Þetta var árið sem óskabarn þjóðarinnar, Eimskipafélag Íslands braust úr eggi og íslendingar sáu í hendi sér þann möguleika að þjóðin gæti staðið á egin fótum þegar fram liðu stundir, eftir margra alda niðurlægingu undir erlendri stjórn. Nú máttu íslendingar stofna sinn eginn þjóðfána og var það tilhlökkunarefni, jafnvel hér í hálfdanska þorpinu við sjóinn þar sem "dannebrog" blakti ævinlega í hafgolunni til heiðurs konungi vorum Kristjáni IX.

Raflýsingarmálin voru efst á baugi í upphafi ársins 1913. Sveitafundir á Stokkseyri og Eyrarbakka lögðu dálítið fé til ransókna á mögulegri raflýsingu þorpana, en helst kom til greina að virkja Baugstaðarós ella sameiginleg Díselrafstöð á Stóra-Hrauni fyrir bæði þorpin. Kol og olía voru seld á afarverði hér í verslunum og þótti flestum nóg um. Fyrir héraðið þótti það vísa á framfarir þegar mælingum Indriða Reinholt á járnbrautarleiðinni frá Reykjavík austur að Þjórsá lauk og kostnaðaráætlun gerð, en þar var gert ráð fyrir að brautin kostaði 3½ miljón króna. Var frumvarp um járnbrautina lögð fyrir alþingi. Fyrirhuguð brautarleið frá Reykjavík lá um Mosfellsheiði - Þingvelli - niður með Þingvallavatni að austan og niður í Grimsnes, vestur yflr Sogið og niðureftir austan Ingólfsfjalls og yfir Ölfusá hjá Selfossi. Þaðan átti að leggja grein hingað niður á Eyrarbakka, en aðalbrautin héldi áfram beina leið að Þjórsárbrú. Þá hliðarbraut upp Skeið - Ytrihrepp og Biskupstungur til Geysis. Fyrr en varði hófust þó deilur um legu brautarinnar, því sumir vildu að brautin lægi um uppsveitir sýslunar, skemstu leið austur að Þjórsá. Sögðu þá aðrir að þegar bílarnir kæmu yrðu lestar óþarfar. Hér tóku menn sig hinsvegar til og máluðu kirkjuna hátt og lágt. Gestkvæmt var við ströndina, fyrirlesarar með fróðleik og tortryggilegir kaupsýslumenn úr Reykjavík að pranga með byggingalóðir þar í höfuðstaðnum, og svo hinsvegar útlendir betlarar sem gengu á milli manna hér um sumarið, eins og hin síðustu sumur. Þeim var hinsvegar minna fagnað og þóttu afar ógeðfeldir nágungar. Eyrarbakkahreppi var leyfð 6.000 kr. lántaka til nýrrar skólahússbyggingar og 3.450 kr. lán til endurbyggina sjógarða og þá var oddvita falið að selja fangaklefann á Eyrarbakka. Bifreiðar sáust nú ferðast um sunnlenska vegi, sem voru helst til þröngir og misjafnlega greiðfærir hestvagnabrautir. Hér voru byggð 4 íbúðarhús og veglegt barnaskólahús, stórt vörugeymsluhús og eitt hús fyrir fénað og hey - öll úr steinsteypu. Ekkert hús er bygt úr timbri hér á Eyrarbakka þetta sumar. Landsverkfræðingur kom hér til að athuga garðstæði fyrir garði til varnar jakaburði úr Ölfusá. Héðan fór hann út í Þorlákshöfn til að athuga lendingar og undirbúa væntanlegar endurbætur á þeim. Ekkert meira hafði frést af hafnarævintýrinu sem frakkar ætluðu að kosta í þorlákshöfn og höfðu kaupin líklega gengið til baka, því Þorleifur Guðmundsson hafði nú aftur selt Þorlákshöfn félagi einu fyrir 160 þús. kr. Formaður félagsins var P. I. Thorsteinsson, áður á Bildudal. Íbúar á Eyrarbakka og bæjum í kring árið 1913 voru samtals 879 manns.

Skipakomur: Venja var að flagga tveim rauðhvítum fánum (dannebrog) við skipakomur á Eyrarbakka og Stokkseyri. Fánanum danska var því óvenjutítt flaggað hér við ströndina árið 1913. Fyrsta vorskipið  kom 11. apríl, en það var strandferðaskipið "Hólar" með nokkuð af vörum til flestra verslana hér, kom það aftur tvívegis síðsumars. Einarshafnarskip komu tvö um vorið, "Svend" og "Irsa", með vörur til verslunarinnar. Þá kom "Elise" frá Halmstad  til Stokkseyrar með timbur og tvö skip önnur. Annað þeirra "Elin" með vörur til kaupfél. Ingólfur, hafði verið hér fyrir utan alllengi og ekki getað náð höfn vegna brims og storma fyr en í 9. viku sumars. Að áliðnu sumri kom til Stokkseyrar skonortan "Venus", hlaðin kolum til Ingólfsverslunar á Stokkseyri, kom hún aftur með kolafarm snemma hausts. Skonortan "Henry" kom með saltfarm til versl. "Einarshöfn" og "Vonin", seglskip til sömu verslunar, kom einig. "Ingólfur" kom að Stokkseyri og í Þorlákshöfn, til að sækja saltfisk. "Nordlyset" kom með olíu til verslananna hér á Eyrarbakka um miðjan ágúst. "Fanney", saltskip til Ingólfs á Stokkseyri og í Þorlákshöfn komu í sumarlok.  

Atvinna, sjósókn, landbúnaður og verslun: Vetrarvertíðin fór hægt af stað og lítið fiskaðist á miðum Eyrbekkinga í byrjun. Nýjum vélabáti [Búi ÁR 131] var hleypt af stokkunum, er Bjarni Þorkellsson hafði smíðað hér þennan vetur. Var báturinn stór og vandaður. Hann átti Ingólfsfélagið á Stokkseyri, en 23. febrúar slitnaði báturinn upp hér á Eyrarbakkahöfn og rak út í brimgarð, lögðu margir sig í hættu við að bjarga honum og tókst það slysalaust. Þá gerðist það í Gaulverjabæ, að maður gekk á reka, og sá hann þá sílatorfu mikla rétt við land i brimgarðinum, en mikil mergð þorska óð þar ofansjávar, hættu þorskarnir sér of nærri landi og skoluðu bylgjurnar þeim á land. Spurðist þetta út og náðu Gaulverjar í einni svipan 530 stórþoskum. Fengu þeir þar góðan "hlut á þurru landi", en þá tók líka að fiskast á öllum miðum hér við ströndina, þó dró talsvert úr afla hér á heimamiðum vegna gæftaleysis þegar á leið vertíðina sem var einhver sú lakasta fyrir sjósóknara hér. Sumar og haustveiðar urðu með lakasta móti og vart bein úr sjó að hafa og gekk svo fram á vetur. Magnús Gunnarsson frá Brú stofnaði til kramvöruverslunar á Stokkseyri. Andrés Jónsson stofnaði verslun í Kirkjuhúsi hér á Eyrarbakka, hafði áður verið verslunarmaður hjá versl. Ingólfi á Háeyri. Almennt gekk verslun ágætlega sunnanlands. Hey bænda hröktust talsvert í mikilli vætutíð sem gerði eftir sláttinn og brugðu sumir á það ráð að verka súrhey, en er á leið sumarið kom góður þurkakafli sem bjargaði mörgum en heyfengur var frekar rír. Vetrarverslunin var með daufasta móti og umferð lítil. "Nú sést ekki smjörögn fremur en glóandi gull", sagði kaupmaður nokkur.

Andlát: Tvö ung börn á fyrsta ári létust af veikindum sínum.

Menning og íþróttir: Ungmennafélagið á Stokkseyri var mjög virkt á árinu 1913 og hélt þar uppi fjölmennum skemtunum. Þá voru haldnar dansskemtanir í báðum þorpum hér á Eyrum um miðjan Þorra og var þar gnægð matar fram borinn. Sönglistin fékk líka að njóta sín hér við sjóinn, undir stjórn Guðmundu Níelsen. Sumir höfðu mestu skemtan af símahlerun, það var auðvelt fyrir þá sem áttu einkasíma, aðeins þurfti að lyfta tólinu og hlusta. Heldur dró úr íþróttaþáttöku almennt hér á þessu ári. Leikhús, hljómleikar og söngskemtanir voru hinsvegar stundaðar hér yfir vetrartímann og var verkið "Æfintýri á gönguför" m.a. sett upp í Fjölni. Hússtjórnarnámskeið var haldið hér á Eyrarbakka á haustmánuðum. Kensluna hafði á hendi ungfrú Halldóra Ólafsdóttir frá Kálfholti og voru nemendur 9 talsins.

Hamfarir og slys:  Þann 9. og 10. febr´ 1913 var hér afspyrnurok af suðri, gekk sjór mjög á land, svo ekki hafði um langa hríð jafn hátt gengið. Rofnuðu þá sjógarðar víða og sópuðust brott á löngum köflum í grunn niður. Voru menn naumast óttalausir í húsum inni, enda fyltust kjallarar á ýmsum stöðum og varð af tjón nokkurt. Kálgarðar skemdust og til muna. Tjón það er hér varð á Eyrum af sjógangi þessum, var áætlað þúsundir króna, en til allrar hamingju var smástreymt, ella hefði tjónið orðið meira. Rak í þessu flóði tré mikið í hinni svo nefndu Keflavík, sem er smá vogur, sem gengur inní strandbergið milli Þorlákshafnar og Selvogs.  Enskur togari bjargaði áhöfn Guðmundar Hannessonar í Túngu í Gaulverjabæjarhreppi, sem lokaðist úti í brimi og aftaka veðri. Kom togarinn að á Stokkseyri næsta dag. Fór þá Jón Sturlaugsson hafnsögumaður á vélbát sínum útí togarann og tókst honum að ná mönnunum og flytja í land. Í sumarbyrjun varð mönnum hér starsýnt til Heklu og þóttust sjá þar í grend gos mikið hafið. Fóru menn héðan austur, þeir Guðm. verslunarstjóri Guðmundsson, Kjartan Guðmundsson Ijósmyndari og Þorfinnur Jónsson i Tryggvaskála. Riðu þeir yfir Þjórsá á Nautavaði og síðan upp Land að Galtalæk og þaðan með fylgdarmann inn á Fjallabaksleið. Mætti þeim eldgos stórt vestur undir Hrafnabjörgum, austan við Heklu og hraun þar nýrunnið nefndu þeir "Hörpuhraun". Um sumarið fóru kaupmaður Lefolii og J. D. Nielsen austur að eldstöðvunum.

Náttúran og tíðarfarið: Umhleypingasamt var í byrjun ársins 1913 en þegar kom í febrúar urðu veður afar byljótt  svo sá ekki húsa á milli hér á Eyrum. Skóf mjög saman snjóinn i skafla, var ekki fært um veginn öðrum en karlmennum einum. Vepjur sáust upp við Laugarás um miðjan janúar og þótti markvert því fuglar þessir voru nær óþekktir hér austan fjalls, en höfðu sést sumstaðar á flækingi að vetri til og var fuglinn því oft nefndur "Ískráka".  [Um þessa fuglategund skráði P. Nielsen á Eyrarbakka: Haustið 1875 sáust nokkrir fuglar í Grímsnesinu og haustið 1876 var einn (karlfugl) skotinn í Mosvallahreppi í ísafjarðarsýslu. 1. jan. 1877 var einn (kvenfugi) tekinn lifandi í heygarði hér á Eyrarbakka, mjög aðfram kominn af sulti og kulda, og var hann drepinn samdægurs. Í maganum var ekkert annað en fáeinir smásteinar. Snemma í janúar 1879 kom hann í stórhópum og hélt sér um tíma við sjó hér sunnanlands. 2. febr. 1882 sáust 5 í Ölfusinu og var einn skotinn. 7. des. 1889 var einn (kvenfugl) skotinn hér við Eyrarbakka. Ennfremur var einn skotinn í Ölfusinu 17. febr. 1895 og seint í febrúar s. á. sáust þrír við Eyrarbakka. Áttunda mars 1901 sást einn við Stokkseyri og í miðjum desember s. á., hélt lítill hópur til við Gamlahraun. 6. marz 1907 var ungur karlfugl skotinn við Eyrarbakka og 17. jan. 1912 fanst einn með brotinn væng hér í þorpinu, hefir að líkindum flogið á símaþræðina. Norðanlands sést ísakrákan einstaka sinnum í janúar og febrúar... ]- Allan febrúar lágu á sífeldar hafáttir, sandbyljir, sjávarflóð og hregg og hrið, frostlaust þó. Fólki varla verið útkomandi fyrir ólátum í veðrinu og Spói kvað:

Ennþá Kári óður hvín,

æðir sjár á löndin. -

Ógna bára yfir gín,

Er í sárum ströndin.

Snjóalög voru mikil þegar vetur kvaddi og mesta frost var -18°C. Hettumáfurinn verpti hér í fyrsta sinn, gerði sér hreiður við tjörn hjá Stokkseyrarseli, en vorið var kalt og þurt og síðan tók við vætusumar og haustið rosasamt. Í nóvember hafði snjóað mikið milli fjalls og fjöru og hagbann orðið. Skömmu fyrir jól gerði ofsaveður mikið af útsuðri svo hús léku á reiðiskjálfi.  14 álna langan hval (andarnefju) rak á Skipafjöru, skamt fyrir vestan Baugstaðakamp svonefndan. Úr heimi skordýranna var fiskiflugan hér almennust.

Heimild: Suðurland 1913, Lögberg 1913 gardur.is, skátavefurinn. Skjal/Appendix F Population in Eyrarbakki 1910-1970

Þetta gerðist hér við sjóinn árið 1912, árið sem Friðrik VIII danakonungur var til moldar borinn og Vilson varð forseti bandaríkjanna. Brauðgerðarhússfélagið var stofnað hér á Bakkanum á þessu ári. Hafist var handa við að draga að efni til byggingarinnar, sem reisa átti á lóð kaupfélagsins "Hekla", húsið var steypt og skildi heita "Skjaldbreið". Annars dró fátt til tíðinda á Eyrarbakka fyrstu mánuði þessa árs þar til kom hið sólblíða og söngljúfa vor. Menn veltu fyrir sér komu sjaldgæfra fugla hér um slóðir sem nefndust svartþrestir og starrar og álitu margir þá vera nýja landnema og enda varð sú raunin. Lífið gekk svo sinn vanagang við fiskiveiðar þegar á sjó gaf. Netatjón var þó allnokkuð í óveðrum er yfir gengu á útmánuðum.

Hlutafélag til hafnargerðar í Þorlákshöfn og annara fyrirtækja á suðurlandi, var stofnað í Frakklandi ("Sosiété d' Entreprise en Islande"). Við félagsmyndun þessa kváðust vera riðnir tveir stórbankar franskir ("Banque Francaise" og "Banque Transatlantique") og einhverjir fleiri stóreignamenn. Brillouin konsúll var framkvæmdarstjóri þessa fyrirtækis hér á landi, en þann 21. janúar þetta ár [1912] seldi Þorleifur á Háeyri frökkum Þorlákshöfn fyrir 432.000 kr.  Um þetta samdi Kjói:

Ef að Frakkar eignast hér

okkar litlafingur,

að hundrað árum hvar þá er

Höfn og íslendingur?

Hugmyndin var að höfnin yrði miðstöð fyrir ýms iðnaðarfyrirtæki; þar áttu að rísa upp verksmiðjur, knúðar rafmagni, til málmbræðslu o. fl. Hlutafélagið hafði umráð yfir 9 fossum á Suðurlandi, sem það sumpart var eigandi að, og sumpart hefði tekið á leigu og hugðust virkja, og leggja járnbrautir upp til sveita, en íslensk lög [fossalögin 1907] voru þó þrándur í götu fyrir þessa frakknesku auðjöfra. Helst sáu málsmetandi menn þessu til foráttu að mundi hefta viðgang Reykjavíkur til framtíðar. En á meðan um þetta var þráttað hófust miklar hafnarframkvæmdir í Reykjavík enda og mikil uppgangsár þar. Verktaki að hafnargerðinni var N. C. Monberg,( Niels Christensen Monberg) danskt fyrirtæki.  

Ákveðið var að sýsluvegur mundi liggja í gegnum Stokkseyrarkauptún, þar eð hann lá að því báðum megin. Óseyrarnesferju var hinsvegar neitað um styrk úr sýslusjóði. Um vorið varð vart við snarpan jarðskjálfta og hristust húsin hér duglega. Vandræði urðu með símtalsflutning til Reykjavíkur, en línan þangað annaði ekki þeim 18 stöðvum sem á henni voru allt austur til Vestmannaeyja og kom það versluninni hér brösuglega um kauptíðna. Hækkandi steinolíuverð var bagaleg þorpsbúum sem notuðu eingöngu steinolíu til lýsingar og hitunar. Danska steinolíufélagið DDPA átti mest ítök á íslenskum markaði á þessum tíma, en hækkunina mátti m.a. rekja til vaxandi eftirspurnar erlendis. Var þetta til að vekja upp hugmyndir um raflýsingu hér á Bakkanum með því að virkja Skipavatn, sem Baugstaðaá rennur úr ásamt nálægum vötnum og lækjum. Rangárbrúin var vígð um haustið. Hún var fyrsta járnbrúin hérlendis sem var alíslensk smíði, nema efnið og hugvitið sem kom erlendis frá, en landsmiðjan í Reykjavík sá um verkið. (Rangárbrúin var 137 álnir á lengd og jafnbreið Ölfusárbrúnni gömlu, eða rúm vagnbreidd. Skömmu síðar var lokið við steypta bogabrú yfir Hróarslæk og var hún að öllu leiti íslensk). Um haustið var gistihúsinu hér lokað og það hætt störfum. Var innbú og munir þess seldir á uppboði. Skipt var um glugga í kaupmannshúsinu og kom mönnum á óvart að viður húsins var alveg laus við fúa í þessu 200 ára gömlu húsi, en viðurinn er sagður upprunnin frá Pommern, [hérað í Póllandi/Þýskalandi].

Skipakomur og skipaferðir: Strandbáturrnn "Austri" átti að koma við á Stokkseyri á leið sinni til Reykjavíkur í fyrstu ferð þessa árs. Átti kaupfélagið Ingólfur allmiklar vörur í bátnum. En Austri gerði sér lítið fyrir og fór hér framhjá aðfaranótt þess 11. apríl. Snemma í maí komu "Svend" og "Vonin", til Einarshafnarverslunar, og timburskip til kaupfél. Ingólfur á Háeyri. Til Stokkseyrar kom "Skálholt"  frá útlöndum með vörur til Ingólfs, og timburskip til sama aðila nokkru síðar. Strandferðaskipið "Austri" kom hér við  á austurleið með dálitinn vöruslatta, og Perwie kom síðast vorskipa með brúarefni í Rangárbrúnna innanborðs, en því var ekki skipað hér upp eins og vænta hefði mátt. Perwie kom svo fyrst haustskipana hér við, en ekki komst það til Stokkseyrar sökum brims, en seglskipið Venus kom þar síðla í september með vörur til kf. Ingólfs. Í oktobermánuði strandaði kaupskipið "Svend" frá Einarshafnarverslun í svonefndri Skötubót, nálægt Þorlákshöfn og laskaðist mjög. Menn björguðust ekki fyr en morguninn eftir, ómeiddir allir nema skipstjórinn, sem fór úr axlarlið. Svend hafði lengi haustsins legið hér úti fyrir og beðið færis, en ekki gaf inn á höfnina sökum brims. Var þetta strand  skaði fyrir Einarshafnarverslun því mikið af nauðsynjavörum var í skipinu.

Franskt fiskiskip rak logandi að landi framundan Þykkvabæ. Liðaðist skipið sundur í brimgarðinum.    Færeysk fiskiskúta strandaði í Landeyjum. Annars var talsvert um skipatjón og mannskaða í sunnlenskum verstöðvum, en þó ekki hér. Þess má einnig geta að hið fræga risaskip "Titanic" fórst þetta ár.

Atvinna, viðskipti, landbúnaður og fiskveiðar: Jón Helgason prentari hóf að gefa út "Heimilisblaðið" Jón Helgason var að góðu kunnur, síðan hann gaf út blaðið "Fanney" með Aðalbirni Stefánssyni, en auk þess starfaði hann í Prensmiðju Suðurlands hér á Eyrarbakka. Jón Jónatansson alþm. á Ásgautsstöðum tók við ritstjórn vikuritsins Suðurland sem hér var gefið út. Hér var kosinn sr. Gísli Skúlason í framkvæmdastjórn Sunnlenskrar Lýðháskólastofnunar. Smjörsala rjómabúsins í Sandvíkurhreppi gekk framar vonum, en til þess hafði verið stofnað árið áður. Vetrarvertíðin fór rólega af stað á Bakkanum enda afli tegur á miðunum. Vélarbaturinn " Þorri " frá Stokkseyri, formaður Jón Sturlaugsson hafnsögumaður, stundaði vertíðina frá Vestmannaeyjum. Um miðjan mars mokaflaðist hér við ströndina, þá er gaf á sjó. Er kom fram í apríl fiskaðist lítið sem ekkert í net en reitingur á lóðin. Í maí barst hinsvegar mikill afli á land, en svo kvaddi þorskurinn miðin og ýsan kom í staðinn. Þegar vertíð lauk var hún talinn í meðalagi góð. Kauptíðin var umfangsmikil að venju og samkeppnin hörð. Verslun Þorleifs Guðmundssonar, "Dagsbrún" seldi verslun sína Kaupfélaginu Ingólfi á Stokkseyri á haustmánuðum en fyrir þeirri verslun fóru m.a. Helgi Jónsson á Stokkseyri og Jóhann V. Daníelsson Eyrarbakka. Þorleifur hafði sett upp verslunina í Regin nokkrum mánuðum fyr og auk þess samnefnda vefnaðarvöruverslun í Reykjavík. Heyskap lauk fyrir miðjan september og var heyfengur í besta lagi og nýtingin ágæt. Tilkoma sláttuvéla mun hafa létt mönnum mjög heyskapartíðina. (um 100 sláttuvélar voru til á Suðurlandi á árinu 1912) Sláturfé reyndist með rýrara móti þetta haustið. Fisklaust var um haustið, gæftarlítið og beitulaust þar eða síldin gekk ekki þetta sumarið. Verslunin hafði á árinu verið fremur óhagstæð, einkum vegna mikilla verðhækkana á erlendum vörum. Iðnaður var enn lítill og fábreyttur hér í sýslunni sem og annarstaðar, en helst voru það rjómabúin og ullarþvottarstöðin við Reykjafoss.

Fólkið: Lefolii stórkaupmaður dvaldi hér um sumarkauptíðina eins og hann átti vanda til. Þorlelfur Andrésson steinsmiður, sem mörgum var að góðu kunnur, dvaldi einnig hér við pípugjörð í Mundakoti. Kofoed Hansen, skógræktarstjóri, var hér á ferð síðsumars, hafði farið einsamall Vatnajökulsleið. Jóhanna Briem, dóttur Ólafs Briems þáverandi alþm. á Álfgeirsvöllum í Skagafirði, fékk kennarastöðu við Barnaskólann á Eyrarbakka. Hún tók við af frænda sínum cand. Jóhann Briem frá Hruna, sem þjónað hafði stöðunni en var nú skipaður prestur á Melstað í Miðfirði.[ Konan hans var Ingibjörg Jóna Ísaksdóttir verslunarmanns frá Eyrarbakka.] Jóhanna kenndi aðalega íslensku, dönsku, ensku og reikning og stúlkum hannyrðir.  P. Níelsen stundaði vísindalegar athuganir á fuglaflóru landsins og keypti til þess fuglhami af veiðimönnum. Brillouin, fyrv. ræðismaður, frakka kom með botnvörpuskipi frá Frakklandi til Þorlákshafnar, hélt þaðan til Reykjavíkur.

Íþróttir: Hinir víðfrægu glímumenn í U.M.F. Stokkseyrar skoruðu á eyrbekkska glímukappa í U.M.F.E. og átti keppnin að fara fram 27. janúar, en Eyrbekkingarnir höfnuðu áskoruninni. Héldu Stokkseyringar því veglega glímusýningu á Stokkseyri þess í stað. Ungmennafélag var á ný stofnað í Saudvikurhreppi, endurreist af rústum eldra félags. Stofnendur 47. Íþróttamót ungmennafélaganna hér austanfjalls var haldið að Þjórsártúni. Í glímu vann Páll Júníusson á Seli í Stokkseyrarhreppi skjöldinn.

Menning: Sjónleikir og skemtanir voru haldnar á Stokkseyri snemma á árinu og fram á vor við góðan orðstýr, en ágóðinn rann m.a. í samskot vegna drukknaðra sjómanna af Suðurnesjum. Verkamannafélagið Báran hélt tambólu til að efla styrktarsjóð félagsins og Kvenfélagið safnaði fyrir málningu á kirkjuna. Nokkuð var um skemtanir í Fjölni yfir jól og áramót.

Slys og hamfarir: Oft lá við að slys yrðu hér á götunum vegna myrkurs. Um miðjan vetur var riðið ofan á gangandi mann í myrkrinu, meiddist hann talsvert og var lengi óverkfær. Konur tvær voru á gangi á götunni eitt kvöld, mættu þeim tveir menn á harða hlaupum og ruddu um koll annari konunni svo hún hentist niður á götuna og meiddist nokkuð. Mánudaginn þann 6. maí. kl. um 6 að kveldi, varð vart við jarðskjálftakipp á Stokkseyri og Eyrarbakka. Stóð hann yfir um ½  mínútu og titruðu hús hér nokkuð; skemdir urðu þó engar hér en hinsvegar stórtjón í austursveitum, svo sem víða á Rángárvöllum og efri hreppum þar sem bæjarhús hrundu til grunna. Öllum bar saman um að þessi jarðskjálftakippur hafi riðið yfir eins og alda, frá austri til vesturs, eða eins og jafnan við svokallaðan "Suðurlandsskjálfta". Eftirkippir fundust víða í austursveitum. Lík rak við Einarshöfn af færeyskum sjómanni að talið var og jarðsett hér. Kona fannst örend í pytti við túnið í Eyði-Sandvík, var hún þaðan.

Andlát: Guðni Jónsson í Einarshöfn. Kona hans var Sigríður Vilhjálmsdóttir. Guðlaug Einarsdóttir, kona Þorfinns Jónssonar gestgjafa Jónssonar í Tryggvaskála við Ölfusárbrú , en hún var vel þekkt af Árnesingum flestum. Þorfinnur seldi þá Tryggvaskála ásamt slægjulandi og veiðirétti í Ölfusá en þau höfðu búið þar frá 1901. Ungfrú Sólveig Thorgrímsen í Reykjavík, dóttir Guðmundar Thorgrímsen, er lengi var verslunarstjóri hér á Eyrarbakka. Ísak Jónsson í Garðbæ lést af krabbameini. Hann var verslunarmaður við Lefolii verslun í nær 40 ár. Fyrri kona hans var Guðríður Magnúsdóttur frá Brandshúsum í Gaulverjabæjarhreppi, en seinni kona hans var Ólöf Ólafsdóttir, frá Árgilsstöðum í Hvolhreppi. Jón Jónsson í Einarshöfn, háaldraður bóka- og fróðleiksmaður og var hann mörgum að góðu kunnur. Margrét Eiríksdóttir, gömul kona á Litlu-Háeyri á Eyrarbakka. Sonur hennar var Jens S. Sigurðsson bóndi þar. Þórdis Þorsteinsdóttir frá Litlu-Háeyri en maður hennar var Jón bóndi þar Hafliðason. Sigurður Einarsson, tómthúsmaður hér á Eyrarbakka, hné niður máttvana úti við, var hann borinn heim og andaðist skömmu síðar. Lét eftir sig konu og 1 barn í ómegð. Þórunn Þorvaldsdóttir frá Eimu á Eyrarbakka, 84 ára, maður hennar var Guðmundur Þorsteinsson járnsmiður, var hún fædd í Króki í Grafningi 1828. Hér gerðu þau Þórunn og Guðmundur bæ á sandsléttu í landi Stóru-Háeyrar og kölluðu Eimu. Var það snotur bær, að því er þá þótti, en nú löngu horfinn. Ræktuðu þau þar matjurtagarða meiri en þá var títt og vörðu þá og bæinn með sterkum grjótgörðum. Því hætt var við sjávarflóðum meðan enginn var sjógarður þar fyrir framan. Guðmundur var hagleiksmaður, var hann sá fyrsti hér, sem smíðaði blikkbrúsa undir steinolíu. Ekkjan Guðríður Sæmundsdóttir að Foki í Hraunshverfi, hún var við 79 ára aldur. Jón Árnason í Þorlákshöfn, var hér vel kunnur, sonur Magnúsar Beinteinssonar hins ríka í Þorlákshöfn. Kona hans var Jórunn Sigurðardóttur frá Skúmsstöðum. Hallbera Petrína Hjörleifsdóttir frá Litlu Háeyri 8 ára. Nokkur ung sveinbörn dóu einnig þetta ár.

Tíðarfarið: Veturinn í upphafi árs var mildilegur og blíður sunnlendingum. Norðan og NV stormar voru ríkjandi í byrjun mars, en snjólaust þó og fljótt kom góðviðrið aftur. Í uppsveitum var eitthvað um snjókomu á útmánuðum. Dálítið hret gerði í apríl byrjun, en með sumardeginum fyrsta kom blíðan og gras tók að grænka. Í sumarbyrjun og frameftir var hún enn sama sólarblíðan og brakandi þurkar. Í byrjun ágúst kólnaði og gránaði niður undir kamba. Um sumarlok lá mikið misturloft yfir og var eldgosum í ameríku um kennt. Haustrosinn sunnlenski tók svo völdin en fyrri hluti vetrar var yfirleitt hægviðrasamur.

Heimild: Suðurland 1912, Reykjavík 1912. http://gummiste.blogcentral.is/ Wikipedia. Garður.is 

Á þessu ári 1911 var verslun í hvað mestum blóma á Bakkanum og samkeppnin afar hörð, en þrátt fyrir það þótti verslunin vera arðbærustu og gróðvænlegustu fyrirtækin. Þær stóru verslanir sem kepptu um hituna voru, Einarshafnarverslun, Kaupfélagið Hekla, Ingólfsverslunin á Háeyri og Stokkseyri. Þá var verslun að vaxa við Ölfusárbrú, fyrir tilstuðlan "Brúarfélagsins" svokallaða. Um mitt sumar var byrgðastaðan orðin slæm og matvöru farið að skorta í búðunum. Þá var haframjölið vinsæla upp urið og ekki annað að gera en bíða og vona að haustskipin kæmu með fyrra fallinu. Harðar deilur urðu um hvort væri hyggilegra að leggja járnbraut til Reykjavíkur, eða byggja höfn í Þorlákshöfn. Franskir verkfræðingar komu um sumarið til að kanna hugsanlegt hafnarstæði ásamt fyrverandi ræðismanni Frakka, hr. Jean Paul Brillouin sem var tilbúinn til að koma með franskt fjármagn í hafnargerðina. Unnið var að símalagningu héðan af Bakkanum til Kaldaðarness. Áhöld til þess komu með strandferðaskipinu Perwie. Oddur Oddsson símstjóri í Reginn sá um það verk og var símalínan opnuð 26. ágúst 1911. Símalínan var lögð heim að Sandvík til Guðmundar hreppstjóra, og síðan frá Hraungerði upp að Kíðjabergi. Mannaferðir voru miklar á Bakkanum yfir sumarið, flestir á ferð ofan úr sveitum í verslunarerindum. Til halastjörnu sást á austurhimni frá 20. oktober og fram á vetur 3-4 stundir í senn. Atvinnuleysi gerði vart við sig þegar kom fram á veturinn og samgöngur spiltust. Þá dofnaði yfir þorpslífinu og lítið við að vera. Verslunin sem nú var vel byrg auglýsti jólaútsölur og staðgreiðsluafslætti.  Íbúafjöldi á Eyrarbakka var 750 manns árið 1911 og hafði þá fækkað um 13 frá fyrra ári. Fóru flestir til Reykjavíkur.

Skipakomur og skipaferðir: "Perwie" kom hér að sundinu snemma vors, var þá ekki fært út sökum brims, hélt hún þá nær tafarlaust til Stokkseyrar og lá þar um nóttina, Í birtingu var orðið sjólaust, og beið hún þá ekki boðanna heldur hypjaði sig á braut hið snarasta, voru Stokkseyringar þá albúnir að fara út í skipið og sækja vörur sínar, en til þess kom ekki, Perwie var farin þegar fært var orðið, sumir sögðu jafnvel að hún væri farin til "helvítis". Vöruskip Einarshafnarverslunar,  Vonin og  Svend , komu bæði í byrjun maí og gátu þau komist hér að vandræðalaust. Kong Helge kom við hér um miðjan maí sem og Stokkseyri og skilaði af sér vörum og pósti. Aukaskip frá sameinaða gufuskipafélaginu hafnaði sig hér með vörur til Brúarinnar (Selfossi), Heklu og Einarshafnar. Timburskip til Ingólfsverslunar hafnaði sig hér einnig og annað timburskip til Ingólfs gekk á Stokkseyri. Faxaflóabáturinn Ingólfur kom hér við miðsumars og Perwie við sumarlok og sótti ull til Ingólfsverslunar. Um haustið snemma kom vöruskip Þorleifs kaupm. á Háeyri, Guðmundssonar dekkhlaðið varningi alskonar. Vonin, skip Einarshafnarverslunar kom svo 22. september eftir langa útivist.

Franskt saltflutningsskip, seglskipið Babette frá Paimpol strandaði á Fljótafjöru, í Meðallandi í marsbyrjun, en mikill floti franskra fiskiskipa var að veiðum við sunnanvert landið þá um veturinn og víða upp í landsteinum, innan um net heimamanna. Þilskipið Friða, bjargaði 6 skipshöfnum í Grindavík.

Íþróttir:

Nýjársdagurinn byrjaði með því að 5 ungir Eyrbekkingar þreyttu kappsund frá Einarshafnarbryggjunni, um 25 faðma. Varð þar skarpastur Ingvar Loftsson, synti hann leið þessa á 57 sek. og fékk að launum blekbyttu úr slípuðum kristalli. Hinir sem tóku þátt í sundinu voru: Ásgrímur Guðjónsson, Gísli Jóhannsson, Valgeir Jónsson og Jón Tómasson. Piltar þessir höfðu engrar sundkenslu notið, en lærðu að synda af egin ramleik. Í sjósund fóru þeir daglega þá um veturinn. J.D. Níelsen verslunarstjóri þjálfaði leikfimiflokk sinn af kappi þennan vetur og hélt leikfimisýningar í Fjölni við góðan róm. Lítið varð hinsvegar úr sumarmótinu á Þjórsártúni sökum óveðurs. Skotfélagið hélt æfingar úti við og dró að sér forvitna áhorfendur. Félag þetta var aðallega stofnað í því skyni að vekja áhuga á íþróttum, sérstaklega skotflmi. Stofnfélagar voru 20.

Fólkið:

Dbr. Brynjólfur Jónsson sagnaritari frá Minnanúpi sem dvalið hefur löngum á Bakkanum, kom til heilsu aftur, eftir slysfarir á fyrra ári. Geir Guðmundsson frá Háeyri kom til landsins, en hann bjó á Sjálandi og giftist þarlendri konu Marie Olsen. Stundaði hann hér jarðyrkju um sumarið ásamt Sjálenskum unglingi, Age Jensen er með honum kom. Geir seldi líka margskonar jarðyrkjuverkfæri til kartöfluræktunar, tæki, tól og vélar alskonar fyrir jarðyrkju. Simon Dalaskáld var hér á ferð að selja bækur sínar. Hann var förumaður frá Skagafirði, þó ekki umrenningur heldur einskonar skemmtikraftur sem ferðaðist um og stytti fólki stundir. Kjartan Guðmundsson ljósmyndari frá Hörgsholti opnaði hér á Eyrarbakka ljósmyndastofu. Bjarni Þorkellsson skipasmiður dvaldi hér við skipasmíði, hafði hann byggt vandaðan vélbát fyrir Þorleif Guðmundsson frá Háeyri. Var það fyrsti vélbáturinn sem smíðaður var á Eyrarbakka. Uppskipunarbát smíðaði hann einnig þetta sumar, og a.m.k. tvö róðraskip þá um veturinn, en Bjarni hafði á sinni tíð smíðað yfir 500 báta og skip. Verksmiðjueigandi einn, C. H. Thordarson, frá Chicago, (Uppfinningamaður ættaður úr Hrútaflrði) hafði hér nokkra daga dvöl ásamt konu og syni, en konan var systir Ingvars Friðrikssonar, beykis á E.b. Hér voru líka á ferð tveir Rússar sem tóku að sér að brýna hnífa fyrir fólk, og var mörgum starsýnt á. Þeir föluðust líka eftir litlum mótorbát til kaups, en enginn vildi þeim selja og héldu þeir þá til Stokkseyrar. Bjarni Eggertsson héðan af Eyrarbakka var við silungsveiði í Skúmsstaðavötnum í Landeyjum og þóttist veiða vel. Sigurður Eiriksson regluboði var hér á ferð í vetrarbyrjun að heimsækja Goodtemplarastúkur og endurvakti stúkuna "Nýársdagurinn". Bjarni Vigfússon frá Lambastöðum var hér á Bakkanum um veturinn við smíðar. Meðal annars smiðaði hann skiði úr ask, sem þóttu vel vönduð. Skíðin voru smíðuð eftir norskri gerð og fylgdu tábönd eftir sama sniði. Það mun hafa þótt nýstárlegt hér syðra, að gera skíðasmíði að atvinnu sinni. Páll Grímsson, verslunarmaður á Eyrarbakka keypti Nes í Selvogi ásamt jörðinni "Gata" í sama hreppi, af Gísla bónda Einarssyni er þar bjó.

Stórafmæli:  Jórunn Þorgilsdóttir í Hólmsbæ hér á Bakkanum varð áttræð, en hún þótti merkiskona og sömu leiðis Gestur Ormsson í Einarshöfn.

Andlát: Helga Gamalíelsdóttir í Þórðarkoti, andaðist 85 ára að aldri. Jóhann Jónsson á Stóru Háeyri, rúmlega 70 ára að aldri. Guðrún Einarsdóttir, gömul kona á Eyrarbakka. Steinunn Pétursdóttir, kennara á Eyrarbakka, 10 ára að aldri, hafði sumardvöl í Fljótshlíð og lést þar af lungnabólgu. Kristín Jónsdóttir í Norðurkoti, háöldruð. Hún hafði lengi búið ein í kofa sínum og þótti einkennileg um margt. Helgi Þorsteinsson, á Gamlahrauni, varð bráðkvaddur 59. ára að aldri. Guðni Jónsson, verslunarm. hér af Eyrarb. Var lengi við Lefoliisverslun hér áður, en hafði flutti til Rvíkur árið 1910. Sigríður Lára, yngsta barn Guðmundar Guðmundssonar kaupfélagsstjóra, ekki árs gömu.

Menning: Leikfélagið á Eyrarbakka setti upp nokkur verk. Helstu leikarar voru Solveig Daníelsen, Jón Helgason prentari Karl H. Bjarnarson prentari, Pálína Pálsdóttir og Guðmunda Guðmundsdóttir. Ungmennafélag Eyrarbakka hélt upp á 3ja ára afmæli sitt með skemtisamkomu, sem haldin var í Fjölni. Sá ljóður var á menningu þorpsins sem og annara þéttbýlisstaða við sjávarsíðuna að götubörnum var gjarnt á að atast í fólki, einkum drykjumönnum með skrílslátum og að viðhöfðum óæskilegum munnsöfnuði í þeirra garð sér til skemtunar. Seint gekk að uppræta þessa menningarvörtu á samfélaginu. Lestrarfélagið hélt áfram að lána út bækur og var mikið í það sótt. U.M.F.E. stóð fyrir alþýþufræðslu, þar hélt Einar E. Sæmundsen skógfræðingur fyrirlestur um skógrækt og heimilisprýði, "Trjáreitur við hvert einasta heimili á landinu", kvað hann ætti að vera heróp ungmennafélaganna, en áhugi fyrir skógrækt hér reyndist dræmur.

Fiskveiðar, landbúnaður og atvinna: Þorskanet voru nú orðin almenn veiðarfæri á opnum skipum sunnanlands, en veiðar á færi eða lóðir á undanhaldi. Steyptir netasteinar sem var uppfinning Ísólfs Pálssonar á Stokkseyri gerðu veiðarnar meðfærilegri. Afli var tregur framan af vetrarvertíð og sjaldan gaf á sjó, en þegar leið fram í júní fiskaðist ágætlega en svo dró úr er á leið sumarið og vildu Eyrbekkingar kenna um erlendum trollurum sem krökkt var af. Lítið róið að haustinu og afli tegur þó róið væri. Bændur girtu lönd sín í auknum mæli, en slíkt nær óþekkt nokkrum árum fyr. Óðalsbóndi Guðmundur Ísleifsson á Stóru-Háeyri vélvæddi sinn búskap að nokkru er hann tók í notkun hestdráttar rakstrarvél og arfareytingarvél, fyrstur bænda hér við ströndina, fyrir átti hann hestdráttar sláttuvél. Um sláttinn var fátt fólk heima við, enda lágu margir í tjöldum við engjaheyskap. Heyfengur virtist ætla að verða góður þetta árið, en síðsumars brast á með vætutíð, en hey öll náðust þó með haustþurkinum. kartöflu-uppskera var í meðallagi þetta haustið. Bakkabúar nokkrir fóru um sumarið austur í silfurbergsnámuna sem starfrækt var í Helgustaðafjalli við Reyðarfjörð. Unnu þar 10 saman alls og létu vel yflr árangrinum. Einn stein fundu þeir 100 pund, [50 kg] sem mun hafa verið seldur afarverði sökum stærðar og fegurðar, en dýrt þótti þeim að lifa þar eystra því matvara var þeim seld háu verði.

Tíðarfarið: Framanaf var tíðin rosasöm með frosthörkum. Stundum var allt að -16°C í febrúar. Sjógangur oft mikill. Afspyrnurok gerði af landsuðri 3. mars, og gekk sjór mjög á land. Á Stokkseyri rak upp mótorbát Ingólfsversunar á Háeyri, brotnaði hann nokkuð, og í sama veðri fauk bátur frá Óseyrarnesi og brotnaði i spón, sömuleiðis tveir róðrarbátar úr Gaulveijarbæjarhreppi. Um páska var allt að 12 stiga frost. Kuldar og rosar voru í maímánuði, vorið var mjög vætusamt framanaf og kalt, en þurviðri og dálitlir hitar í júní og byrjun júlí, en frá 7. og framyfir miðjan júlí voru miklar rigningar. Eftir miðjan júlí gerði þurviðri og fádæmamikinn kulda og hnekti það mjög mikið gróðri. Dag einn hvíttnaði í vesturfjöllin þó hásumar væri. Svo kom ágúst með hina indælustu sumarbliðu svo að hver dagurinn var öðrum betri -hitar og stillur. Með höfuðdegi lagðist í rigningar og sunnanáttir fram á haust, þá þornaði á ný. Lítilega snjóaði i oktober, en annars ýmist froststillur, þoka og súld. Fyrstu snjóar komu í byrjun nóvember en síðan umhleypingar.

Heimild: Suðurland 1911

Þetta var árið sem Þorleifur á Háeyri keypti Þorlákshöfn fyrir 32.000 kr, og Leikfélag Eyrarbakka sýndi í Fjölni gaman-sjónleikina: "Vinnukonuáhyggjur" og "Nábúarnir" við góðan orðstýr. Gripasýning fór fram að Selfossi þann 28. júní og vakti óskipta athygli áhugasamra. Þetta var líka árið sem Grímsnesvegurinn var lagður og sömu leiðis vegurinn upp á Dyrhólaey. Gróðrarstöð hafði Búnaðarfél. Íslands sett á stofn á Selfossi við Ölfusárbrú á þessu herrans ári. Að henni starfaði Kjartan Guðmundsson frá Hörgsholti. Þetta ár dó Magnús mormóni Kristjánsson í Óseyrarnesi og Ólafur söðlasmiður Ólafsson í Sandprýði, báðir ágætis menn.

Tíðarfarið: Bændur hér austanfjalls höfðu liðið fyrir harðan vetur sem varð þeim heyfrekur fremur venju og þegar leið að vori gerði hret  sem var vetrinum öllu verri. Næturfrostin hófust strax í ágúst. September var kaldsamur með snjó í fjöllum og einn dag snjóaði niður undir sjávarmál. Kom svo góður kafli með auða jörð fram til jóla. Öskufalls varð vart í Landmannahreppi þann 18. júní og víðar um sunnlenskar svetir.

Skipakomur og skipaferðir:  Sumarið 1910 komu óvenju mörg seglskip til Eyrarbakka, komu þá fimm allstór seglskip, þ.a.m. "Kong Helge" Höfðu mótorbátarnir þá í nógu að snúast með uppskipunarbátanna í togi. Verkafólkið vann nótt sem dag við vörulöndun og útskipun. Þá kom "Gambetta", aukaskip Thorefélagsins frá útlöndum með vörur til Ingólfsfélagsins. Strandferðaskipin sem sigldu á Sunnlenskar hafnir á þessum árum hétu "Hólar" og "Perwie" mestu dallar báðir. Seint um haustið kom járnseglskipið "Vonin", en það skip átti fyrrverandi Lefolii verslun og síðar Einarshafnarverslun. Var hún búin að eiga 49 daga útivist frá Bergen i Noregi vegna mótbyrs og óveðra, og var hún "talin af" bæði hér og i Kaupmannahöfn. Hér hitti hún þó á besta sjóveður og var með snarræði og dugnaði losuð á 5 sólarhringum, af duglegum Eyrbekkingum. Sorglegt var það hinsvegar að þá er skipið var komið hér í höfn, sendi stýrmaður símskeyti til konu sinnar í Kaupmannahöfn, um að hann væri hingað kominn heill á húfi, en fékk að vörmu spori það svar, að um sama Ieyti og hann náði höfn hér, hafði kona hans andast ytra og vakti það almenna hluttekningu þorpsbúa með stýrimanninum.

Íþróttir: Hið fyrsta sambands-íþróttamót ungmennafélaganna á Suðurlandsundirlendinu og kent er við Skarphéðinn, fór fram að Þjórsártúni 9. júlí 1910. Glímuþátttakendur voru 18, hvatlegir piltar, vænir á velli og vel á sig komnir; allir í einkennisbúningi og undu áhorfendur vel við að virða þá fyrir sér áður en byrjað var, enda var veður hið besta, lofthiti og logn. 1. verðlaun, silfurskjöldinn, hlaut Haraldur Einarsson, frá Vík. 2. verðlaun Ágúst Ándrésson, Hemlu. 3. verðlaun Bjarni Bjamason, Auðsholti. Grísk-rómverska glímu sýndu þeir Sæmundur Friðriksson, Stokkseyri og Haraldur Einarsson, Vík. Var hún allflestum nýstárleg íþrótt og klöppuðu áhorfendur lof i lófa. Einnig var keppt í fjölmörgum hlaupa og stökkgreinum.

Atvinna: Landbúnaður var stundaður að kappi á Bakkanum 1910 og vart litið við sjó um sláttinn, en nokkuð um að gert var út á síld frá Eyrarbakka og Stokkseyri þá um sumarið.

Götulýsing: Tvö gasljós voru til hér á Bakkanum 1910. Annað var úti við Einarshafnarverslun, en hitt ljósið var inni í Ingólfs búð, og nýttist til að lýsa vefarendum þar hjá, þegar hlerarnir voru ekki fyrir gluggunum. Annars voru steinolíu-luktir brúkaðar víðast úti við á dimmum vetrarkvöldum.

Heimild: Suðurland 1910

Bátaeign Eyrbekkinga 1928-1969

Heimild: Handrit á ensku Júl 1970 ljósrit : Fishing-ship at Eyrarbakki. Tekið upp úr sjómanna almanaki.

Það voru nokkrir Árnesingar sem keyptu prentsmiðju árið 1910 og stofnuðu í framhaldi þess, Prentfélag Árnesinga og blaðið "Suðurland", sem þeir gáfu út á Eyrarbakka, og kom fyrsta blaðið út 13.júní 1910 og taldi 4 síður. Ritstjórar voru Oddur Oddson í Regin og Karl H. Bjarnason, en gjaldkeri var sr. Gísli Skúlason á Stóra-Hrauni. Kom blaðið út nokkur ár en síðar var keypt annað blað, "þjóðólfur" hinn gamli og gefinn út um tíma hér á Bakkanum. Hann hætti að koma út 1918 og var prentsmiðjan síðan flutt til Reykjavíkur. Prentsmiðjan á Bakkanum var til húsa í kjallara í Nýjabæ (Vestara húsi). Oft var ekki hægt að prenta ef gerði mikið frost, því hitunarbúnaður var ekki fyrir hendi í fyrstu, þá háði starfseminni stundum pappírsskortur á stríðsárunum fyrri. Heimilisblaðið var einnig prentað og gefið út á Eyrarbakka auk bóka, bæklinga og rita ýmiskonar. Prentarar voru þeir Jón Helgason og Karl H Bjarnason. Í stjórn Prentfélags Árnesinga voru: sr. Gísli Skúlason á Stórahrauni, Guðmundur Þorvarðarson hreppstjóri í Sandvík, og Oddur Oddson gullsmiður í Regin. Í ritnefnd voru Gísli Skúlason áður nefndur, Guðmundur Sigurðsson sýslunefndarmaður, Helgi Jónsson sölustjóri, Jón Jónsson búfræðingur og Oddur Oddson áður nefndur.

Heimild: Suðurland 1910, Þjóðþólfur 1917, Skeggi 1919

Sjaldan hafa eins miklir kuldar hrjáð landsmenn eins og veturinn 1918, nema ef vera skildi veturinn 1880 til 1881 sem talinn er að hafi verið mun kaldari. Engu að síður var veturinn 1918 nefndur "Frostaveturinn mikli". Mesta kuldatíðin hófst 6. janúar og stóð tæpar þrjár vikur hér sunnanlands en lengur fyrir norðan. Á sama tíma hafði verið viðvarandi kolaskortur í landinu til upphitunar vegna veraldar stríðsins sem þarfnaðist óhemju magns kolaeldsneytis. Á Stokkseyri og Eyrarbakka voru menn hræddir um að ísalög mundi brjóta bátana og þann veg eyðileggja útræðið í byrjun vetrarvertíðar, því með ströndinni mældist stundum -22°C og hefur þá mörgum þótt kalt í beituskúrunum á Bakkanum. Sumstaðar á landinu var þó mun meira frost, eða allt að -30 stigum. Hagalaust var á suðurlandi um veturinn alveg fram í febrúar, en þá tók að hlána hratt við suðurströndina með austan stórviðrum í stað norðan kaldviðra og um miðjan febrúar voru grös tekin að grænka. Hafþök voru þá fyrir öllu Norðurlandi, vestan fyrir Horn og suður með Austurlandi, en rekís eða íshrafl alveg suður að Papey. Tvö bjarndýr að minstakosti voru skotin á þessum vetri, annað í Sléttuhlið, hitt á Melrakkasléttu. Hvalir sáust dauðir í hafísvök norður af Siglufirði. Mannheldur ís var um tíma á höfninni í Reykjavík og á Seyðisfirði var lagnaðarísinn 10 þumlunga þykkur. Þá skemdist mikið af útsæðiskartöflum landsmanna vegna kuldana og sumstaðar fraus í brunnum. Í Vestmannaeyjum var sjávarhitinn aðeins 1 gráða þegar kaldast var. Drapst þá koli og sandsíli þar í hrönnum í höfnni. Sunnlenskir sjómenn töluðu um að hafstraumar væru harðari en venjulega þennan vetur, en yfirleitt er talið að óvenju mikil hafísmyndun, norðanstormar og háþrýstingur  hafi orsakað þennan mikla kulda á landinu. 

 Föstudaginn 13 júlí 1917 kl. 6-7 e. hád., heyrðust hér með sjávarsíðunni drunur miklar, sem menn héldu vera fallbyssuskot. Víst var það, að þetta voru ekki þrumur, og að það heyrðist af hafi utan. Drunur þessar heyrðust á Eyrarbakka og Stokkseyri, en einkum þó í Gaulverjabæjarhreppnum. Giskuðu menn helst á, að vopnuðu varðskipi hafi lent saman við þýskan kafbát. 

[Heimild: Þjóðólfur 1917.]

 Um þessar mundir voru tvö íslensk fraktskip skotin í kaf "Vesta" [16.7.1917] og "Ceres", skip Samvinnufélagsins, Fórust 5 menn af "Vestu", en 2 af "Ceres" og var annar þeirra sænskur, en nokkrir íslenskir farþegar og erlendir  skipsbrotsmenn voru um borð og var þeim öllum bjargað. þá var seglskipiuu "Áfram" sökt á Ieið hingað frá Englandi, en mannbjörg varð.

Samfeldar veðurathuganir voru gerðar á vegum dönsku veðurstofunnar á Eyrarbakka frá 1. jan. 1881 til 31. des. 1910. Peter Nielsen var þá veðurathugunarmaður fyrir dönsku veðurstofuna.  Á þessu tímabili  var meðalúrkoma á Eyrarbakka 1094 mm á ári. Mesta úrkoma var árið 1884 (1384 m.m.); minst árið 1891 (777 m.m.). Flestir úrkomudagar voru árið 1884, (212),fæstir árið 1892 (139). Árið 1900 var nákvæmlega meðalár (177 dagar), hið eina í þessi 30 ár. Árs meðalhiti á Eyrarbakka var 3,6 °C og meðal lágmark + 0,5 stig. Mestur hiti, sem mældist á þessu tímabili, var 22,6°C 17. júlí 1891. Mesta frost var -24,8 stig  28. mars 1892. Peter skilgreindi vindaflið á eftirfarandi hátt frá kvarðanum 0-6: 0= Logn, kaldi: 0-3 m/s 1=andvari samsv: 4-5 m/s, 2=gola: 6-10 m/s ,3=stinnur: 11-15 m/s, 4=harður: 16-20 m/s, 5=stormur: 21-30 m/s, 5=ofviðri yfir: meira en 30 m/s. Að meðaltali var hægviðri í 84 daga á ári eða 0 kvarðinn. Kvarðinn 5 eða ofviðri varði í 8 skipti, einn dag hvert í þessi 30 ár. Að jafnaði blæs hér á ári: 38 daga úr norðri; 73 daga úr landnorðri; 15 daga úr austri; 61 dag úr landsuðri; 25 daga úr suðri; 42 daga úr útsuðri; 13 daga úr vestri, og 14 daga úr útnorðri.

Heimild P. Nielsen/Þjóðólfur 1917.

Veðustofa Íslands setti upp veðurathugunarstöð á Eyrarbakka árið 1923 og var fyrsti veðurathugunarmaðurinn Gísli Pétursson læknir, en  hann andaðist 19. júní árið 1939  og tók Pétur sonur hans þá við og starfaði til ársins 1980. Sigurður Andersen, póst- og símstöðvarstjóri, annaðist mælingar til ársins 2001. Emil Frímannsson tók svo við og hefur hann verið veðurathugunarmaður á Eyrarbakka síðan. Sjálfvirk veðurathugunarstöð var sett upp í nóvember 2005 og hefur hún mælt ýmsa þætti veðurs síðan. Á seinni stríðsárunum dvöldu tveir bretar í Húsinu á Eyrarbakka og gerðu veðurathuganir fyrir breska flugherinn sem hafði aðsetur í Kaldaðarnesi. Nýtt hitamælaskýli var reist á Eyrarbakka i júlí 1961, og um leið var þar settur úrkomumælir með vindhlíf og eru þessi tæki enn í notkun.

Veðurklúbburinn Andvari/Heimildir: eyrarbakki.is, þjóðólfur 1917, Veðráttan 1939, 1961.

Moðsuða var stundum notuð af íslenskum húsmæðrum á fyrri styrjaldarárunum (1914-1918) þegar kol skorti mjög hér á landi: Aðferðin fólst í því, að taka matarpottana af eldinum, þegar soðið hafði hæfilega lengi í þeim, og birgja þá síðan svo vel, að ekkert loft komist að; við þessa einföldu aðferð hélst suðan í pottinum nægilega lengi til þess að sjóða matinn að fullu. Að þessu var eldiviðarsparnaður,og tímasparnaður við eldamennskuna, því ekki þurfti að standa við pottana til þess að hræra í þeim; grauturinn passaði sjálfan sig í moðsuðunni. Kassarnir sem pottarnir voru byrgðir í, voru venjulegast troðnir upp með moði eða heyi vegna þess að hey fellur svo vel að pottunum, en vel mátti nota fleira en hey til þessa, t. d. gamlar, hreinar tuskur eða samanundin dagblöð. Aðferð þessi var oftlega notuð í Húsinu á Eyrarbakka á fyrrihluta 20. aldar, en var einnig alþekkt aðferð erlendis á fyrri tímum.

Íslendingum mörgum þykir orðið "moðsuða" vera eitthvert skammaryrði um illa gerðan hlut, en vel má vera að landanum hafi sjaldan tekist vel með moðsuðuna og því tileinkað sér þetta orðfæri í þessari merkingu. Guðmunda Nielsen lýsir útbúnaðinum svo: Venjulegast eru notaðir algengir trékassar, en vel má nota ýms önnur ílát, t. d. ker, kirnur, tunnur o. fl. Á stórum heimilum er ágætt að nota tunnur, sem sagaðar eru sundur í miðju, og getur maður þannig fengið tvö góð moðsuðuílát úr einni tunnu. Lok eiga að vera í öllum moðsuðuílátum og falla þétt og vel. Ef trékassar eru notaðir, er bezt að hafa lokin á hjörum og festa þau niður með hespu og keng. Það er skemtilegast að láta smíða hæfilega kassa, en oftastnær má fá hjá kaupmönnum tilbúna kassa, sem geta verið ágætir. Hlemmarnir þurfa að vera góðir og falla vel að pottunum, því komist gufan upp úr þeim, fer suðan fljótlega af og maturinn verður kaldur og slæmur. Bezt er að hafa tréhlemma. Koddarnir þurfa helzt að vera tveir, annar minni og hinn stærri; litli koddinn er lagður beint ofan á pottinn, þegar byrgt er, og stóri koddinn þar ofan á; hann þarf að vera það stór, að hægt sé að troða honum niður með potthliðinni. Báða koddana má fylla með heyi, en þó er enn betra að hafa fiður í hinum minni. Utan um koddana þarf að hafa ver, sem hægt er að taka af og þvo þegar þörf gerist. Þá segir Guðmunda m.a. að grautar þurfa að standa í moði 2-3 tíma, en þola þó vel 5-6; sumir grautar, t. d. hafragrautur, geta vel staðið í moði heila nótt, en eru þá farnir að kólna töluvert að morgni.

Heimild: Guðmunda Nielsen, Þjóðólfi 1917

Í skýrslu um búnaðarástand á Íslandi 1858 til 1859 kemur fram að Árnessýsla var byggð 766 jörðum. Af skepnum voru: Kýr og geldkvígur 2.673 Griðungar og geldneyti, eldri en veturgamalt 492. Veturgamall nautpeningur 972. Ær með Iömbum 6.274. Geldar ær 644. Sauðir og hrútar eldri en veturgamlir 306. Gemlingar 4.140. Geitfé var ekkert. Hestar og hryssur 4ra vetra og eldri voru 3.496. Tryppi veturgömul til 3ja vetra 1.523. Þiljuskip voru engin en skipakostur sýslunar að öðru leiti þannig: Tólf, tíu og áttæringar voru 41. Sex og fjögramanna för 24. Minni bátar og byttur 71. Kálgarðar voru 1.088 eða samtals 75.039 ferfaðmar. Áveituskurðir voru samtals 1.110 faðmar að lengd. þúfnasléttur 10.349 ferfaðmar. Hlaðnir túngarðar 1.676 faðmar. Færikvíar 125. Nýtanlegt mótak 54.  Af skýrsluni má sjá að Árnesingar áttu landsins flest hross og kýr, en Þingeyjarsýsla landsins flestar ær og geitur. Eyfirðingar og Ísfirðingar flest þiljuskipin. Gullbringu og Kjósamenn ríkastir róðraskipa og Rángárvallarsýsla bjó að mestu kálgörðum landsins.

Á Eyrarbakka strandaði 3. september 1875 danskt kaupskip (Skonnorta) við innsiglinguna í höfnina. Það var hlaðið salti og korni, og fór megnið af því í sjóinn, en menn komust allir af. Skipið hét A. Therkelsens Minde, og var 81 tonn að stærð, skipstjóri þess hét Laurentzen, danskur maður, en skipið var gert út af Lefolii kaupmanni. Botninn fór alveg undan skipinu, og var rekaldið selt á uppboði.

Heimild: Ísafold 1875

Haustskipin komu venjulega síðla í ágústmánuði og voru að öllu jöfnu farin áður en veður versnuðu þegar leið á september. Nokkur kaupskip fórust á Eyrarbakka á skútuöldinni þegar óvanaleg stórbrim gerði að vori eða hausti og skipin slitnuðu upp af festingum sínum, en sjaldan var mannskaði af þessum völdum, þar sem áhafnir kaupskipana héldu að mestu til í landi á meðan legið var á höfninni og hlé var á löndun eða útskipun.

Flokkur: Sjóslys

"Resolution"- strandið ()

Briggskipið "Anna et Christense" ()