Brim á Bakkanum

09.05.2019 23:40

Húsanöfn á Stokkseyri fyrir 1950 / A-B

1. Adólfshús - Kennt við Adólf Adólfsson á Stokkseyri. Talið er að húsið hafi verið byggt 1889 og var fyrsta bárujárnsklædda húsið sem byggt var á Stokkseyri. Eftir 1913 Var það notað fyrir vöruskemmu og verslun Jóns kaupmanns Magnússonar.

2. Aðalsteinn - Byggt 1910 af Guðmundi Guðmundssyni, síðar í Brautartungu. Þetta var annað steinsteypta húsið sem byggt var á Stokkseyri, en hitt var Hafsteinn, sem byggt var sama ár.

3. Aftanköld - Upphaflega skemma er Jón Adaólfsson í Grímsfjósum byggði við Stokkseyrarbæinn á árunum 1860-1865 er hann hóf verslun þar. (Nafnið er dregið af staðsetningu skemmunar og þótti köld) Lengi bjó þar Einar Ólafsson frá Grjótlæk og skírði hann bæinn upp og nefndi Varmadal.

4. Akbraut - Byggt 1920 af Jóni Kristjánssyni, bróðursyni Magnúsar Teitssonar hagyrðings.

5. Aldarminni - Byggt árið 1901 af Einari Jónssyni, áður bónda í Götu og Guðlaugi Skúlasyni, síðar bónda í Símonarhúsum. Jón Sigurðsson keypti húsið síðar og stækkaði nokkuð.

6. Alþýðuhús - Byggt 1901 af verkamannafélaginu "Bjarma" og var samkomuhús þess. Notað síðar sem áhaldahús hreppsins og slökkvistöð.

7. Árnatóft - Kennd við Árna nokkurn úr Bæjarhrepp, er hafi fengið að stunda silungsveiðar í Traðarholtsvatni og reisti kofa þar við vatnið. Sigurður Sigurðsson, síðar í Hraukshlöðu fékk að gera sér þarna býli á tóftunum árið 1859. Bjuggu þar ýmsir þurrabúðarmenn síðar. Kristján Hreinsson er þar bjó gerði bæinn upp árið 1903 og kallaði Brautarholt*.

8. Ártún I - voru byggð árið 1891 hjá Garðbæ í Beinteigshverfinu af Gústaf Árnasyni trésmiðs frá Ártúnum á Rangárvöllum [Þá í Beinteig]. Brynjólfur Gunnarsson keypti bæinn árið 1898 og Kallaði Traðarhús*

9. Ártún II - Byggð 1898 af Gústaf Árnasyni trésmið [Flutti síðan til Stykkishólms] Gunnar í Götu keypti það af honum og bjó þar í nokkur ár, en flutti það síðan upp að Löllukoti, en þaðan var það flutt að Hæringsstöðum.

10. Ásgarður - Byggt árið 1906 af Ásgeiri Jónssyni borgara í Hrútstaða-norðurkoti.

11. Auðnukot /Unukot - hét býli í Syðra-Selslandi á mörkum milli Svanavatnsengja og Syðra-Sels. Ekki er vitað um aldur tóftarinnar eða hver þar byggði eða bjó.

12. Bakarí - Svonefnt brauðgerðarhús og íbúð bakara reist fyrir aldamótin 1900. Það stóð við Helgahús, sunnan við Þingdalinn. Seinast vöruskemma pöntunarfélags verkamanna. Byggingin brann árið 1939. Var þar síðan byggt fiskþurkunarhús.

13. Bakkagerði - Þurrabúð í Traðarholtslandi, byggt af Guðjóni Pálssyni árið 1905. Fór í eiði 1921. Síðasti ábúandinn var Guðmundur Sigurðarson frá Sjónarhól, síðar Hvanneyri*

14. Bakkakot - byggt fyrir 1920, bjó þar Jón Þórðarson, áður bóndi á Leiðólfsstöðum. kot þetta fór í eiði 1934

15. Bakki - eitt af Sjónarhólsbæjum, byggt 1901 af Jóhanni Guðmundssyni frá Bakka í Landeyjum, síðar Vestmannaeyjum.

16. Baldurshagi - Byggður 1910 af Sæmundi Benediktssyni frá Íragerði*. [Flutti til Vestmannaeyja 1935]

17. Baldursheimur - Byggður 1945 af Sturlaugi Guðnasyni frá Sandgerði*.

18. Barna og unglingaskóli stokkseyrar - Reist á árunum 1947-1951 á Stokkseyrartúni gamla. Þar hjá var reistur skólastjórabústaður Stjörnusteinar*.

19. Baugstaðarjómabú - Byggt árið 1904 við Baugstaðaá vestan við Baugstaði.

20. Beinteigur - Þurrabúð í eiði ca 1648, eiðilagðist af sjávargangi 1653 [Flóðið mikla 2. janúar 1653] Beinteigur er elsta nafngreinda þurrabúð í Stokkseyrarhverfi. Sjóbúð var þar fyrir eða um 1882 og bjó þar eitt ár Einar Ólafsson síðar í Aftanköld* Árið 1883 flutti í Beinteig Sigurður Snæbjörnsson frá Brattholtshjáleigu og reisti þar fyrsta bæinn. Bærinn var endurgerður á árunum 1945-1946 og fluttur lítið eitt úr stað og hét þá Sætún* en á tóftinni var síðan byggð hlaða og gripahús frá Sætúni. Um og fyrir aldamótin 1900 risu margir nafnlausir bæir í Beinteigshverfinu, en sumir fengu síðar nöfnin Garðbær*, Garðstaðir*, Haustshús* og Traðarhús*.

21. Bjarg - Byggt 1901 af Jóni Jóhannssyni, áður bónda á Mið-Klekki. Gísli Magnússon bjó þar eftir honum.

22. Bjarmaland - Byggt 1895 af Jóni Vigfússyni verslunarmanni hjá Ólafi Árnasyni. [Jón fór til Ameríku 1899] Þá bjó þar Guðmundur Vernharðsson kennari til dauðadags 1901. Húsið var síðan lengi vörugeymsluhús Jóns kaupmanns Jónssonar. Árið 1932 bjó þar Guðjón Jónsson fyrrum bóndi á Leiðólfsstöðum.

23. Bjarnaborg - Byggt árið 1900 af Jóni bónda Grímssyni á Stokkseyri. Húsið er kennt við Bjarna Jónsson formann frá Magnúsfjósum.

24. Bjarnahús - Byggt árið 1901 af Eiríki Jónssyni trésmið frá Ási í Holtum. Húsið er kennt við Bjarna Grímsson er keypti af honum sama ár. [Bjarni flutti til Reykjavíkur 1926] Þá bjó Sigurður Sigurðsson bóndi á Stokkseyri í Bjarnahúsi og síðan Katrín ekkja hans.

25. Bjarnastaðir - Býlið hét fyrst Baugakot* en síðar Heiðarhvammur*. 1903-10 var húsið kennt við Bjarna formann Nikulásson er þar bjó.

26. Björgvin - Byggt árið 1898 og nefndist þá Eiríkshús. Árið 1903 keyptu Daníel Arnbjörnsson frá Gerðum í Flóa og Eyjólfur Sigurðsson frá Kalastöðum húsið og nefndu Björgvin.

27. Blómsturvellir - Byggt árið 1910 af Brynjólfi Gíslasyni frá Þverspyrnu í Ytrihrepp. [Flutti síðar til Rvíkur]

28. Brautarholt - Hét áður Árnatóft* en Kristján Hreinsson breytti nafninu árið 1903. Síðasti ábúandinn var Helgi Halldórsson til ársins 1911, síðar Grjótalæk. Fór þá býlið í eiði.

29. Brávellir - Byggt 1911 af Jóni Þorsteinssyni járnsmið frá Kolsholtshelli og Theódór Jónssyni frá Álfsstöðum. [Theódór flutti síðar til Rvíkur]

30. Brekkukot - Byggt árið 1907 af Ingimundi Eiríkssyni frá Haugakoti í Flóa.

31. Brún - Byggt árið 1896 af Magnúsi Teitssyni hagyrðingi. Samdi hann vísu er hljómar svo: >Þessi heitir bærinn brún/byggður rétt hjá flóði/fylgir hvorki tröð né tún/telst þar lítill gróði.< Húsið fór í eiði og var síðar notað sem sumarbústaður.

32. Brynkahús / Traðarhús* - Kennt við Brynjólf Gunnarson

33. Bræðaraborg I - (Vestari Bæðraborg) Byggt árið 1896 af bræðrunum Sæmundsonum, Guðmundi kennara og Lénharði söðlasmið.

34. Bræðraborg II - Byggt árið 1899 af bræðrunum Jóni og Ingimundi Vigfússonum.

35. Búð - Byggt úr gamalli sjóbúð árið 1893 af Sigurði Bjarnasyni áður bónda á Grjótlæk. Hann byggði einig fyrsta húsið á Sjónarhól og var Búð þá rifin.

36. Baugakot / Baugkot - Byggt 1893 af Bjarna Nikulássyni frá Stokkseyrarseli, áður bónda á Bugum. Árið 1903 skírði hann bæinn Bjarnastaði*, en eftir 1910 var bærinn nefndur Heiðahvammur*.

Skrifað af oka

09.05.2019 23:36

Húsanöfn á Stokkseyri fyrir 1950 / D-E

1. Dalbær - Byggður 1899, þar bjuggu Jón Jónsson og Helga Þorsteinsdóttir úr Ytrihrepp. Bærinn fór í eiði 1940.

2. Deild - Byggð árið 1901 af Jóhanni V Daníelssyni, síðar Kaupmanni á Eyrarbakka.

3. Djúpidalur - Byggður árið 1891 af Jónasi íshúsverði Jónassyni frá Ranakoti*. Jónas var kallaður "drottinn minn" af Stokkseyringum. Nikulás Helgason keypti bæinn og þá kvað Magnús Teitsson: >Eignast fyrir aura val/ónýtt fúahreysi/Nikulás í Djúpadal/deyr úr iðjuleysi< En Jónas Flutti að Hellukoti í þurrabúð þar, og enn kvað Magnús Teitsson: >Ónýtt brúka orðaval/eru hvor í sínu sloti/Nikulás í Djúpadal/og "drottinn minn" í Hellukoti.< Nokkrum árum síðar keyptu hjón ofan af Skeiðum bæinn af Nikulási en urðu að segja sig á sveitina árið 1916 sökum fátæktar. Rifu Skeiðamenn þá Djúpadal og fluttu hjónin til sín.

4. Eiríksbakki - Byggður 1902 af Eiríki Magnússyni frá Háfshól í Holtum. [Einn af Sjónarhólsbæjum og síðar sumarbústaður]

5. Eiríkshús - Byggt árið 1898 af Eiríki Jónssyni trésmið frá Ási í Holtum. Hann seldi húsið Daníel Arnbjörnssyni og Eyjólfi Sigurðssyni, en þeir skírðu húsið Björgvin*

Skrifað af oka

09.05.2019 23:33

Húsanöfn á Stokkseyri fyrir 1950 / F-G

1. Fagridalur - Byggður 1912 af Jóni Þorsteinssyni Járnsmið, áður Garðbæ* og Brávöllum*

2. Félagshús - Vörugeymsluhúsið mikla er Grímur í Nesi (Eyrarb.) reisti á Stokkseyri 1893. Það var 36x12 álnir að flatarmáli og á þrem hæðum, sterklega viðað og þiljað í hólf og gólf. Árið 1896 keypti Björn Kristjánsson og verslunarfélagar hans austurhlutann. Árið 1898 keypti Edinborgarverslunin í Reykjavík hlutinn. 1903 keypti Ólafur kaupmaður Árnason hlutinn. 1907 Kaupir kaupfélagið Ingólfur hlutinn. Vesturhlutann seldi Grímur 1895 Stokkseyrarfélaginu (Zöllnersfélaginu), fékk þá húsið þetta nafn. 1914 tekur Kauðfélagið Ingólfur við vesturhlutanum einig. Húsið brann 9-10 desember 1926 í Stokkseyrarbrunanum mikla, svonefndum. Á grunninum var síðar byggt Hraðfrystihús Stokkseyrar, en þær byggingar brunnu 30. maí 1979. Stuttu síðar var hafist handa við að endurbyggja hraðfrystihúsið. Hin mikla bygging gegnir nú hlutverki Menningarverstöðvar og ferðaþjónustu.

3. Folald - Sama og Kumbaravogskot* Þannig nefndu flóamenn ýmis afbýli, en einnig var til að þau væru nefnd "Kuðungur".

4. Garðbær - Byggður 1886 af Magnúsi Teitssyni hagyrðing. Bærinn var einn af Beinteigsbæjum. 1891 keypti Jón Þorsteinsson járnsmiður frá Kolsholtshelli bæinn og bjó þar til 1908 þá er hann byggði Brávelli* við Garðbæ var allstórt smiðjuhús og var oft gestkvæmt í smiðjunni, er menn ræddu þar landsins gagn og gamann, eða sögðu sögur af samferðafólki sínu. Urðu þar til margir kviðlingar af vörum Magnúsar Teitssonar.

5. Garðhús - Byggð 1890 af Einari Einarssyni, áður bónda á Buglum.

6. Garðstaðir - Einn af Beinteigsbæjunum, Það var upphaflega sjóbúð Magnúsar Teitssonar. Þegar hann seldi Garðbæ, 1881 flutti hann sig í sjóbúðina og gerði hana upp og kallaði Garðstaði. Bjó þar til 1896 er hann byggði Brún*. Jón Eiríkur Jónsson úr Klofa og Halla Sigurðardóttir frá Beinteig, keyptu þá Garðstaði og byggðu bæinn upp að nýju, en notuðu sjóbúðina fyrir kindakofa. Síðar var steinhús byggt á lóðinni.

7. Garður - Byggt árið 1941 af Böðvari Tómassyni útgerðamanni (d.1966). Það er timburhús á steyptum kjallara og múrhúðað að utan.

8. Geirakot - Upphaflega sjóbúð Sigurðar Árnasonar í Hafliðakoti, en er kennt við Olgeir Jónsson frá Grímsfjósum, einsetumanns er bjó þar frá 1920.

9. Gimli - Samkomu og þinghús hreppsins. Byggt árið 1921 timburhús á steyptum kjallara. Á níunda áratugnum hýsti það bókasafn, en er nú veitinga og handverkshús í þágu ferðaþjónustu. - Góðtemplarahús var reist fyrir aldamótin 1900 og stóð fyrir framan Vinaminni* en Grímur í Nesi gaf lóð undir það. Verkalýðsfélagið Bjarmi keypti húsið og flutti á þessa lóð og var um tíma aðal samkomuhús staðarins, eða þar til Gimli var byggt vestast á lóðinni. Verkalýðsfélagið seldi þá húsið Andrési Jónssyni kaupmanni á Eyrarbakka er verslaði þar um tíma. Jón Adólfsson keypti síðan húsið og verslaði þar einig. Kaupfélag Árnessinga keypti síðan húsið og hafði þar útibú til margra ára, og síðar í nýju húsnæði skamt frá, eða þar til félagið verður gjaldþrota árið 2003. Góðtemplarahúsið var síðar rifið ásamt seinni tíma viðbyggingum.

10. Grímsbær - Byggður 1889 af Njáli Símonarsyni. Árið 1903 var bærinn skírður upp og hét þá Hólmur*

11. Grímsfjós - Hjáleiga frá Stokkseyri fyrir árið 1703. Árið 1880 keypti Grímur í Nesi hjáleiguna og tók hún nafn af því. Hann keypti svo Stokkseyrarjörðina 1889 ásamt Einari Jónssyni borgara.

12. Grund - Byggð árið 1906 af Gísla Gíslasyni áður bónda á Bugum.

13. Gústafshús - Kennt við Gústaf Árnason trésmið (Sjá Ártún II*)

14. Götuhús - Byggð árið 1897 af Sæmundi Steinsmið Steindórssyni frá Stóru-Sandvík

Skrifað af oka

09.05.2019 23:29

Húsanöfn á Stokkseyri fyrir 1950 / H-K

1. Hafsteinn - Byggður árið 1910 af Hreini Kristjánssyni, síðar bónda í Símonarhúsum. Hafsteinn var fyrsta steinhúsið sem fullgert var á Stokkseyri.

2. Hausthús - Einn af Beinteigsbæjum. Byggð árið 1896 af Runólfi Jónssyni frá Magnúsarfjósum. Jósteinn Kristjánsson kaupmaður byggði þar sölubúð við.

3. Heiðahvammur - Hét fyrst Baugakot og svo Bjarnastaðir. Ólafur Guðmundsson ferjumaður frá Sandhólaferju skírði bæinn Heiðahvamm árið 1910. Síðast bjó þar Júlíus Gíslason frá Ásgautsstöðum, en flutti að Syðsta-Kekki 1914 og fór Heiðahvammur þá í eiði.

4. Heiði - Þurrabúð frá Brattsholti. Oft kölluð "Trýni" meðal Stokkseyringa. Þar byggðu árið 1879 hjónin Jón Jónsson og Hildur Jónsdóttir. Kotið fór í eiði 1896 eftir Tómas Ögmundsson.

5. Helgahús - Kennt við Helga Jónsson verslunarstjóra í Kf. Ingólfi. Áður kallað Ólafshús*

6. Helgastaðir - Byggt árið 1896 af Helga Pálssyni fyrrum bónda í Vestra-Stokkseyrarseli.

7. Helluhóll - Þar bjó Erlendur Bjarnason 1802. Kotið hefur verið "kuðungur" frá Hellukoti.

8. Hof - Byggt 1908 af Gísla Sigmundssyni frá Gerðum í Flóa. Fór í eiði eftir Bjarna Nikulásson 1933.

9. Hólahjáleiga - Þurrabúð frá Hólum. Þar bjó Guðmundur Ormsson 1703. Einhverníman kallaður "Lokabær" Kotið fór í eiði.

10. Hóll - Hét áður Ölhóll*

11. Hólmur - Hét áður Grímsbær* Jón Guðbrandsson og Guðjón Jónsson, ábúendur skírðu bæinn upp árið 1903.

12. Hólsbær - Einnig kallaður Hólshjáleiga eða Norður-Hóll. Byggður árið 1884 af Magnúsi Þorsteinssyni frá Kolsholtshelli. Fór í eiði eftir Þorkel Halldórsson frá Kalastöðum 1925.

13. Hólshjáleiga - Sjá Hólsbær*

14. Hótel Stokkseyri - Byggt 1943 af hlutafélagi og stóð að nokkru á grunni Félagshússins, sjá Félagshús*

15. Hraukur - Byggt árið 1824 af Bjarna Jónssyni bónda á Syðsta-Kekki. Fór í eiði eftir að Erlendur Þorsteinsson flutti að Símonarhúsum 1842. Árið 1880 byggði Bjarni Nikulásson kotið upp. Kotið fór aftur í eiði 1925 eftir Sigurð Gíslason á Jaðri er þar bjó síðast.

16. Hryggir - Sjá Nýjibær*

17. Hviða - Þurrabúð sem fór í eiði 1707. Síðar voru Útgarðar* byggðir á þeim stað.

18. Hvíld - Fór í eiði árið 1707. Karel Jónsson bóndi á Ásgautstöðum byggði þar 1876 og hélst nafnið. Fór aftur í eiði 1928.

19. Hvanneyri - Byggt árið 1921 af Guðmundi Sigurðssyni frá Sjónarhól.

20. Ísólfsskáli - Kenndur við Ísólf Pálsson tónskáld er byggði hann árið 1899. Ísólfsskáli fór í eiði 1916 eftir Magnús Gunnarsson kaupmann. (Ísólfsskáli sumarbústaður austast á Stokkseyri)

21. Ívarshús - Byggt 1901 af Ívari Sigurðssyni verslunarmanni. Sjá Sólbakki*

22. Jaðar - Einn af Sjónarhólsbæjum. Byggður 1905 af Jóni Sigurðssyni frá Jaðri Ytrihrepp.

23. Kalastaðir - Hjáleiga frá Stokkseyri fyrir 1681. Einnig nefnt Kaðlastaðir og Kaðalstaðir í öðrum heimildum. Hvortveggja nöfnin, eða öll þrjú koma úr Keltnesku. Tvíbýlt var lengi á Kalastöðum, en nú stendur einn bærinn eftir, 19. aldar hús.

24. Keldnakotshjáleiga - "Kuðungur" frá Keldnakoti fyrir 1769. Þar bjó Jón Jónsson yngri frá Grjótlæk. Hann var dæmdur 16 ára gamall til hýðingar fyrir að stela kind úr fjárhúsi Bjarna hreppstjóra Brynjólfssonar á Baugstöðum, en fékk síðar konunglega uppreisn æru. Árið 1769 var hann enn uppvís að sauðaþjófnaði og var dæmdur til ævilangrar refsivistar á Arnarhóli í Reykjavík.

25. Kirkjuból - Byggt árið 1894 af Jóni Bjarnasyni söðlasmið frá Tungufelli.

26. Kjartanshús - Byggt árið 1899 af Kjartani Guðmundssyni frá Björk í Flóa.

27. Klöpp - Byggð árið 1891 af Oddi Sveinssyni og Kristínu Sigurðardóttur.

28. Knarrarósviti - Reistur árið 1939 á svonefndum Baugstaðakampi. (Nálægt fornu-Baugstöðum) Vitinn er 25 m hár að meðtöldu ljóskeri. Vitavörður var lengst af Páll bóndi Guðmundsson á Baugstöðum.

29. Kot - Stytting úr Kumbaravogskot*

30. Kuðungur - sama og Kumbaravogskot* sama og Nýju-Gerðar*

31. Kumbaravogskot - Folald eða kuðungur frá Kumbaravogi. Það var í byggðum á árunum 1830-1837 og bjuggu þar Salgerður Bjarnadóttir og Ásmundur Sveinsson.

Skrifað af oka

09.05.2019 23:27

Húsanöfn á Stokkseyri fyrir 1950/ L-P

1. Lárubúð - Kennd við Láru Sveinbjörnsdóttur.

2. Laufás - Byggður 1920 af Karli Guðmundssyni frá Gamla-Hrauni, Jenssonar.

3. Litla-Árnatóft - Sama og Nýlenda*

4. Litla-Ranakot - Var folald eða kuðungur frá Ranakoti efra* Var í byggð 1851-1857 Jón Jónsson byggði kotið, en Sveinn blindi Jónson bjó þar síðar.

5. Lokabær - Einsetumannakot eða þurrabúð í túninu í Hólum* (Líklega sama og Hólahjáleiga*)

6. Lyngholt - Sumarbústaður fyrir austan Bræðratungu, byggður 1950-51 af Guðbjörgu Árnadóttur forstöðukonu á Kumbaravogi.

7. Læknishús - Byggt 1898 af Eiríki Jónssyni trésmið frá Ási í Holtum. Hann seldi það Guðmundi lækni Guðmundssyni (1898-1901). Seinna íbúðar og verslunarhús Jóns kaupmanns jónssonar. Húsið brann 25. sept. 1929.

8. Merkigarður - Byggður árið 1902 af Einari Sveinbjörnssyni bónda frá Leiðólfsstöðum.

9. Minni-Bræðraborg - Sama og Bræðraborg II*

10. Móakot - Byggt fyrir 1789. Bjó þá þar Brandur Manússon frá Eystri-Rauðhól. 1825-30 bjó þar Guðný jónsdóttir ekkja Jóns Brandssonar yngri frá Roðgúl* 1864 byggði Ólafur Jónsson frá Brattholtshjáleigu kotið að nýju. Það var enn í byggð 1953 og var því elsta þurrabúð á Stokkseyri í ábúð.

11. Móhúsahjáleiga - Sama og Útgarðar*

12. Norður-Hóll - Sama og Hólsbær*

13. Nýborg - Byggð árið 1890 af Sigurði Jóhannssyni, síðar bónda á Gljúfri í Ölfusi.

14. Nýibær - Byggður árið 1886 af Gísla Sigurðssyni fyrrum bónda á Syðra-Klekki* Bærinn var uppnefndur "Hryggir" af Stokkseyringum. Bjuggu þar síðast Jón Guðbrandsson og Guðný Gísladóttir.

15. Nýikastali - Byggður 1890 af Jóni Magnússyni, áður bónda á Efra-Seli.

16. Nýlenda - Þurrabúð í Traðarholtslandi, uppnefnd "Litla-Árnatóft" og "Upphleypa" þegar kotið var hækkað upp sökum vatnságangs. Nýlenda var í byggð fyrir 1888 en þá bjó þar Eiríkur Arnoddsson fyrrum bóndi í Ranakoti efra. Nýlenda fór í eiði 1907 eftir Sigurð Jónsson er þá fluttist að Eystri-Rauðarhól.

17. Ólafshús - Byggt 1895 af Ólafi kaupmanni Árnasyni, var það bæði verslunar og íbúðarhús hans. 1907 Keypti Kf. Ingólfur húsið og bjó helgi Jónsson verslunarstjóri þar. Þá var húsið kallað Helgahús*. Húsið stóð syðst í Þingdalnum og sunnan við hann.

18. Ólafsvellir - (Stundum ritað Ólafsvöllur) Byggt árið 1899 af Ólafi Sæmundssyni frá Húsagarði á Landi.

19. Pálmarshús - Byggt 1911-12 af Pálmari Pálssyni bónda á Stokkseyri. Þorkell Guðjónsson rafveitustjóri bjó þar mörg ár.

20. Pálsbær - Byggt fyrir 1891. Húsið er kennt við Pál Gíslason Thorarensen frá Ásgautsstöðum. Bærinn hét í eina tíð Tjörn* en það nafn festist síðar við annan bæ. Í Pálsbæ bjó eitt sinn orðlagður ræðari, Guðmundur Snorrason frá Eiði-Sandvík, Bjarnasonar í Eystra-Stokkseyrarseli. Þá fluttur til Hafnafjarðar, tók hann þátt í kappróðri og réri vík á keppinauta sína. Komst þá Guðmundur svo að orði "Svona var nú róið á Stokkseyrarsjónum".

21. Pálshús - Byggt árið 1881 af Páli Stefánssyni. Fór í eiði 1931 eftir Jóhann Jónsson áður bónda á Grjótlæk.

22. Pungur - Var uppnefni á Stokkseyrarselskoti*

Skrifað af oka

09.05.2019 23:21

Húsanöfn á Stokkseyri, fyrir 1950/ S

1. Sanda - Byggt löngu fyrir 1823 af Jóni Brandssyni yngri frá Roðgúl og Guðnýju Jónsdóttur er þar bjuggu þá. Sanda fór í eiði eftir 1825, en byggt upp aftur árið 1884 af Torfa Nikulássyni frá Eystra Stokkseyrarseli og kallaðist þá Torfabær, en nafninu var aftur breytt í Söndu árið 1888 svo sem heitir enn í dag.

2. Sandfell - Byggt árið 1898 af Guðmundi Guðmundssyni fyrrum bónda á Efra-Seli.

3. Sandgerði - Byggt árið 1893 af Gísla Guðnasyni frá Þverspyrnu í Ytrihrepp

4. Sandprýði - Byggt árið 1898 af Þorkeli formanni Magnússyni frá Brandshúsum í Flóa. Hann drukknaði á Stokkseyri árið 1889.

5. Sandvík - Byggð árið 1911 af Guðjóni Þorkellssyni frá Gamla-Hrauni. Fluttist til Reykjavíkur 1927.

6. Sauðagerði - Byggt árið 1899 af Guðna Jónssyni frá Iðu. Fór í eiði 1934.

7. Selkot - Sama og Stokkseyrarselkot*

8. Setberg - Byggt 1920 af Guðmundi Ólafssyni úr Holtum.

9. Sigurðarhús - Byggt árið 1899 af Eiríki Jónssyni trésmið frá Ási í Holtum.Jón Adólfsson kaupmaður og Sigurgeir Jónsson verslunarmaður bjuggu þar fyrst, en húsið er kennt við Sigurð Einarsson verslunarmanns.

10. Símstöð - Sama og Skálafell*

11. Sjóbúð I - Búðin var hjá Söndu* 1896 bjó þar Þuríður Einarsdóttir ekkja og sonur.

12. Sjóbúð II - Bær sem stóð gegnt Kirkjubóli* og byggð upp af sjóbúð handa Guðmundi Jónssyni danska og Láru Sveinbjarnardóttur. Bærinn var stundum uppnefndur Lárubúð* Þar voru síðar fjárhús frá Sandgerði*

13. Sjólyst - Byggð árið 1902 af þeim Þórði Björnssyni frá Móheiðahvolshjáleigu, en fluttist til Rvíkur 1927 eins og svo margir á þeim árum, og Sigurði Magnússyni, síðar í Dvergasteinum

14. Sjónarhóll - Bæjarþorp sem reist var um og eftir aldamótin 1900. Fyrstu tvö húsin voru byggð árið 1897 af þeim Sigurði Bjarnasyni í Búð og Sigurði Magnússyni frá Háfshól í Holtum, en það þriðja af Halldóri Magnússyni árið 1899, en hann var bróðir Sigurðar. Síðar bættust þrjú hús við sem aðgreind voru með nöfnunum: Bakki* Eiríksbakki* og Jaðar*

15. Skálafell - Byggt um 1943 af Axel Þórðarsyni símstjóra og fyrrum kennara. Einig nefnt Símstöð*

16. Skálavík - Byggt um 1918 af systkynunum Magnúsi Gunnarssyni kaupmanni og Þuríði Gunnarsdóttur, ekkju Páls í Brattholti Þórðarsonar.

17. Skipagerði - Byggt árið 1901 af Eyjólfi Bjarnasyni frá Símonarhúsum. Árið 1950 er byggt steinhús í Stokkseyrarhverfi með þessu nafni. Það lét Byggingafélag verkamanna byggja og fluttist Eyjólfur Bjarnason með fjölskyldu sinni í það.

18. Slóra - Var einsetukot á Stokkseyrartúni. Saga þess er óþekkt, en síðar var þar byggt hús nefnt Bjarnahús*

19. Smiðshús - Byggð 1898 af Guðjóni Björnssyni, síðar í Stardal.

20. Sólbakki - Áður Ívarshús* en Karl Fr. Magnússon skýrði húsið upp 1915.

21. Sólskáli - Sumarbústaður byggður fyrir 1930 af Hjálmtý Sigurðssyni.

22. Sólvangur - Byggður árið 1941 af Ásgeir Hraundal

23. Stardalur - Byggður árið 1888 af Guðmundi Bjarnasyni fyrrum bónda Vestri-Rauðarhól.

Starkaðarhús - Hjáleiga frá Stokkseyri (Mynd)

SS Stíghús - Byggt árið 1899 af Helga Halldórssyni, síðar bónda á Grjótalæk.

25. Stjörnusteinar - Upphaflega skólastjórabústaður byggður um 1950 af ríkinu.

26. Stokkseyrarselkot - Byggt af Sigurði Björnssyni, fyrrum bónda frá Efra-Seli. Var í byggð 1869-93 og 1897-1900, þurrabúð frá Vestara-Stokkseyrarseli, einig nefnt Selkot* eða uppnefnt Pungur*. Síðast bjó þar Bjarni Bjarnason, síðar bóndi í Indriðakoti undir Eyjafjöllum.

27. Stokkseyri - nefndust einu nafni mörg hús sem risu smám saman hið næsta Stokkseyrarbæjunum gömlu, 15-20 að tölu sem fengu sérstök nöfn, en flest hafa horfið úr sögunni. Síðasta húsið sem kallað var Stokkseyri var verslunar og íbúðarhús Ásgeirs kaupmanns Eiríkssonar er stóð á sama stað og gamli Stokkseyrarbærinn eystri. Þetta hús brann í Stokkseyrarbrunanum mikla 1926, en Ásgeir byggði þar nýtt hús eftir brunann.

28. Strönd - Byggt árið 1896 af þeim svilum Sigurði Hannessyni frá Hjalla og Guðna Árnasyni Söðlasmið.

29. Stærri-Bræðraborg - Sama og Bræðraborg I*

30. Sunnuhvoll - Byggður um 1912 af Sigurði Ingimundarsyni kaupmanni. Guðmundur trésmiður Sigurjónsson frá Gamla-Hrauni og ekkja hans Guðríður Jónsdóttir frá Túnprýði Hinrikssonar bjuggu þar lengi.

31. Sunnutún - Byggt um 1948 af Þórði Guðnasyni frá Keldnaholti.

32. Sæból - Byggt árið 1901 af Þorsteini Ásbjörnssyni trésmið frá Andrésfjósum á Skeiðum.

33. Sæborg - Byggð árið 1904 af Ingimundi Guðmundssyni trésmið og bjó hann þar sína tíð. Húsið var rifið skömmu eftir 1936

34. Sæhvoll - Byggður árið 1935 af Páli Guðjónssyni bílstjóra.

35. Sætún - Byggt um 1945 af Guðmundi Valdimarssyni frá Norðurgarði á Skeiðum upp úr elsta Beinteigsbænum. [Var lítið eitt færður úr stað]

Skrifað af oka

09.05.2019 23:06

Húsanöfn á Stokkseyri, fyrir 1950/ T-Ö

1. Tíðaborg - Í byggð 1820-1822. Þar bjó Jón Brandsson yngri frá Roðgúl, áður bóndi í Ranakoti-efra. Sagt er að byggð þar hafi laggst af vegna reimleika.

2. Tjarnarkot - Byggt árið 1887 af Gamalíel Jónssyni frá Oddagörðum. Kotið fór í eiði 1933. Gamalíel var hringjari í Stokkseyrarkirkju. Hann var stór maður vexti, söngmaður góður og leikari í eðli sínu og þótti vinsæll. Tvíbýlt var í Tjarnarkoti 1899-1926 og bjuggu þar í annari þurrabúðinni Guðmundur Vigfússon frá Valdakoti í Flóa og Jóhanna Guðmundsdóttir í Útgörðum.

3. Tjarnir - Byggðar árið 1899 af Þorsteini Jónssyni úr Landeyjum. Árið eftir kom Guðmundur Pálsson, einig Landeyingur og skírði bæinn upp og kallaði Vatnsdal*

4. Tjörn - Byggð árið 1884 af Ingibjörgu, ekkju sr. Gísla Thorarensen á Ásgautsstöðum og Páli syni hennar. Seinna var bærinn nefndur Pálsbær* Annar bær var byggður þar hjá er fékk nafnið Tjörn.

5. Torfabær - Byggður árið 1884 af Torfa Nikulássyni frá Eystra-Stokkseyrarseli. Þar stóð áður bærinn Sanda* og var það nafn tekið aftur upp árið 1888.

6. Traðarhús - Einn af Beinteigsbæjum, byggður árið 1891 af Gústaf Árnasyni trésmið og nefndist bærin þá Ártún* Árið 1898 keypti Brynjólfur Gunnarsson bæinn og kallaði Traðarhús. Stundum uppnefnt Brynkahús.

7. Trýni - Sama og Heiði* sjá þar.

8. Tún - Byggt árið 1901 af Jóni Vigfússyni frá Borgarholti. Jón dó 1936 þá búsettur í Reykjavík, en jarðsettur á Stokkseyri, skammt frá sáluhliði þar sem leiði hinnar fjölkunnugu Stokkseyrar-Dísu hafði verið. Fram að því höfðu Stokkseyringar sneitt hjá að grafa lík nærri leiði Stokkseyrar-Dísu sökum hjátrúar.

9. Túnprýði - Byggt árið 1900 af Jóni Hinrikssyni formanni frá Ranakoti.

10. Töpp - Þurrabúð sennilega byggð eftir 1703, en fór í eiði árið 1706. Ekki er vitað um nánari staðsetningu.

11. Unhóll - Byggður árið 1898 af Jóni Benediktssyni frá Unhól í Þykkvabæ. Þar stóð áður sjóbúð Jóns Guðmundssonar frá Gamla-Hrauni. Árið 1901 kom þangað Jón Gíslason af Þykkvabæ og lét rífa bæinn. Síðan byggði hann þar timburhús í staðinn.

12. Unukot - Sama og Auðnukot* - sjá þar

13. Upphleypa - Sama og Nýlenda* - sjá þar

14. Útgarðar - Byggðir árið 1870 af Guðnýju Kjartansdóttur, ekkju Einars loftssonar í Ranakoti. Hét fyrst Móhúsarhjáleiga, en síðan um tíma Móhús. Um 1873 nefnt eða uppnefnt "Ölhóll" og síðan "Hóll". Útgarðar voru annað elsta þurrabúðarbýli sem var í byggð á 20. öld, en hitt var Móakot. Í Útgörðum bjuggu meðal annars, Guðmundur Steindórsson, Magnús Kristjánsson mormóni og Bárður Diðriksson.

15. Varmidalur - Hét áður Aftanköld* og breytti Einar Ólafsson nafninu árið 1900. Bærinn brann í Stokkseyrarbrunanum mikla árið 1926 og var síðan byggt íbúðarhús þar eftir brunann.

16. Vegamót - Byggt árið 1906 af Gunnari Gunnarssyni frá Byggðarhorni.

17. Vestri-Bræðraborg - Sama og Bræðraborg I* - sjá þar

18. Vinaminni - Byggt árið 1898 af Jóni Sturlaugssyni hafnsögumanni og bjargvætti. Nafnið er svo til komið að Jón bauð nakkrum kunningjum til sín í innfluttningspartý og stakk Ólafur kaupmaður Árnason upp á nafninu til að minnast þessa vinafundar.

19. Þingdalur - "Íbúðarhús" byggt árið 1907 og bjó þar Edvald Möller verslunarmaður um tíma. Hús þetta var í raun skúr, eða útbygging áföst áföst við Ólafshús og nefndist síðar Helgahús* -sjá þar. [Þingdalur er gamallt örnefni á Stokkseyri og var þingstaður hins forna Stokkseyrarhrepps og sér þessari lægð engann stað framar, þar sem hún var smásaman fyllt upp fyrir húsabyggð. Síðasta uppfyllingin á dalnum eða lægðinni var þegar Alþýðuhúsið* var byggt.

20. Þóruhús - Byggt fyrir árið 1681 og var í byggð fram um 1703. Bjó þar Þórunn Jónsdóttir ekkja, ásamt syni sínum Jóni Eyjólfssyni, síðar bónda á Syðsta-Kekki.

21. Ölhóll - Sama og Útgarðar*

Heimild: Guðni jónsson magister-Bólstaðir og Búendur í Stokkseyrarhreppi 1952, Sjá einig: http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3297622

Skrifað af oka

02.05.2019 22:14

Þurrabúðir á Stokkseyri

1. Beinteigur - Í eiði fyrir 1880

2. Hvíld - í eiði fyrir 1880

3. Hviða - Í eiði fyrir 1880

4. Tröpp - Í eiði fyrir 1880

5. Þóruhús - Í eiði fyrir 1708

6. Hólahjáleiga - Í eiði fyrir 1708

7. Keldnakotshjáleiga -Örfá ár á 18. öld.

8. Móakot - Örfá ár á 18. öld, fer aftur í byggð á 19. öld og byggt 3. sinn um miðja 19. öld

9. Tíðaborg - í byggð á 19. öld, en í eiði fyrir 1850

10. Sanda - Í byggð á 19. öld, en í eiði fyrir 1850

11. Hraukur - Í byggð á 19. öld, en í eiði fyrir 1850 - Byggt öðru sinni eftir miðja 19. öld.

12. Kumbaravogskot - Í byggð á 19. öld, en í eiði fyrir 1850

13. Litla-Ranakot - Í byggð um miðja 19. öld

14. Árnatóft - Í byggð um miðja 19. öld

15. Heiði - Í byggð um miðja 19. öld

Alla 19. öldina var íbúatala á Stokkseyri á bilinu 300-500 manns. Flestir voru Íbúar á Stokkseyri árið 1901 þá 943 en fór síðan stöðugt fækkandi fram á miðja 20. öld. Íbúatala hefur síðan verið í jafnvægi u.þ.b. 500 manns.

Heimild: Guðni Jónsson

Skrifað af oka

01.05.2019 23:38

Hjáleigur á Stokkseyri

1. Eystra (Austara) Íragerði

2. Austur (Austari) Móhús

3. Baugstaðahjáleiga

4. Bergstaðir

5. Borgarholt

6. Brattholtshjáleiga

7. Brautarholt

8. Breiðamýrarholt

9. Brú

10. Brúarhóll

11. Bræðratunga

12. Baugar

13. Dvergasteinar

14. Efra-Ranakot

15. Eystra - Stokkseyrarsel

16. Eystri -Grund

17. Eystri - Móhús

18. Eystri - Rauðarhóll

19. Fram-Ranakot

20. Gata

21. Gerðar

22. Gerði

23. Gljákot

24. Grímsfjós

25. Grjótlækur

26. Grund

27. Gömlufjós

28. Heimahjáleiga

29. Hellukot

30. Hólahjáleiga

31. Hóll

32. Holtshjáleiga

33. Hraukhlaða

34. Hraunshlaða

35. Hæringsstaðafjárhús (Löllukot) (Rögnvalskot)

36. Hæringsstaðahjáleiga

37. Hæringsstaðakot

38. Írgerði

39. Kaðlastaðir (Kalastaðir)

40. Keldnakot

41. Kotleysa (Kotsleysa)

42. Kumbaravogur

43. Litla-Gata

44. Litli - Rauðarhóll

45. Litlu-Móhús

46. Minni-Gata (Roðgúll)

47. Moshús

48. Norðurhjáleiga

49. Norðurkot

50. Oddagarðar

51. Ranakot

52. Ranakot Efra

53. Rauðarhóll

54. Símonarhús

55. Snorrakot

56. Sólheimar

57. Starkaðahús

58. Stokkseyrar-Gerðar

59. Stokkseyra-Hóll

60. Stokkseyrarsel

61. Stóra - Ranakot

62. Stóru -Móhús

63. Suðurhjáleiga

64. Suðurkot

65. Teitssel

66. Upp-Ranakot

67. Út-Gerðar

68. Vatnsdalur

69. Vestra - Íragerði

70. Vestra-Stokkseyrarsel (Vestursel - Ytra Stokkseyrarsel))

71. Vestri-Grund

72. Vestri-Móhús (Vestur-Móhús)

73. Vestri - Rauðhóll

74. Þingholt

Skrifað af oka

01.05.2019 23:03

Lögbýli í Stokkseyrarhreppi

Í Landnámabók er getið um 8 jarðir í Stokkseyrarhreppi hinum síðari, sem byggst hafa á Landnáms og Söguöld: (röð eftir aldri)

I. Stokkseyri - Hásteinn Atlason byggir. Tvíbílisjörð á 18. öld. Í eigu Jóns Ólafssonar sýslum. og Stokkseyringa og síðar ríkisjörð.

II. Stjörnusteinar -Ölvir Hásteinsson byggir. Í eigu Stokkseyringa

III. Traðarholt - Atli Hásteinsson byggir. Tvíbýlisjörð á 18. öld og í eigu Stokkseyringa

IV. Baugstaðir - Baugur leysingi. Tvíbýlisjörð frá 1775. Skálholtveldi eignast jörðina 1270-1788

V. Brattsholt - Brattur leysingi -Jörðin í eigu Stokkseyringa.

VI. Leiðólfsstaðir - Leiðólfur leysingi. Jörðin féll síðar undir Skálholtveldi til 1788

VII. Ásgautsstaðir - Ásgautur leysingi. Í eigu Jóns Ólafssonar sýslum. og Stokkseyringa.

VIII. Hæringsstaðir - Hæringur Þorgrímsson frá Traðarholti byggir árið 970. Skálholtsveldi eignast jörðina og heldur til 1788

Yngri lögbýli 10-12 öld

1. Skipar - Féllu undir Skálholtveldi til 1788

2. Hólar. Tvíbýlisjörð. Jörðin féll síðar undir Skálholtsveldi til 1788

3. Holt. Jörðin í eigu Stokkseyringa.

4. Tóftar - Skálholtsveldi eignast jörðina 1550 og heldur til 1788

5. Kökkur - Síðar Efri Kökkur og Syðri Kökkur (Brautartunga) Kakkarhjáleiga (Hoftún)

6. Sel - Síðar Efra Sel og Syðra Sel. Stokkseyrarkirkja eignast jarðirnar, en síðan ríkið.

Skrifað af oka

02.04.2019 22:35

"Letigarðurinn"

Litla-Hraun 90 ára. Upphaflega byggt sem sjúkrahús í þessari mynd, en áður en það komst á laggirnar var því breytt í fangelsi. Hefur gengið undir ýmsum nöfnum, svo sem - Vinnuhælið- Letigarðurinn og Fæla, En oftast í daglegu tali kallað "Hraunið"

Skrifað af oka

07.03.2019 20:57

Þá var líf í Bakkabúð og brennivín var nóg.

Einarshafnarverslun, eða "Vesturbúðirnar" eins og þessi hús voru þekktust að heiti, en "Bakkabúð" var hún einig stundum nefnd. Lengst af í eigu danskra kaupmanna og var Lefolii síðasti danski eigandi verslunarinnar. Síðar í eigu kaupfélags Heklu og að síðustu kaupfélags Árnesinga sem lét rífa húsin um 1950. Veslunin seldi m.a. brennivín og hresstust knapar skjótt eftir langa reið allt autan úr Skaptafellssýslum. það hefur ugglaust verið líf og fjör í búðunum þá.

Skrifað af oka

03.03.2019 21:56

Í lok skútualdar

Skútuöldinni að ljúka og gufuskipaöldin að taka við. Frá Einarshöfn Eyrarbakka

Skrifað af oka