fór allt á sömu lund og fengu þau að endingu sinn langþráða hjónaskilnað.

 (Sigurður Briem: Minningar).

Frá veðurathugunarstöðinni á Eyrarbakka:
Mesti hiti á árinu 2010 var 22°C þann 18.júlí sem jafnframt var heitasti dagur ársinns. (meðalhiti 17,2°) en lægsti hiti var -16.8 °C þann 22. desember sem var kaldasti dagur ársinns (meðalhiti -12.5). Mesta sólarhringsúrkoma á árinu mældist 34 mm 26. desember samkvæmt tölum frá VÍ.
 Stormviðri voru fátíð og veðurlag allt hið besta, ef undan er skilið öskufok sem talsvert bar á fram á sumarmánuði.

Árið 1950 hafði fullur helmingur heimila á Eyrarbakka kýr, eina eða fleiri. Víða hænur, hestar eða kindur og hvert heimili hafði einhverjar landnytjar, eða í það minnsta kálgarð. Þá voru fjórir vélbátar, 12-18 lestir að stærð gerðir út, og hraðfrystihúsið sem þótti allstórt var í fullum rekstri yfir vertíðirnar, en það tók einnig til geymslu kjöt af fé því, sem þar var slátrað á haustin, ásamt verkuðu kjötmeti heimamanna, t.d. slátri.

Trésmíðaverkstæði og bifreiðaverkstæði var þá einnig starfandi á Bakkanum og a.m.k þrjár verslanir, bakarí og pósthús og fangelsið sem er enn á sínum stað. Um 40-50 ha. lands var nýtt undir kartöflur og gulrætur hjá Eyrbekkingum, þar af 10 ha í svokallaðri "Sandgræðslu" og keyptu kartöflubændur í félagi stórvirkar vélar til nota við kartöfluræktina. Þá var íbúafjöldi um 600, eða nokkuð sá sami og nú 60 árum síðar, en atvinnutækifærin á Bakkanum eru hinsvegar miklu mun færri í dag en þá, sem er í sjálfu sér afar dapurlegt eftir allan þennan tíma í þróun atvinnumála í landinu.

Heimild: m.a. Tíminn 185.tbl 1950

Pálína Pálssdóttir í Hraungerði var fædd 9. maí 1891 að Háakoti í Fljótshlíð, en hún ól allan sinn aldur á Eyrarbakka. Faðir Pálínu, Páll Guðmundsson frá Strönd í Meðallandssveit, vertíðarmaður á Eyrarbakka dó af lungnabólgu áður en hún fæddist og ólst hún upp hjá móður sinni Þorgerði Halldórsdóttir frá Rauðnefsstöðum í Rangárvallasýslu og ömmu sinni sem þá var ekkja. Þær mæðgur, Ingveldur móðir Þorgerðar og Pálína fluttu sig til Eyrarbakka og voru þær jafnan kallaðar Hraungerðismæðgur. Pálína vann í mörg ár í "Húsinu" á Eyrarbakka, en það þótti góður skóli fyrir ungar stúlkur að ráðast þangað. Þær mæðgur Þorgerður og Pálína sáu um kirkjuna í mörg ár, og var þar ekki kastað til höndum. Pálína giftist árið 1913 ekkjumanni, Guðmundi Ebenesersyni skósmið, en ekki varð þeim barna auðið. Pálina var mikil söng og félagsmálakona. Hún gaf sig einnig að pólitík og var á hægri væng litrófsinns. Guðlaugur Pálsson kaupmaður ólst upp hjá þeim mæðgum í Hraungerði, en hann var sonarsonur Ingveldar.

Eitt sumar, er þær mæðgur voru í kaupavinnu, Þorgerður með dóttur sína á einum stað, en amman á öðrum, brann litla húsið sem þær leigðu á Bakkanum. Þar misstu þær hvert tangur og tetur, sem þær áttu, utan ígangsklæða í kaupavinnunni. Allt var þá ein öskuhrúga þegar þær komu aftur heim. Þar brunnu þrír skautbúningar með silfurbeltum, koffrum og dýrri handavinnu, arfur frá ríkari formæðrum. Enginn maður gaf þeim neitt, engin samskot voru höfð af efnaðra fólki eins og annars var venja á Bakkanum, þegar heldra fólk átti í hlut. Ef til vill varð sá atburður til að móta Pálinu sem öfluga félagsmálakonu, bæði á andlegum sem og pólitískum vettvangi.

Heimild: Morgunblaðið , 218. tbl.1983 - http://brim.123.is/blog/record/433319/ - www.eyrarbakki.is

Fyrstu 11 dagar þessa árs hafa verið al þurrir og allar líkur á að þeir verði þó ekki fleiri en 12, að sinni, því spáð er dálítilli úrkomu á fimmtudaginn. Ekki hafa komið svo margir þurrir dagar í röð í janúarmánuði á Eyrarbakka síðan 1998. En lengsta samfellda þurkatíð í janúar var 13 dagar 1980 og 13 dagar 1959 og er þá talið frá árinu 1957. Norðlægar áttir hafa verið ríkjandi það sem af er mánuðinum.

Á Stóra-Hrauni á Eyrarbakka var heyrnleysingjaskóli 1893-1908. Það bar þannig til að á alþingi 1891 bar Magnús landshöfðingi Stephensen fram tillögu um, að landssjóður legði fram 1000 kr. til þess að styrkja mann til að læra málleysingjakennslu. Var það samþykkt í einu hljóði, og fór séra Ólafur Helgason í Gaulverjabæ samsumars til Danmerkur í því skyni. Séra Ólafur var ungur maður, fæddur 25. ágúst 1867, sonur Helga lektors Hálfdanarsonar og Þórhildar Tómasdóttur prófasts á Breiðabólsstað, Sæmundssonar. Skóli séra Ólafs hófst 1. október 1892. Hann var fyrst í Gaulverjabæ, en síðan að Stóra-Hrauni, þar sem hann byggði sér reisulegt hús 1893. Í skólanum voru 9-12 börn, enda var þar ekki rúm fyrir fleiri. Námstíminn var 6 ár. Séra Ólafur starfrækti skólann í 12. ár. Þá andaðist hann á leið til Kaupmannahafnar 19. febrúar 1904. Ekkja séra Ólafs, Kristín Ísleifsdóttir prests í Arnarbæli, Gíslasonar, hélt skólanum áfram næsta ár. En haustið 1905 tók séra Gísli Skúlason við stjórn skólans. Hann var fæddur 10. júní 1877, sonur Skúla prófasts á Breiðabólstað, Gíslasonar, og Guðrúnar Þorsteinsdóttur prests í Reykholti, Helgasonar. Málleysingjakennslu hafði hann numið í Kaupmannahöfn veturinn áður. Hann hafði skólann 3 ár, þangað til haustið 1908, en þá var skólinn fluttur til Reykjavíkur og gerður ríkisskóli.

sr. Gísli gekk að eiga Kristínu ekkju fyrirrennara síns 15. apríl 1909, og var allan sinn aldur prestur að Stóra-Hrauni. Hann andaðist 19. ágúst 1942. Ekki var málleysingjunum kennd önnur handiðn á Stóra-Hrauni en prjón, enda slæm aðstaða til annara hluta. Var þá um það rætt að flytja skólann til Eyrarbakka, þar sem betri væri aðstaðan að þessu leyti. Af því varð þó ekki, heldur var hann fluttur til Reykjavíkur haustið 1908, eins og fyrr var sagt.

Svo kvað Magnús Teitsson um sr. Ólaf:

Miðlar Guði af málunum,

með því þjóðin launi.

Sorgarinn fyrir sálunum

situr á Stóra-Hrauni.

(Stórbýlið og prestsetrið Stóra- Hraun var rifið og jafnað við jörðu árð 1937)

þrettándinn fór víðast hvar út um þúfur enda bálhvasst um allt land og í morgun var kominn á norðan stormur. Hvassast var á Bakkanum um kl. 9 í morgun 21 m/s, en stakar stormhviður gengu á alla nóttina allt að 25- 29 m/s. Annarstaðar á landinu var yfirleitt hvassara, en mesti vindur mældist á Bláfeldi 38.6 m/s. Mikil vindkæling var í gærkvöldi enda talsvert frost. Þannig jafnaðist vindkælingin á við 30 stiga frost um tíma.

Helga Magnúsdóttir talsímakona  f. 2.10.1867 í Vatnsdal í Fljótshlíð og maður hennar  Oddur  gullsmiður Oddsonar hreppstjóra á Sámstöðum fluttu til Eyrarbakka og byggðu sér hús á flötunum skammt frá Merkisteini árið 1898 og var húsið 8 x 11 m á stærð, loftbyggt með skúr fyrir annari hlið og gafli, mjög vönduðum. Húsið brann til kaldra kola tæpu ári síðar (Um miðnætti 19. janúar 1899). Það vildi þó til happs að Þorgrímur í Réttinni, kunnur Eyrbekkingur, var á leið til skips. Varð hann eldsins var og vakti heimilisfólkið. Mátti ekki tæpara standa og tókst fjölskyldunni með naumindum að komast úr eldslogunum. Einungis sængurfötum af einu rúmi var bjargað. Skautbúningar, ættargripir fjölskyldunnar og allir innanstokksmunir brunnu með húsinu. Talið var að eldsupptök hefðu verið frá skari af kertaljósi sem notað var við mjaltir kýrinnar þá um kvöldið. Helga og Oddur bjuggu síðan í Túni, Regin og Ingólfi. Þau hjónin tóku að sér símstöðina á Eyrarbakka þegar hann var lagður 1909 og mun Helga einkum hafa sinnt talsímaþjónustunni, en Oddur sá um línulagnir, viðgerðir og framkvæmdir auk gull og silfursmíði. Í þá daga var síminn handvirkur, þannig að tengja þurfti hvert símtal á skiptiborði og gat það orðið ærin vinna. Börn þeirra Magnús og síðan Jórunn tóku við símstöðinni í fyllingu tímans. Helga lést 7. mars 1949 en Oddur 1938.

Um Helgu orti Björn Bjarnason í Grafarholti eftirfarandi:

"Undra tól er talsíminn

töframætti sleginn.

Heyrir gegnum helli sinn

hún Helga mín í Reginn."