Ásgautur hét leysingi Hásteins Atlasonar og sona hans er byggði Ásgautsstaði. Ekkert er kunnugt um ábúendur á miðöldum.

1675-1705 Eyjólfur Þorsteinsson

1700-1705 Brynjólfur Jónsson

Um 1708 Gísli Gunnarsson, síðar á Höskuldsstöðum og þórðarkoti í Sandvíkurhreppi. f.1681 d.1762

1729-1735 Guðmundur Jónsson f.1681 og Valgerður Hinriksdóttir

1740-1747 Sigurður Jónsson

1747-1750 Nikulás Jónsson silfursmiður frá Suður-Reykjum í Mosfellssveit og Anna Einarsdóttir lögréttumanns Ísleifssonar á Suður-Reykjum.

1750-1770 Anna Einarsdóttir ekkja Nikulásar Jónssonar.

1768-1776 Sigurður Þorláksson búðarþjóns á Eyrarbakka, Brynjólfssonar lögréttumanns á Stóra-Hrauni Eyrarbakka Þórðarsonar, og Sólveig Nikulásdóttir silfursmiðs Jónssonar.

1779-1782 Jón Ingimundarson yngri

1782-1795 Grímur Snorrason frá Gýgjarhóli í Biskupstungum, Guðmundssonar lögréttumanns frá Miðfelli Jónssonar, og Gróa Hafliðadóttir frá Flóagafli Egilssonar.

1795-1801 Jón formaður Símonarsson Eyjólfssonar sterka frá Litla-Hrauni , síðar Óseyri og Selfossi, (f.1767-d.1856) og Guðrún Snorradóttir frá Kakahjáleigu Knútssonar.

1801-1815 Magnús ríki fyrrv. hreppstjóri og hafnsögumaður á Eyrarbakka, Bjarnasonar hafnsögumanns og hreppstjóra á Litlu-Háeyri Magnússonar í Simbakoti Beinteinssonar. [ Magnús og hans menn björguðu Salthólsfólkinu úr stórflóðinu 1799 er flóðið tók bæinn, en að öllu venju þótti Magnús ekkert góðmenni og helst til skapstór] Magnús var tvíkvæntur og var fyrri kona hans Halla Filippusdóttir frá Skúmstöðum Þorsteinssonar og þótti hið mesta valkvendi. Seinni kona Magnúsar var Þóra Magnúsdóttir frá Stóru-Sandvík Gunnlaugssonar. Magnús hélt einnig við Jórunni Alexiusdóttur frá Salthól.

1815-1831 Jón skipasmiður Snorrasonar á Hól Ögmundssonar í Kotleysu, og Þuríður Jónsdóttir frá Mið-Kekki Þórólfssonar.  Ásgautstaði keypti hann 1793 Óseyrarnes með Rekstokki 1797 og hjáleigurnar Gerða og Hól í Stokkseyrarhverfi. Frá þeim hjónum er kominn Nesætt.

1831-1835 Jón Egilssonar frá Hrútastaðahjáleigu Jónssonar Þórarinssonar hreppstjóra á Hæringsstöðum, Sigurðssonar. Í Móðurætt var Jón kominn af Eyjólfi sterka. Jón var tvíkvæntur. Fyrri kona hans var Þuríður formaður Einarsdóttir, en þau skildu eftir stutta sambúð. Seinni kona hans var Ingunn Jónsdóttir skipasmiðs Snorrasonar, er áður er getið.

1835-1853 Snæbjörn Sigurðsson frá Ósgerði í Ölfusi, Snæbjörnssonar, Sigurðssonar í Skálmholtshrauni, Ísólfssonar. Hann var tvíkvæntur. Fyrri kona hans var Vigdís Einarsdóttir  frá Norðurkoti í Votmúlahverfi, Eiríkssonar í Brúnavallakoti, Sveinssonar á Syðri-Brúnavöllum, Rauðssonar á Fjalli. Hún varð bráðkvödd. Seinni kona hans var Halla Þorsteinsdóttir frá Hól, Jónssonar.

1853-1859 Helgi skipasmiður Jónsson, Bjarnasonar í Grímsfjósum. Fóstursonur Margrétar Guðnadóttur  í Efra-Seli, bróðurdóttur Brands skipasmiðs í Roðgúl. Hann eignaðist hin fræga smíðahamar Brands, en með honum voru m.a. byggð mörg skip og endurbyggðir a.m.k. 9 bæir. Kona Helga var, Ingunn Jónsdóttir skipasmiðs Snorrasonar, áður Jóns Egilssonar, er fyrr er getið.

1859-1867 Helgi Snorrason í Hellukoti.

1867-1873 Páll Jónsson Mathiesen prestur. Ásgautsstaðir urðu þá prestsetur. Kona hans var Guðlaug Þorsteinsdóttir frá Núpakoti undir Eyjafjöllum.

1873-1874 Gísli Thorarensen prestur Sigurðssonar Gíslasonar Thorarensen í Hraungerði. Kona hans var Ingibjörg Pálsdóttir amtmanns Melsteðs Þórðarsonar.

1874-1876 Ingibjörg Pálsdóttir prestsekkja er áður er getið.

1876-1884 Jón Björnsson prestur, síðar á Litla-Hrauni og Eyrarbakka, en hann gekk þar fyrir kirkjubyggingu þeirri er þar stendur. Hann fannst síðar örendur í flæðamálinu utan við kaupstaðinn. Kona hans var Ingibjörg Hinriksdóttir bátasmiðs frá Hákoti á Álftanesi.

1884-1885 Jón Bjarnason söðlasmiður og Sigríður Davíðsdóttir úr Vestmannaeyjum, Ólafssonar. Þau skildu. Síðari sambýliskona Jóns var Guðrún Sigurðardóttir í Bjálmholti í Holtum Björnssonar.

1885-1888 Jón Magnússon í Efra-Seli og síðar Nýja-Kastala.

1888-1890 Vernharður Jónsson í Efra-Seli.

1890-1893 Jón formaður Vernharðsson eldri og Finnbjörg Finnsdóttir frá Hvammi á landi. Þau fluttu til Ameríku með fjölskyldu sína.

1893-1909 Gísli söngvari Gíslason Þorgilssonar á Kalastöðum. Gísli var hreppstjóri á Stokkseyri  en sagði af sér. Kona hans var Halldóra Jónsdóttir  frá Syðsta-Kekki Sturlaugssonar.

1909-1910 Júlíus Gíslason, sonur Gísla söngvara er hér er getið.

1910-1916 Jón Jónatansson búfræðingur frá Litlu-Þúfu í Miklaholtshreppi Þorleifssonar og Kristjana Benediktsdóttir frá Vöglum í Fnjóskadal Bjarnasonar.

1916-1918 Björn Gíslason fésýslumaður var þar síðastur ábúenda sem  getið er.

Heimild: Guðni Jónsson Magister/Bólstaðir og búendur í Stokkseyrarhreppi.

Hópið og Steinskotsbæir eru áberandi kennileiti á Háeyrarvöllunum. Hópið, fornt sjávarlón, sennilega hluti af sömu láginni og Háeyrarlónið. Háeyrará rann úr því áður fyr til sjávar á þeim slóðum sem Barnaskólinn stendur nú. Hópið var eitt aðal leiksvæði barna í hverfinu og nýttu það til siglinga á allskyns fleytum, en á vetrum aðal skautasvell þeirra Austubekkinga. Nú er Hópið næsta þurt mestan part ársins.

Steinskot, var fyrsta hjáleiga Háeyrar og tvíbýlt. Torfkofar eða fjárhúsin sem stóðu innan garðshleðslunar eru nú löngu horfin. Síðustu ábúendur í vestari bænum voru Guðmundur Jónsson, Sigurðssonar frá Neistakoti og Ragnheiður Sigurðardóttir.  Þarna fæddist Guðni Jónsson sonur þeirra, og fyrsti formaður V.lf. Bárunnar. Guðni var stór vexti og mikill á velli. Hann var sagður sterkur með eindæmum á sínum yngri árum og hlaut þá viðurnefnið Guðni- Sterki. Ein sagan segir að hann hafi oft lyft fullri lagertunnu upp á brjóst sér og síðan brugðið neglunni úr með tönnunum og drukkið af eins og um hálf anker væri að ræða. Margir sáu hann einnig tæma fulla brennivínsflösku í einum teig. Guðni var hinsvegar stilltur mjög og gæfur svo eftirtekt vakti. Hann var lengi vinnumaður hjá Andrési Ásgrímssyni en stundaði einnig sjósókn og var formaður á róðrabát og þótti sókndjarfur og aflasæll.Vestri bærinn er nú gistihús.

Í Eystri bænum bjó samtíða þeim  Águstínus Daníelsson eða Gústi vagnstjóri og Ingileif Eyjólfsdóttir. Águstínus stundaði vöruflutning á hestvagni. Ein saga segir að einhvern tímann fyrir langa löngu komu menn frá heilbrigðiseftirlitinu til þess að ransaka vatn í brunnum þorpsbúa og reyndist það misjafnlega, til dæmis í Steinskoti, en þar var vatnið talið ónothæft og jafnvel eitrað. Þá sagði Ágústínus (Gústi í austurbænum) það er nú varla bráðdrepandi því hún hefur drukkið vatnið í yfir 90 ár og benti á Guðbjörgu húsfreyju í vesturbænum og hafði hann greinilega ekki mikið álit á mælingum embættismanna.-

Síðar tók við búi sonur þeirra Eyjólfur, ávallt nefndur Eyfi í Steinskoti, maður þéttur á velli og gekk alltaf í gúmmiskóm og oft með hjólið sitt í taumi. Í þá tíð þurftu menn stundum Eyfa heim að sækja er skemtun stóð fyrir dyrum. Hann átti þá gjarnan eitthvað til að létta lundina. Frá Eystri bænum hefur verið stunduð hestamennska hin síðari ár.

Rétt austan Hópsins er vinnuhælið Litlahraun, en það átti upphaflega að verða sjúkrahús, og þar var áður fjárrétt sem hét "Fæla" og þótti þar reimt. Hjáleigan Litla-Hraun var þar fyrrum og þar bjó Eyjólfur-Sterki Símonarson frá Simbakoti, sá er lyfti upp björgum og glímdi við blámanninn, og líklega er "Veðmálsglíman" frægasta glíma Íslandssögunnar, en um hana hafa spunnist fjölmargar þjóðsögur undir ýmsum nöfnum. 

Fyrir sunnan Hóp standa kotin Ós og Bjarghús, og sunnan við þau stóð tómthús er Grímstaðir hét. Þekktust búenda á Grímsstöðum voru t.d. Bergur dáti og Toggi í Réttinni, en bærinn var stundum nefnt "Réttin" eftir fjárrétt sem þar var. Á Ósi bjuggu eitt sinn þau Sveinn Sveinsson, sjómaður frá Simbakoti og Ingunn Sigurðardóttir. Þar fæddist dóttir þeirra Þórunn, síðar söguleg persóna í Vestmannaeyjum. Í Bjarghúsum bjuggu Runólfur Eiríksson og Elín Ólafsdóttir ættforeldrar margra Vestur-íslendinga. Þekktastur búenda í Bjarghúsum á síðari tímum var óneitanlega Sigurgeir Sigurðsson sjómaður, kallaður "Geiri biskup".  Vestan við Hópið er samnefndur bær "Hóp" bjó þar Sigurður Ingvarsson vörubifreiðarstjóri og Guðbjörg Þorgrímsdóttir frá Grímsstöðum, en síðast bjó þar sonur þeirra Gísli á Hópi, kallaður.

Árið 1920 voru 956 íbúar á Eyrarbakka, hafði þeim þá fækkað um 9 manns. Það má heita af ýmsum ástæðum hafi hér ríkt neyðarástand fyrstu mánuði ársins. Kvillasamt var í upphafi árs þegar illvíg kvefpest gekk hér um ásamt skarlatsótt. Kíghósti slæmur gekk í austur-Flóanum. Kolaskortur var viðvarandi, enn einn veturinn og dýrtíð sem fyr. Kolin þraut og rúgmjölið svo egi var bakað þann veturinn. Bændur voru heylitlir og jarðlaust fram á vor. "Þjóðólfur" blað sunnlendinga hætti að koma út snemma árs. Ekki stóð hugur Bakkamanna til að leggja árar í bát, því nú var hafist handa við að undirbúa gerð bátabryggju og byggingu sjúkrahúsins* sem lengi hafði staðið til og fé safnað af sýslubúum. Rafstöð var keypt og undirbúið fyrir raflýsingu þorpsins**. Framfarir með ýmsu móti virtust á næstu grösum.

[*Teikninguna af sjúkrahúsinu hefði Guðjón Samúelsson húsameistari gert. Húsinu þannig lýst: Húsið er 8,00 X 18,60 m. að stærð. Kjallari, 1. og 2. bygð. Allir útveggir steyptir einfaldir, en innan á 1. og 2. bygð verða settar korkplötur á útveggi. Öll gólf verða úr timbri, og röruð og cementsdregin að neðan. Í kjallara er eldhús, búr, þvottahús og geymsla. Á 1. bygð sjúkrastofur, skurðstofa, herbergi fyrir lækni og hjúkrunarkonu. Á 2. bygð sjúkrastofur og herbergi fyrir vinnumann og vinnukonu. í sjúkrahúsinu er ætlað rúm fyrir 25 sjúklinga. Þar er nú fangelsið Litla-Hraun]

[** Rafstöðin var prufukeyrð í fyrsta sinn þann 27.ágúst 1920]

Verslunin 1920: Ný verslun opnaði í Miklagarði, nýbyggðu húsi Guðmundu Níelsen þetta sumar. Fékk hún vöruskip hingað fyrir verslun sína og fyrsta konan sem tekst slikt verkefni á hendur. Andrés Jónson kaupmaður hér á Bakkanum, opnaði vefnaðarvöruverslun á Laugarvegi 44 í Reykjavík, en einig rak hann verslun á Stokkseyri. Kf. Hekla (st.1904) var hér umfangsmesta verslunin* og á Stokkseyri Kf. Ingólfur sem fyr**, en hagur þessara fyrirtækja var nú orðinn vart meira en bærilegur. Smákaupmenn voru mýmargir hér við ströndina enn sem fyr.

[*Kaupfélagið Hekla á Eyrarbakka hlaut 7000 kr. aukaútsvar haustið 1919. Reindist það afarþung byrði fyrir félagið, sem í raun og veru hafði engar tekjur til að mæta slíkum álögum, nema það sem leiddi af fremur litlum skiftum við utanfélagsmenn. Var félagið þá nýbúið að kaupa verslunarhús og aðrar eignir Einarshafnarverslunar.]

[** Áhrifamenn innan Samvinnufélaganna í héraðinu (Kf. Grímsnesinga) komu sér saman um að allar erlendar vörur handa Árnesingum og vesturhluta Rangárvallasýslu ættu að koma í land á Eyrarbakka eða Stokkseyri, en ekki í Rvík. Eitt kaupfélag, eða bandalag félaga, yrði fyrir alt þetta svæði. Félagið eignist 200-250 smálesta skip, sem flytti vörur yfir sumartímann milli Eyrarbakka (eða Stokkseyrar) og útlanda. Yfir veturinn fengi félagið vörur um Vestmannaeyjar, á vélbátum, því höfnin yrði þá ófær stærri skipum.]

Skipaferðir: Þann 22. janúar sást til barkskips frá Eyrarbakka, og mönnum ljóst að það var í nauðum statt, enda hið versta veður. Áhöfninni bjargaði enskur togari*, en skipið rak inn í brimgarðinn austan við þorpið og brotnaði í spón. Skpið hét "EOS" og var á leið til frá Hafnarfirði til Halmstad í Svíþjóðar til viðgerðar ofl. Ms "Svanur" kom hingað til Eyrarbakka í apríl með vörur og fór aftur í lok mánaðar. Hrepti þá allmikið veður og sjó fyrir Reykjanesi og brotnatði af annað mastrið. Skonnortan "Iris" með timbur til Eyrarbakka kom hér ekki, en lagði farminn upp í Reykjavík. M.b. "Ingólfur", eign Lofts Loflssonar, útgerðarmanns í Reykjavík kom þaðan með vörur hingað í vetrarbyrjun. Mb. "Úlfur", stærsti mótorbátur landsins, kom hér með hluta af skurðgröfu**, þeirri fyrstu hér um slóðir, til nota við Flóaáveituna. Þann 24. ágúst kom "Sieka IV" með vörur til Kf. Heklu.***

[*Togarinn var "Mary A. Johnson" frá Scarborough. Skipstjóri á Eos hét Davíð Gíslason]

[** Skurðgröfupartarnir voru fluttir héðan á tveim vögnum, er spentir voru fyrir "Tractora" þeim fyrstu er hingað komu og voru notaðir við Flóaáveituna]

[*** Ms."Sieka IV" var Hollenskt leiguskip, er átti að leggja af stað 6.maí með sement, mjöl og kartöflur til Kf. Heklu en vél þess bilaði þá og kom skipið  því ekki fyrr en 24. ágúst og var þá hluti vörunnar skemdur, er nam 15.842 kr. en leigan á skipinu var kr. 14.000.]

Útgerð: Margir bátar skemmdust á Stokkseyri í óveðri sem gekk yfir á útmánuðum. Í byrjun vertíðar var góður afli þá sjaldan gaf á sjó. Sumir mótorbátarnir sóttu allt vestur að Sandgerði svo sem mb/Freyr. Mokafli var hér um páska, alveg upp við landsteina og brá við að fjaraði undan fiskitorfunum. Frá Þorlákshöfn var róið á 15 skipum og hafði þeim fækkað mjög, en mannekla háði útgerðinni sem engöngu var stunduð á róðraskipum þaðan.

Landbúnaður: Hrossaræktarfélagið "Valur"* reisti girðingu fyrir stóðhross í landi Eyrarbakkahrepps, og var innanmál hennar 36-40 hektarar.

[*Hrossaræktarfélagið "Valur". tók yfir 3 hreppa í neðanverðum Flóa, Eyrarbakkahr., Sandvíkurhr. og Stokkseyrarhr. Það var stofnað 24. febr. 1918. Félagar þess voru í árslok 1919, 102 alls.]

Slysfarir: Tveir menn drukknuðu í lendingu á Eyrarbakka þann 6. apríl. Voru þeir að koma á smábát framan úr vélbát, er þeir höfðu róið á til fiskjar út í Hafnarsjó, en lagt á legunni hér í höfninni og tekið aflann í smábátinn. Fylti bátinn í lendingunni rétt við fjöruborð, og soguðust tveir menn út og drukknuðu, en einn bjargaði sér á sundi. *

[*Jóhann Bjarnason var sá er bjargaðist, hélt sér og öðrum félaga sínum um stund uppi á sundi, en þar kom að lokum, að hann varð að sleppa honum. Bjargaðist Jóhann með naumindum.]

Menning: Drykkjuskapur þótti mjög almennur hér um helgar meðal ungs fólks sem svo er lýst: "Svo segja kunnugir menn, að drykkjuskapur hafi aldrei í manna minni verið jafn mikill hér og nú í vetur, (1920) og fer óðum í vöxt. Kveður svo ramt að, að barnungir menn ganga i hópum, hröðum skrefum, á eyðileggingarvegi. Kemur varla fyrir nokkur helgi* - mætti næstum segja: nokkurt kvöld - svo að ekki séu ölvaðir menn á ferli og geri ónæði meira og minna...."  Stúka var stofnuð hér í framhaldi með 43 félögum, en það gerði Halldór Teplar Kolbeinsson er hér var á ferð. Hét stúkan "Eyrarrósin" og í stjórn voru: Sigurður Guðmundsson, féhirðir. Elín Sigurðardóttir, frú. Ritari var Ingvar Jónsson, verslunarmaður. Jóhannes Kristjánsson. Gjaldkeri var Vilhjálmur Andrésson, skósmiður. Þórdís Símonardóttir, lósmóðir. Guðmunda G. Bergmann, frú. Guðmundur Jónsson, oddviti. Jón Einarsson, hreppstjóri. Sigurður Kristjánsson, verslunarm. Konráð Gíslason, verslunarmaður og Elínborg Kristjánsdóttir, ungfrú. Dró mjög úr drykkjuólátum í þorpinu eftir það. Í Fjölni voru oft haldnir fundir um hin ýmsu mál.

[*Aðfaranótt sunnudags 14. mars voru drykkjulæti með meira móti hér í þorpinu, og áttu þó Eyrbekkingar miklu að venjast af þeirri vöru.]

Sýslan og sveitin: Sýslumaður var Guðmundur Eggers en síðan tók við sýslunni Steindór Gunnlaugsson. Hreppstjóri á Eyrarbakka var Jón Einarsson, í Mundakoti. Nokkuð var um að jarðir og kot væru falar í sýslunni. Svo var um Hafliðakot hér, tún var fyrir tvær kýr, fjöru og mýrarbeit fyrir nokkrar kindur og hross og dálítið fjörugagn. Fóaáveitufélagið hélt fund hér í Gistihúsinu 14. febr. Gróðabrallarar í höfuðborginni sáu ofsjónum yfir fjárhæðinni sem fara átti í landumbætur hér í Flóanum, en það var talið tveggja togara virði. Læknir var hér Gunnlaugur Einarsson, en fór utan þennan vetur til starfa á erlendum sjúkrahúsum. Greiðasöluna í Tryggvaskála við Ölfusárbrú keypti Þórður bóndi Þórðarson frá Björk í Grímsnesi. Leynileg áfengisverslun var talin vera rekin á Selfossi og sjálfsagt komið út í gróða. Stórtap var hinsvegar hjá hinu nýja útibúi Landsbankanns á sama stað, þó ekki hafi verið vegna þess að þar var í eldi særður hrafn, heilan vetur.

Samgöngur: Steingrímur Gunnarsson og Sigurður Óli Ólafsson gerði út leigubifreiðar* héðan af Bakkanum, en bifreiðar úr Reykjavík komu einnig hingað reglulega, svo sem frá Steidóri Einarssyni sem síðar var vel þekktur hér. Vestur-íslendingurinn Frank Fredriekson hugðist fljúga frá Reykjavík til Eyrarbakka** á flugvél sinni. Flaug hann svo austur 24. júlí og lenti henni á Kaldaðarnesi. Með í för var Mr. W. Turton vélamaður. Var þetta í fyrsta sinn sem flugvél lendir hér í Flóanum. Þann 26. júlí flaug Frank aftur hingað austur, kom fyrst að Kaldaðarnesi, en sýndi svo listflug hér yfir Þorpinu daginn eftir og lenti síðan á túninu við Stóra-Hraun. Vélin hélt héðan til Eyja, en þar reindist ekki lendandi er til kom og varð vélin að nauðlenda á Fljótshólum bensínlaus, með dauðann hreyfil. Var þá meira bensín sótt hingað til Eyrarbakka. Kom vélin svo hér daginn eftir og lenti heilu og höldnu við Stóra-Hraun eftir svaðilför þessa. Mótorbátar gengu af og til milli Eyrarbakka og Vestmannaeyja með fólk og farangur. Hingað kom einnig maður á mótorhjóli, reyndist það vera Guðmundur Ágústsson frá Birtingaholti.

[*bifr. Steingríms var ÁR-7 og Bifreið Sigurðar var ÁR-15.]

[**Um þetta leyti hafði "Flugfélagið" er ætlaði að halda uppi flugi milli Reykjavíkur og Vestmannaeyja fundið sér ákjósanlegan lendingarvöll á túninu við Stóra-Hraun og óskuðu íbúar hér á Eyrarbakka og Stokkseyri eftir því að fá einnig flug héðan, félaginu að skaðlausu. (Sjá Mynd af vélinni)]

Skóli: Barnaskólanum á Eyrarbakka var lokað 8. mars vegna sóttvarna, sakir inflúensu. Var skólahúsið læst og ekkert um það gengið. Einhverjir þá notað tækifærið, brotist inn og bramlað eitthvað innanstokks og skilið þar eftir dauðan hrafn. Umdeildur ungur atorkumaður, Aðalsteinn Sigmundsson var þá skólastjóri. Stofnaði hann ungmennafélag er tók aðsér íþrótta og sundkennslu* hér. Fótboltafélag var einnig innan þess, vel sótt. Að auki tóku ungmennafélagar aðsér að sinna dýraverndunarmálum hér. Kennarar voru þau Jakobina Jakobsdóttir, Ingimar Jóhannesson.

[*Sundkennarinn var Konráð Kristjánsson frá Litlu-Tjörnum í S.-Þing. Sundlaug var þó ekki hér, en tjarnir margar og sjórinn.]

Látnir: Þóra Sigfúsdóttir (79). Hún var fædd í Garðbæ á Eyrarbakka 12. nóvember 1841, en bjó að Vaðnesi í Grímsnesi. Magnús Ingvarsson, formaður frá Akri (79). Margrét Filippusdóttir frá Mundakoti (77). Ebeneser Guðmundsson, gullsmiður frá Skúmstöðum (76). Katrín Einarsdóttir frá Einkofa (74). Bjarni Halldórsson, Þurrabúðarmaður frá Túni (63). Guðjóna Þórdís Jónasdóttir frá Túni (57). Jóhann Pétur Hannesson sjómaður frá Blómsturvöllum, druknaði í lendigu hér (47). Vigfús Helgason þurrabúðarmaður frá Gamla-Hrauni (46). Oddur Snorrason sjómaður frá Sölkutóft,(Þurrabúðarmaður í Bráðræði) druknaði í lendingu hér (45). Jóhanna Margrét Jóhannsdóttir frá Sölkutóft (kornabarn) Guðmundur Ragnar Friðriksson frá kaupmannshúsi (kornabarn). Ingibjörg Pálsdóttir frá Skúmstöðum (kornabarn).

Tíðarfarið: Veður voru fremur válynd fyrstu mánuði ársins. 'Í byrjun mars var jarðlaust og allar skepnur á gjöf, en bændur heylitlir. Voru keyptar frá Ísafirði 1600 tunnur af síld til skepnufóðurs fyrir sýslubúa er koma átti hingað með skipi. Í maí var ófærð mikil á Hellisheiði. Sumarið og haustið með ágætum.

Hagtölur: Dollar gekk á 7 kr. og 25 aura, lækkaði síðar í 5 kr. og 75 aura. Síldartunna kr.40. Hálft rúgbrauð kostaði 90 aur. Fargjald frá Reykjavík til Eyrarbakka með bifreið var um 20 kr.

Heimild: Dagblöð frá 1920: Skeggi, Morgunblaðið, Alþýðublaðið, Ísafold, Ægir, Tíminn, Vísir, Rit frá 1920: Tímarit Verkfræðifélags Íslands. Templar. Skólablaðið. Tímarit Íslenskra Samvinnufélaga. Búnaðarrit 1920-1921. Dýraverndarinn 1921.

Árið 1919 voru íbúar á Eyrarbakka 965 talsins og höfðu fjölgað um 48 frá árinu áður. Bjartsýni ríkti um framtíðina þrátt fyrir erfiðleika ýmiskonar. Vikuritið "Þjóðólfur" hætti að koma út um tíma, en var endurvakin og prentaður á Haga í Sandvíkurhreppi, í prentvél sem var hið mesta skran. Prentsmiðjan var síðan flutt í nýja Landsbankahúsið* á Selfossi. Heilsufar var allgott síðan spanskaveikin gekk. Skólar voru að hálfu starfandi, því kennarar sóttu í aðra vinnu sem gaf betur af sér. Atvinnuhorfur voru þó daufar í vertíðarbyrjun. Helsta áhugamál Árnesinga voru hafnarmál, áveitan, spítalinn, skólamálin og járnbrautin. Kosið var til þings og reyndu verslunarmenn hér að hafa áhrif á gang mála. Þingmenn Suðurlands urðu þeir Eiríkur bankastóri Einarsson frá Hæli með 1032 atkv. og Þorl. Guðmundss. í Þorlákshöfn - 614 -aðrir í framboði voru Sigurður ráðun. fékk 335 -og Þorst. Þórarinsson Drumboddastöðum 317atkv. Pöntunarfélög voru stofnuð í mörgum hreppum sýslunar.

[*Timburhús 14x24 álnir. Þar er í dag m.a. blómabúð og lengi var myndbandaleiga í þessu húsi.]

Verslun 1919: Hinn rauðhvíti dannebrog var dreginn niður hinsta sinni á "Bakkabúðinni" gömlu þegar verslunin "Einarshöfn" á Eyrarbakka, var seld á vormánuðum. Kaupandinn var kaupfél. "Hekla" hér á Bakkanum og flutti hún starfsemi sína í Vesturbúðirnar. Verðið mun hafa verið um 200 þús. kr. Verslun þessi var um langan aldur aðal-kaupstaðurinn fyrir alt suðurlandsundirlendið vestan Kúðafljóts, og ein allra stærsta verslun landsins. Kf. Hekla sem nú var stærsta verslun Suðurlands þurfti að útvega sér kauptíðarvörur sínar úr Reykjavík, þar sem vélarbilun kom upp í vöruskipi þeirra í K. höfn. Verslun Andresar Jónssonar var önnur stærsta verslunin hér á Bakkanum, en nú einnig á Stokkseyri og þá var Guðlaugur Pálsson vaxandi kaupmaður hér auk fjölmargra annara smákaupmanna, svo sem J.D. Nielsen fv. verslunarstjóra Einarshafnarverslunar, sem opnaði sölubúð í "Skjaldbreið" þetta haust og Guðmund bóksala í Götuhúsum. Á Stokkseyri var öflugasta verslunin Kf. Ingólfur og Egill Thorarensen í Sigtúnum var aðsópsmikill kaupmaður á Selfossi um þessar mundir. Um mitt sumar var útflutningur allrar íslenskrar vöru gefinn frjáls á ný af landsstjórninni, að frátöldum hrossamarkaði, er stjórnin hefði enn í sínum höndum*. Bændur flestir afhentu ull sína kaupfélögunum og sláturfélaginu. Markaðurinn var daufur og seinn á sér. Í einu af Heklu-húsunum var nú innréttuð lyfjabúð (apotek), danskur maður K.C. Petersen, setti á fót, en hann seldi að auki ýmsar aðrar vörur. Samkeppnin í verslun hér var nú harðari en nokkru sinni fyr og stóru risarnir við ströndina byrjaðir að molna.

 [*Bandamenn höfðu allt verslunarvald íslendinga í hendi sér í stríðslok, og forkaupsrétt á allri íslenskri vöru, svo mörg útlend skip lágu aðgerðalaus í höfnum hér við land í lok stríðsins og vissu ekki hvert þau áttu að fara.]

Skipaferðir: Siglingar máttu aftur hefjast frá Eyrum, þegar friður komst á, en "Vonin" seglskip Einarshafnarverslunar fylgdi ekki með í kaupunum. Kf. Hekla hafði leigt gufuskip sem koma átti í maí fullfermt, en þá gerðist það ólán að skipið varð fyrir vélarbilun í Kaupmannahöfn og komst egi á kauptíðinni. Saltskip kom frá spáni til Stokkseyrar snemma í apríl, en önnur skip komu ekki yfir kauptíð. Þegar kaupfar kf. Heklu kom loks til Eyrarbakka, í lok ágústmánaðar, varð enn eitt ólánið uppvíst, því vörurnar voru meira og minna skemmdar og að einhverju leyti ónýtar, eftir langvint sjóvolk og vandræðaskap, er skipið hafði ratað í. Þann 8. september var uppboð á Eyrarbakka og þar selt mikið af rúgmjöli og sykri. Komst mikið af þessari vöru í ótrúlega hátt verð, stappaði nærri söluverði á óskemmdri vöru. Um miðjan september kom loks hingað timburskip, en þar til hafði varla fengist hér spíta í laupsrim um langan tíma.

Útgerð: Afli var ágætur hér við ströndina þá er vertíðin hófst seint í febrúar en treg veiði í fyrstu hjá Þorlákshafnarbátum, en síðan mokafli á köflum á öllum verstöðvum, þá er fiskur gekk nær landi en venja var til. Sjór var hlýrri hér við ströndina en oft áður fyrri hluta vetrar. Olíuskortur var orðinn mikill sunnanlands að áliðnu sumri og háði það vélbátunum svo að ekki komust á sjó, en róðraskipin öfluðu vel á haustvertíðinni.

Menning: Kvikmyndahús var sett á laggirnar hér í Fjölni og nokkuð um pólitísk fundarhöld. Eitt hús var byggt hér, Mikligarður sem hýsa átti verslun á komandi ári.

Sýslan: Settur sýslumaður Magnús Gíslason tvítugur að aldri*. Flóaáveitufélagið samþykti að taka 1,5 milj. króna láa til áveitunnar. Sparisjóður tók til starfa á Stokkseyri (okt 1918) og Landsbanki á Selfossi.

[*Megn ágreiningur varð á Eyrarbakka nokkru síðar út af meðferð sýslumannsembættisins í Árnessýslu. Síðan Sigurður ÓLafsson sagði því af sjér sumarið 1915, höfðu verið hér ýmsir sýslumenn settir. Upphaflega var Guðmundi Eggerz veitt sýslan vorið 1917, en hann hafði oftast verið fjarverandi síðan, ýmist í R.vk (í fossanefndinni) eða erlendis. þetta hafði héraðsbúum likað afar illa. Úr hófi keyrði  haustið 1918 þegar Bogi Brynjólfsson fór frá embætti. þá var enginn skipaður í staðinn, en einn hreppstjórinn látinn afgreiða brýnustu erindi. Síðast kom Magnús Gíslason lögfr og rjeðist til vors, en þá ætlaði Guðm. Eggerz að koma sjálfur. Svo varð þóekki heldur fjekk hann leyfi stjórnarráðsins til að skipa Pál Jónsson lögfr. fulltrúa sinn. þessu gátu hjeraðsbúar ekki unað, vildu ekki taka við Páli, en kröfðust, að sýslumaður kæmi sjálfur eða að annar yrði skipaður á eigin ábyrgð. Stjórnarráðið skipaði síðan þorst. þorsteinsson til að gegna embættinu á eigin ábyrgð fram á sumar.]

 Andlát: Gestur Ormsson Einarshöfn, þurrabúðarmaður (87) Katrín Hannesdóttir, húsfreyja Sandgerði (65). Guðrún Matthíasdóttir, Einarshöfn (52), Jón Stefánsson, Brennu (45). Tómas Þórðarsson, þurrabúðarmaður Sandvík (44).  Helgi Ólafsson, prests frá Stóra-Hrauni, druknaði í Hólsós í Ölfusi, var sjómaður (23). Júlía Guðrún Ísaksdóttir, Ísaksbæ (23). Ísleifur Haraldsson, Merkisteini (ungabarn).

Tíðin: Tíðafarið var misgott í byrjun árs. Ofsaveður gerði um miðjan mars og allmikið snjóaði. Sumarfuglar, spóar, lóur og stelkar, voru komnir fyrir pálmasunnudag, og flugu syngjandi um túnin og móana, en þá brast á snjór og kuldahret. Í júlí snjóaði í sunnlensk fjöll, um stund hlýtt mjög, en óþurkar yfirleitt þar til seint í ágúst. Veturinn ágætur og fénaður gekk úti fram í desember, en eitt óveður gerði þann mánuð.

Samgöngur: Bílferðir voru tvisvar í viku milli Eyrarbakka og Reykjavíkur, en um það sáu þeir Gunnar Ólafsson og Erling Aspelund, en síðan hóf fólksflutninga Steingrímur Gunnarsson hér á Eyrarbakka.

Hagtölur: Erlend Kol og sykur lækkaði mikið í verði eftir stríð*. Dagsbrúnarkaup var 90 aurar á rúmhelgum dögum, dagvinnu kaup hjá Drífanda í Vestm. var 1,15 á klst.  Steinolía var 300% dýrari en árið 1914. Á Eyrarbakka hafði smjörverð lækkað og kostaði kr. 2,85 pundið, þurrabúðarmönnum til góða. Laxpundið kostaði 90 aura til útsölumanna. Sparisjóður Árnessýslu átti 1.777.136 kr. sem var mikið fé. Verð á saltfiski til útfluttnings var afar hátt, en sveitavörur fóru lækkandi.

[*Landsstjórnin tók í sínar hendur einokun á alla verslun með erlend kol og kornvörur hér á landi. Kolaverslun öll var í höndum breta og olíuna áttu gróðabrallarar]

Ýmislegt: Vinnuvélar sáu dagsins ljós hér í Flóanum, þegar skurðgrafa kom til  Skeiða- og Flóa áveitanna, heljarmikið bákn,  Dráttvélar (traktorar) tvær, með 20 hesta afli. Grjótkvörn á hjólum til vegagerðar, valtari, til þess að þjappa mulningnum ofan í vegi, og trukkur, til þess gerður að flytja möl. Kf. Hekla hafði símanúmer 8. Vörubifreiðar voru að taka við af hestvögnum. Fyrsta flugvélin keypt til landsins.

Heimild: Skeggi 1919, Þjóðólfur1919, mbl.1919,eyrarbakki.is, gardur.is, brim123.is.

917 íbúar áttu lögheimili á Eyrarbakka árið 1918 og hafði þeim fækkað um 25. Kom þar til mannskæð Inflúenza og brottfluttir, flestir til Reykjavíkur. Meðal brottfluttra var Ásgeir Blöndal f.v. héraðslæknir og hans frú Kirstín, en þau fóru til Húsavíkur. Fyrstu laufin voru tekin að falla og blikur á lofti um framtíð kauptúnsins. Áætlanir um Flóaáveituna voru í bígerð og fundir haldnir um stofnun áveitufélags, og þar kosnir í stjórn: Sigurður Ólafsson fyrv. sýslum., Eggert Benediktsson bóndi í Laugardælum og Bjarni Grímsson verslunarm. á Stokkseyri. Hagur manna hér um slóðir þótti yfirleitt góður, þrátt fyrir dýrtíð mikla og ýmiskonar erfiðleika, því skepnuhöld voru ágæt og tíðin yfirleitt góð og heilbrigði með ágætum framanaf. Katla gaus þetta ár og "spánska-veikin" gekk yfir og felldi 8 fulltíða sálir hér á Bakkanum (einhverstaðar getið um 31. látna). Settur sýslumaður Bogi Brynjólfsson, settist að á Stokkseyri, en húsnæðisekla var mikil hér á Bakkanum.  Sambandslögin samþykkt og Ísland varð fullvalda ríki. Samninguinn við bandamenn hamlar verslun hér Heimstyrjöldinni lauk. Þorp að myndast á Selfossi, verðandi höfuðstað sýslunnar.

Verslun og Þjónusta: Ýmsir erfiðleikar hrjáðu nú verslunina hér, svo sem styrjöldin, viðskiptasamningur við bandamenn*, stærri skip, ný höfn í Reykjavík, Ameríkuverslun Eimskipafélagsins og landssjóðsverslunar gerði það að verkum að mun hagkvæmara og ódýrara var að flytja mikið magn af vörum til Reykjavíkur, heldur en með litlu skonnortunum frá dönskum höfnum hingað á Eyrarnar og víðar, þar að auki varð nú að tolla vörusendingar af suðurlandi frá Reykjavík eða Vestmannaeyjum*. Nýtt skip "Skaftfellingur" gat tekið vörur austanmanna frá Vík, beint til Vestmannaeyja og Reykjavík. Selstöðuverslanir hér á landi voru nú óðum að hverfa vegna samningana við breta og svo fór um Einarshafnarverslun**.

 Ákveðið er að reisa útibú fyrir Landsbankann á Selfossi, því á þessum krossgötum kaupstaðarfara, var að myndast vísir að þorpi um þessar mundir. Á Eyrarbakka var fyrir Sparisjóður Árnessýslu. Eitt brauðgerðarhús var hér í rekstri og eitt á Stokkseyri. Kornvörur voru skamtaðar og brauð þar með. Kola og pappírsskortur var landlægur enn eitt árið, m.a. vegna þess að pappírsskipið strandaði á Meðallandsfjöru og kolaskip hér nálægt Eyrarbakka.

[*Samningurinn við bretland ("bandamenn") um kaup á olíu og kolum, en það var í raun nauðasamningur, sem ella hefði kostað, eða jafngillt aðflutningsbanni á landið af hálfu bandamanna. þar fór  landsstjórnin ("Útfluttningsnefnd") með verslunarvald f.h. bandamanna og keypti með einokunarskilmálum og eignarnámi alla ull, kjöt, fisk ofl. sem framleitt var í landinu og seldi "bandamönnum" sem höfðu þá forkaupsrétt af öllum útflutningsvörum landsins á yfirstandandi ári og því næsta sk. þessum samningi. (r.g. 31. maí 1918. 3. og 11. júní 1918) og til frekari uppfyllingar á samningi við breta, mátti ekki flytja inn neinar vörur nema með samþykki "Innfluttningsnefndar" og öll viðskipti þurftu að fara um tilgreindar hafnir. Hafði stjórnaráð Íslands f.h. breta þannig yfirráð yfir öllu skipsrúmi og vöruverslun landsins. Það voru breyttir tímar, atvinnuvegirnir þurftu stöðugt meira utanaðkomandi eldsneyti til að halda úti fiskveiðum og flutningum. Fyrir selstöðuverslunina voru þessi lög dauðadómur.(Bretar afsöluðu sér síðar forkaupsrétti á íslensku kjöti)].

[**J. A. Lifolii, stórkaupmaður, hafði um sumarið 1918 gefið 10,000 kr. til  Eyrarbakka í minningu þess að verslun hans var 50  ára gömul 3. apríl þ.á. Helmingnum átti að verja til sjóðmyndunar er styrki verzlunar nemendur í Kaupmannahöfn og höfðu Árnesingar og Rangæingar þar forgangsrétt; hinn helmingurinn átti að ganga til sjúkrahúss í Arnessýslu.  Enn fremur sendi  hann Eyrarbakka kirkju vandaða turnstundaklukku].

Skipaferðir: Ferða flóabátsins "Ingólfs" hingað lagðist af um lengri tíma sökum vélarbilunar. Bátur verslunarinnar "Hjálparinn" hafði því í nógu að snúast. Litlar sögur fara af komu millilandaskipa hingað þó einhver hafi verið þetta ár, en útfluttningsvörur verslunarinnar hér þurfti nú að tollafgreiða annaðhvort frá Vestmannaeyjum, eða Reykjavík með ærnum tilkosnaði. Þó kom hingað seglskipið "Ludvig" en á leið frá Eyrarbakka til Danmerkur var því sökt af kafbáti. Flutti kafbáturinn skipverja upp undir Noreg og komust þeir þar á land eftir 32 stunda róður. Skipið hafði ekki haft farm***, en sandur notaður til seglfestu (ballest).  Stórt Rússneskt þrímastra seglskip fórst í febrúar, við Þorlákshöfn í óveðri og var tveim mönnum bjargað, [skipherrann og einn háseti er björguðust á sundi í land] en fjórir fórust. Skipið var hlaðið kolum.

[*** Það var seint um kvöld að skipverjar skyndilega heyrðu skot og sáu tundurskeyti, sem kom rétt fyrir aftan skipið. Rétt á eftir sáu þeir kafbát koma siglandi, og skipaði hann að stöðva "Ludvig". Gaf kafbátsforinginn siðan skipverjum 20 minútur til þess að komast i björgunarbátinn. Var skipinu siðan sökt. Kafbáturinn dróg björgunarbátinn spölkorn, en hann sigldi svo hratt, að vatnið streymdi inn í bátinn, svo skipverjar voru teknir yfir á kafbátinn. Þegar komið var 30 mílur undan Noregsströndum var þeim slept í bátinn, og komust skipverjar loks eftir 32 stunda róður að landi í Noregi, við Högholmene. "Ludvig" var 110 smálestir brútto, hið vandaðasta skip að smíði og útbúnaði öllum meðferðis.] (mbl.1918)   

Fiskveiðar og sjávarútvegur: Vertíðin byrjaði treglega sökum gæftaleysis en raknaði úr þegar á leið. Vermenn sumir héðan fóru til Vestmannaeyja á vertíð. Eitthvað af brimrotuðum þorski rak á fjörur við Stokkseyri. Í apríl var kominn ördeyða á heimamiðum, en rættist úr fyrir vertíðarlok. Mótorbátar öfluðu hinsvegar vel úti á "banka". Vorvertíð hófst hér seint í júní og aflaðist vel. Saltskortur gerði þá vart við sig og hamlaði vinnslu. Haustafli góður þá róið var og gekk svo fram á vetur. Laxveiðar voru óvenju góðar í Ölfusá, einkum við Selfoss.

Menning: Söngfélagið "17" júní kom hér austur fyrir fjall og hélt samsöng í kirkjunni. Um haustið og veturinn lögðust samkomur og messur af vegna spænskuveikinnar.

Látnir 1918: Guðrún Teitsdóttir frá Skúmstöðum (88). Styrgerður Filipusdóttir frá Einarshöfn (86). Elín Símonardóttir frá Gamla-Hrauni (80). Símon Símonarson sama stað andaðist á Landakotsspítala (?). Steinn Guðmundsson skipasmiður frá Steinsbæ (78) en hann var landskunnur. Guðrún Hansdóttir frá Norðurbæ (76) Valgerður Þórðardóttir frá Garðhúsum (67) í spænsku veikinni. Guðjón Ólafsson sparisjóðsgjaldkeri frá Hólmsbæ (66). Ragnhildur Jónsdóttir frá Sandvík (66) í spænsku veikinni. Bjarni Jónsson frá Eyvakoti (57). Margrét Eyjólfsdóttir frá Eimu (51) í spænsku veikinni. Halldóra Þorsteinsdóttir frá Björgvin (46) í spænsku veikinni. Siggeir Þorkelsson þurrabúðarmaður frá Merkisteini (37). Margrét Jóhannsdóttir frá Gamla-Hrauni (30) í spænsku veikinni. Magnús Guðmundsson frá Búðarhúsum (21) í spænsku veikinni. Sigurður Brynjólfsson, frá Nýhöfn, Eyrarbakka, fórst með "Frí" VE-101 frá Vestmannaeyjum. (sr. Gísli Jónsson á Mosfelli, druknaði í þverá, hjá Hemlu í Landeyjum. Hann var ættaður af Eyrarbakka.)

Tíðin: Miklir kuldar voru í byrjun janúar, en þýðviðri með Þorra og hagavænt í febrúar, en stórviðrasamt. Jörð var tekin að grænka um miðjan febrúar og mars var mildur og hagstæð tíð. Vorið var óvenju gott, en grasbrestur um sumarið, næturfrost oft í júní og tíð stirð, svo lítið spratt í kálgörðum. Kalt var í byrjun júlí. Óþurkar um sláttinn, en þurkar í byrjun september sem var óspart notað af fiskimönnum og búmönnum, þó sunnudagar væru. Kuldar snemma haustsins og kartöflugrös fallin fyrir réttir. Heyfengur með minsta móti. Þann 12 oktober gaus í Kötlugjá.

Hagtölur: Í Reykjavík voru 57 bifreiðar, bjuggu þar milli 15 og 16 þús. manns 1918. [Fastar bifreiðarferðir voru til og frá Reykjavík hingað á Eyrarbakka, tvisvar í viku og sinntu þessu tvær bifreiðar]. Dollarinn var skráður á 3. kr og 60 aura. Kornvörur höfðu hækkað um 59% á árinu og 279% frá upphafi heimstyrjaldarinnar 1914. Steinolíuframleiðsla í heiminum árið 1916 er talin hafa verið um 461 miljón tunnur, 159 litra hver. Töðugæft úthey var boðið í 30 kr. hvern hestburð (100 kíló) árið 1918. Hámarksverð á kartöflum úr búð var 35 aurar.pr.kg, en síðan 44 au. kg haustuppskeru. Lambasvið kostuðu 75 aura.

Ýmislegt: Pétur Sigurðsson stundaði trúboð hér á Eyrarbakka. Tvö hús voru byggð 1918, Steinsbær I. og II.  Land fengu Stokkseyringar undir kirkjugarð.

Heimild: Þjóðólfur 1918, Skeggi 1918, Fréttir 1918, Morgunbl. 1918. Gardur.is. Voröld 1918. Fram 1918. Norðurland 1918. Dagsbrún 1918.

Árið 1917 voru íbúar í Eyrarbakkahreppi 942. Vikublaðið "Þjóðólfur", elsta blað landsins hóf að koma út á Eyrarbakka eftir nokkra ára svefn. Ritstjóri þess var sr. Gísli Skúlason á Stóra-Hrauni. Vikuritið "Suðurland" hafði þá nýverið hætt útgáfu og þóttust sunnlendingar illa geta verið án frétta úr héraði. Ýmsir erfiðleikar hrjáðu útgáfuna hér og svo fór að blaðið var flutt til Reykjavíkur. - Margir fundir voru haldnir vegna sjúkrahúsmálsins, en menn vonuðust eftir að sjúkrahúsið á laggirnar, þó skiptar skoðanir væru um stærð þess og byggingakostnað.

Atvinna: Þegar leið að vori fóru verkamenn að hafa áhyggjur yfir því að siglingar hingað myndu stöðvast sökum stríðsins og valda atvinnuleysi hjá þorpsbúum sem reiddu sig á vinnu við verslanirnar og vöruskipin. Þá betur rættist um vinnu í vegagerð við að bera ofan í veginn frá Selfossi til Eyrarbakka, og álmunar frá vegamótunum við Hraunsstekk að Hraunsárbrú.

Verslun & þjónusta: Verslun Andrésar Jónssonar flutti í nýbyggtt verslunarhús sítt "Breiðablik". Guðlaugur Pálsson fékk verslunarleyfi. Aðrar helstu verslanir voru eftir sem áður Einarshafnarverslun, Kf. Hekla, Verslun Bergsteinns Sveinssonar og verslun Jóhanns V Daníelssonar. Sigurður bóksali Guðmundsson, höndlaði nú einnig með nýlenduvörur, en 11 til 13 verslanir voru nú á Bakkanum.  Kolalaskortur var hér að áliðnu vori, og pappírsskorturinn var viðvarandi vegna tafa í siglingum. Fyrstu vörusendingar vorsins hingað austur hafa að öllum líkindum verið sóttar til Reykjavíkur, þegar skip Eimskipafélagsins komu þar snemma vors hlaðin vörum.  Verslun Andrésar Jónssonar var fyrst hér til að auglýsa nýkomnar vörur að þessu sinni. -Kaupfélagið Hekla hafði átt smjörsalt til rjómabúa geymt í Bretlandi á annað ár, en aldrei getað fengið það flutt, en nú stóðu vonir til að það kæmi með "Ara" leiguskipi Elíasar Stefánssonar í Reykjavík. -Haraldur Blöndal ljósmyndari hafði aðsetur í Barnaskólanum og bauð þar þjónustu sína. Guðmundur úrsmiður Halldórson setti upp vinnustofu sína í Nýjabæ, þá nýkominn frá þýskalandi (hafði hann einkaleyfi á egin uppfinningu, sem var endurbættur cylinder í úrum). (Húsi Magnúsar Magnússonar). Kf. Ingólfur á Stokkseyri fékk fyrstu vörur sínar á þessu ári um mánaðarmót maí, júní og aðrar verslanir hér nokkru síðar. Vöruúrval í verslununum hér var nú almennt orðið mun meira en áður, en dýrtíð enn mikil. Afsláttarkjör voru þó almennt viðhöfð í desember, fram til jóla.

Skipakomur 1917: Erfitt var um siglingar sökum stríðsins, þar sem bretar kröfðust þess að öll vöruskip kæmu við í breskri höfn og að auki kafbátahættan mikil. Dæmi voru um að skip á leið til landsins væru skotin í kaf (Sjá hér). Útlitið var því ískyggilegt á þessu vori. Ekki er getið um skipakomur á Eyrarbakka og Stokkseyri vorið 1917, þó líklegast að skip Einarshafnarverslunar hafi komið hér, en til Reykjavíkur var skipaumferð töluverð og voru sum hver stærri en áður hafði þekkst. Vélbátar Eyrbekkinga og Stokkseyringa voru hinsvegar talsvert notaðir til að sækja vörur til Reykjavíkur og var það nýlunda. Strandferðaskipið "Ingólfur" kom hér við í ágústmánuði með steinolíufarm (300 tunnur) til Einarshafnarverslunar. Spænskt seglskip "Espano" kom til Stokkseyrar 3. sept. hlaðið salti til Kf. Ingólfs og tók saltfisk frá þeim og Kf. Heklu hér á Bakkanum. (Það kom frá Cadiz, gömul hafnarborg á Spáni).

Sjávarútvegur 1917: Þrír vélbátar héðan stunduðu veiðar frá Sandgerði, fram í vertíðarbyrjun. Vertíðin byrjaði dauflega hjá róðrabátum, en mótorbátarnir öfluðu dável. Mótorbáturinn "Suðri" frá Stokkseyri fórst þann 3. febrúar og mótorbátur Jóns Sturlaugssonar á Stokkseyri fórst þar í september, á leið frá Reykjavík með kolafarm og fl. til Stokkseyrar, mannbjörg varð. Mótor-námskeið var haldið á Stokkseyri og tóku 10 nemar vélstjórapróf.

Eyrarbakkahreppur: Hæstu greiðendur aukaútsvars voru: Einarshafnar-verzlun, Kaupfélagið Hekla, Andrés Jónsson, kaupm. Jóh. V. Daníelsson, kaupm. sr.GísliSkúIason, StóraHrauni. Guðm.ísIeifss.óðalsb.St.Háey.  J. D. Nielsen, verzlunarstj. Bergsteinn Sveinsson, kpm. Guðm. Sigurðsson, verzlm. Gíslí Pétursson, héraðsl. Guðm. Guðmundss., kaupf.stj. Sigurður Guðmundss., bóksali Einar Jóns. þurrab.m.,Einarsh. Árni Tómasson, Stóra-Hrauni Friðr.Sigurðss. GamlaHrauni  Ásg. Blöndal, læknir, Búðarst. Jakob Jóns. þurrab.m.,Einarsh.  G. Jónson, verzlm.,Einarshöfn. Sveinbjörn Ólafsson, Hvoli. Ingvar Jónsson, verzlm.

Menning og samfélag: Skarlatsótt stakk sér niður í héraðinu og kom veikin upp í einu húsi hér (Nýjabæ). -Sjúkrasjóðurinn "Vinaminning" hlaut konunglega staðfestingu, en hann var stofnaður árið 1916. Tilgangur sjóðsins var að styrkja fátæka sjúklinga, er leituðu heilsubótar á sjúkrahæli í Árnessýslu. Stjórn sjóðsins skipuðu: Gísli Skúlason, P. Nielsen og  Gísli Pjetursson. -Það komst í tísku hjá ungu fólki hér og ungmennum sem höfðu ráð á, að kaupa sér líftryggingu. Flestir sem keyptu tryggingar þessar höfðu samning um, að þeir fái þær útborgaðar um sextugsaldur og þótti þetta góð lífeyristrygging. Flestir skiptu við lífsábyrgðarfélagið "Danmark" er  Þórður Jónsson, verslunarmaður á Stokkseyri var umboðsmaður fyrir.- Söngfélagið "17. júní" heimsótti Bakkann og stóð fyrir söngskemtun og Ólafur Magnússon í Arnarbæli hélt hér söngnámskeið um veturinn.

Andlát: Aðalbjörg Eyjólfsdóttir (87). Pétur Gíslason faðir Gísla læknis (86). Hannes Bergsson, þurrabúðarmaður Einarshöfn (64). Magnús Brynjólfsson, þurrabúðarmaður frá Björgvin, andaðist úr lungnabólgu (55). Katrín Jónsdóttir, Einarshöfn (54). Kristinn Þórarinsson, bóndi frá Naustakoti [Neistakoti], en hann drukknaði 12. janúar þ.á.(37). Ólafur söðlasmiður Guðmundsson í Einarshöfn (50). [hafði þar söðlasmíðaverkstæði til margra ára. Magaveiki hrjáði hann lengi og hugðist hann fá bót meina sinna á Landakotsspítala, en lést þar]. Sigríður Grímsdóttir, Ingólfi (44). Rósa María Brynjólfsdóttir frá Merkisteini á Eyrarbakka,druknaði norður í landi á leið til skips. Filipus Gíslason frá Stekkum, af slysförum (18). Sveinbarn Kristjánssonar í Stíghúsi (0).

Tíðarfarið 1917: Frost í janúar voru -14 til -16°C og stillur oft. Tíðin fram í mars var harðneskjuleg um allt land og mikið frost (6 til 19 stig). apríl var einnig kaldur um land allt, Ekki er getið um tíðarfarið hér við ströndina þetta ár.

Hagtölur 1917: Verð á rjómabúsmjöri var ákveðið af verðlagsnefnd 3,30 kr. pr. kg. Óslægður þorskur 28 au. pr.kg. ýsa 24 au. pr. kíló. lúða 40 au.pr.kg.- Ær seldust á 37-40 kr., kýr á tæp 400 kr. og hross um 300 kr. upp til hópa. Verð á innfluttum kolum voru 40 kr. skipspundið (Rvík).

Heimild: Þjóðólfur 1917, gardur.is, Ægir 1917. ofl.

Íbúar í Eyrarbakkahreppi voru 931 árið 1916, en á sama tíma bjuggu í Reykjavík 14.200 manns. Fólksfjöldi á Íslandi var þá ríflega 87.000 manns. Hugmyndir um raflýsingu þorpsins komust aftur á dagskrá eftir 3ja ára hlé. Ákveðið var að stofna raflýsingarnefnd sem í sátu: Guðm. Guðmundsson, kaupfélagsstjóri í Heklu, J. D. Nielsen verslunarstjóri hjá Einarshafnarverslun og Páll Bjarnason kennari. -Sýslan undirbjó kaup á Þorlákshöfn og átti kaupverð að vera 150.000 kr. -Þetta ár var kosningaár. Kosið var í ágúst. Af 272 kjósendum á Eyrarbakka sóttu 92 kjörfund, þar af 35 konur. Flestir voru þó að heiman í vinnu út um land, þennan tíma árs. Á Stokkseyri kusu á milli 50-60 kjósendur, þar af 10 konur; þar voru á kjörskrá hátt á þriðja hundrað manns. Karlar urðu að vera 30 ára og konur 40 ára og ekki máti hafa þegið fátækrastyrk til að öðlast kosningarétt. Valið stóð um 6 flokka. A:Heimastjórnarmenn, B:Þversummenn, C:Verkamenn, D:Óháðir bændur, E:Langsummenn, og F:Þingbændur. Þá var kosið til hreppsnefndar hér á Eyrarbakka og hlutu kosningu, Guðmundur Jónsson, oddviti (Versl.m. hjá Kf. Heklu). Tómas Vigfússon, bóndi og formaður, og Eiríkur Gíslason, trésm.

Verslun og Þjónusta: Helstu verslanir árið 1916 voru hér sem áður, Einarshafnarverslun stærst, þá Kf. Hekla. Verslun Andrésar Jónssonar, Verslun Jóhanns V Daníelssonar og Verslun Bergsteins Sveinssonar í Nýjabæ. Sérvöruverslanir voru nokkrar, svo sem bókaverslun Sigurðar Guðmundssonar og Úraverslun Sigurðar Tómassonar, en sú verslun hætti um haustið er Sigurður flutti erlendis. Haraldur Blöndal var hér með ljósmyndastofu. Páll Bjarnason á Stokkseyri stundaði einhverja höndlun þar, aðalega með ræktunarvörur, fræ og bækur og Magnús Gunnarsson með vefnaðarvörur o.fl. Þórður Jónson rak ritfanga og bókaverslun, Sigurður Ingimundarson, vefnaðar og nýlenduvöruverslun og Jón Jónasson matvöruverslun. Kf. Ingólfur var sem fyr stærst verslana á Stokkseyri. Í júlí stóðu "lestirnar" sem hæst og voru ullarlestir óvenju miklar þetta sumar. Um miðjan júlí voru verslanir hér þrotnar af nauðsynjavörum, en fyrstu haustskipa var ekki von fyrr en í byrjun ágúst. Um haustið var Einarshafnarverslun orðin vel byrg þegar lestað hafði verið úr tveim skipum félagsins og að auki fékk verslunin vörur auk annara kaupmanna hér með gufuskipinu "Botníu" þegar það kom til Reykjavíkur í vetrarbyrjun. Verr gekk Kf. Heklu að byrgja sig upp fyrir veturinn, því eitt leiguskip þeirra "Venus" strandaði í Færeyjum.- Verðlag á innfluttum nauðsynjavörum hafði nú hækkað um 70% frá því að heimstyrjöldin hófst 1914. Innlend framleiðasla í landbúnaði og sjávarútvegi hafði hækkað í verði að sama skapi. - Í vetrarbyrjun hóf Einar Jónsson bifreiðastjóri rekstur leigubifreiðar. Fréttablaðið Suðurland hætti útgáfu að sinni eftir 6 ára sögu.

Skipakomur: Þó sjófarendum stæði stuggur af styrjöldinni, herskipum og kafbátum, sem og tundurduflum, létu margir skipstjórnarmenn það lítt á sig fá og héldu uppi siglingum sem áður. Faxaflóabáturinn "Ingólfur" kom hér þann 17. maí og síðan alls í 5 skipti milli Reykjavíkur og Eyrarbakka þetta sumar, en Kf. Hekla annaðist hann hér. -Sund voru ófær þegar vöruskip kaupfélaganna og Einarshafnarverslunar komu hér að síðla maímánaðar og lögðu þau til hafs á ný og biðu þess að fært yrði. -Fyrra vorskip til Einarshafnarverslunar var seglskipið "Víking" með matvæli, nýlenduvörur, járnvörur og vefnaðarvörur, en hið síðara var seglskipið "Vonin" með sement og timburfarm. -Um haustið kom skonortan "Bonavista" að Stokkseyri með timbur ofl. til Ingólfsverslunar. - "Venus" leiguskip kaupfélaganna "Heklu og "Ingólfs" strandaði í Færeyjum, hafði verið hertekið af bretum, Skipið var að mestu hlaðið nauðsynjavörum og byggingarefni, en á þilfari hafði það áhöld til rjómabúa og mótorbátaefni. Skipið var eign þeirra Johnsons og Kaabers. Seglskipin "Vonin" og "Katrine" komu með haustvörurnar til Einarshafnarverslunar, aðalega matvörur og byggingaefni.

Sjávarútvegur 1916:  Sjómenn komu í verið um miðjan febrúar, en vertíðin hófst síðan undir mánaðarlokin og var þá unglingaskólanum slitið, enda biðu beituskúrarnir eftir þeim. Mótorbátar sem gengu héðan af Bakkanum voru 7 að tölu og voru 5 þeirra nýsmíðaðir, en opin róðraskip voru fjögur. Frá Stokkseyri gengu 17 vélbátar og eitt róðraskip. Í þorlákshöfn var selstöðuútvegur og gengu þaðan 29 róðraskip en enginn vélbátur. Vertíðin byrjaði vel hjá mótorbátunum sem sóttu stíft út á "Selvogsbanka" en verr hjá róðraskipum sem sóttu hér á grunnið, en hjá þeim aflaðist ekkert fyrri en í lok mars. Vermenn í Þorlákshöfn sátu auðum höndum mun lengur og biðu eftir þeim gula fram í apríl, en áður en mánuðurinn leið að fullu var orðið fisklaust á miðunum, bæði hér og fyrir Þorlákshöfn og lauk vertíðinni þannig. -Um sumarið gengu nokkrir vélbátar héðan og eitthvað var róið frá Gamla-Hrauni og Stokkseyri á opnum bátum, en djúpmiðin voru fengsæl þetta sumar. Þrír vélbátar héðan gengu frá Sandgerði frá vertíðarlokum og fram á mitt sumar. Sumaraflinn var mestmegnis þorskur, ýsa og langa og eitthvað af smálúðu og skötu. Beituleysi hamlaði oft róðrum. Sjómenn vissu þó um síld á Selvogsbanka, en þá vantaði net að veiða hana í.- Gæftarleysi og brim hömluðu veiðum þegar leið á sumarið og var því sjósókn með minsta móti. Haustvertíðin byrjaði betur og vel fiskaðist. Þá er gaf á sjó fram í desember fiskaðist ágætlega, helst ýsa, væn.

Atvinnuástand: Atvinna fyrir verkafólk var oft stopul hér við sjávarsíðuna. Helst var það verslunin sem þurfti á verkafólki að halda og svo landeigendur um sláttinn. Margir fóru í vegavinnu út um landið á sumrum, eða byggingavinnu, einkum í Reykjavík og einhverjar stúlkur í fiskverkun á Kirkjusand við Reykjavík. Kaupamenn höfðu að jafnaði 30 kr. vikulaun til sveita og kaupakonur að hámarki 18 kr. í vikulaun og því augljóslega mikill kynbundin launamunur í landbúnaði. Almenn verkamannalaun við sjávarsíðuna voru talsvert hærri, en vinnan þó stopulli hér eins og fyrr getur. Sótti því fólk, héðan og þó einkum úr sveitum til Reykjavíkur þar sem togaraútgerð var að stóreflast, þó skorti marga húsnæði er þangað fóru.

Menning og samfélag 1916: Samskot voru haldin hér í hreppi og víðar til stuðnings héraðslækninum Gísla Pétursyni, eftir að hús hans brann seint á síðasta ári. -Ungfr. Guðmunda Nielsen og Helgi Hallgrímsson kennari voru hið söngelskasta fólk á þessum slóðum og stýrðu fjöldasöng á mannamótum og stóðu fyrir tónleikum. J.D. Níelsen stóð fyrir leikfimisýningu og skotæfingum eins og undanfarin ár. Verkamannafélagið "Báran" hélt sína árlegu skemmtun og dansleik. -Bifreið kom hingað úr Reykjavík á góunni hlaðinn fólki og tók ferðalagið 4 klst.-Gísli Pétursson héraðslæknir hóf að byggja læknishúsið nýja og var það gert úr steinsteypu, (Innanveggjaplötur voru steyptar úr vikurmöl að ráði Jóns Þorlákssonar, en hann hafði gert tilraunir í þessa veru. Einar Finnson í Rvík var yfirsmiður) og Andrés Jónsson verslunarmaður byggði einnig steinsteypt hús (Breiðablik) þetta sumar, bæði eru húsin á Háeyrarlóðinni. - Vindlar og vindlingareykingar voru að komast mjög í tísku um þetta leiti og margir fóru að ganga í tréskóm (klossum). -Mislingasótt kom hér upp og varð hennar fyrst vart í Gunnarshúsi- Sumarhitinn var íbúum til baga, "Leggur nú fiskýlduþefinn í hitanum um alt þorpið, götur og torg vaða út í allskonar óþverra, rykið þyrlast inn umglugga og smugur allar í húsum og þá ofan í lungun, vatnsból mörg illa hirt og vatnið lítið og mórautt, skolpi er helt út fyrir húsdyrnar og aska og rusl borið rétt ofan í flæðarmál".- Barnaskólinn var settur 1. nóvember og voru nemendur 80. Unglingaskóli var ekki þetta árið.-Einhverjir höfðu það sér til dægrastittingar að híma í sölubúðum daginn út og daginn inn, þó illa séð væri af kaupmönnum. Jólatréskemtun fyrir börn var hér haldin og hefð var fyrir.

Andlát: Ingveldur Þorgilsdóttir í Hraungerði Eb, en hún var háöldruð, (80) móðir Þorgerðar og Guðmundar úrsmiðs Halldórsbarna. Helga Tómasdóttir í Nýjabæ (76). Jón Jakopsson frá Skipagerði í V-Landeyjum, háaldraður maður (86). Valgerður Guðlaugsdóttir frá Neistastöðum, (50). Eugenía Nielsen,(f.Thorgrímsen) andaðist úr blóðeitrun (66), afleiðing gamallrar gallsteinaveiki. Henni til heiðurs var samin drápa sem eftirfarandi vers eru úr:

Eins og friðarengill þín

endurminning lifir,

hún í vina hjörtum skín

og "húsinu" gamla yfir.

Eyrarbakki þakkar þér

þína hjartagæzku,

sem þú öllum sýndir hér

síðan þú varst í æsku.

Göfuglynd og góð þú varst,

gæðakonan sanna!

Ættarmerkið á þér barst

íslands beztu svanna.

Tíðarfarið og landbúnaður: Aðfararnótt hins 21. janúar 1916 gerði óvenju mikið brim og sjógang við suðurströndina og kom það mönnum að óvörum, því stillulogn var þá nótt. Braut flóðið sjógarðinn milli Einarshafnar og Óseyrarness til grunna, svo að tjón það taldist um 1000-1500 krónur að frátöldum skemdum á ræktarlandi. Sjór fæddi inn í sjóbúðir í Þorlákshöfn og braut húsgafla og hleðslur. Tvö skip eiðilögðust á Stokkseyri og olíuskúr Einarshafnarverslunar brotnaði niður. -Janúar var helst til umhleypingasamur en snjóléttur, hvass á köflum og eitt sinn gerði mikið þrumuveður og olli það foktjóni víða í uppsveitum. - Í febrúar fór frost niður í -20°C - "Fjöruhross" voru þau kölluð, útigangshrossin hér sem gengu sjálfala í fjörunni, heilu og hálfu daganna. -Í mars var einmunatíð og snjólaust með öllu á Eyrum og gaf á sjó dag hvern, sem þótti með afbrigðum fátítt, en undir lok mánaðarins brast á norðan stormur og lentu einhverjir bátar af ströndinni í hrakningum, en engir mannskaðar urðu. -Snemma í apríl féll mesti snjór vetrarinns og tíðin stirð, sást þá fyrsti vorboðinn, en það var skógarþröstur. Ísingarveður gerði þá mikið og braut það niður 30 símastaura. Tók svo að brima mjög svo ekki varð sjófært. Vorið var kalt, norðan skafrenningur og frost. Í lok aprílmánaðar brast á með einmuna tíð, en stóð stutt og kuldinn tók við á ný fram í maí.-Eftir miðjan maí tók jörð að grænka þegar sumarið hélt innreið sína, og skin og skúrir skiptust um.- Um miðjan júní mældist 19 stiga hiti í forsælu, en mánuðurinn var sólríkur nær hvern dag.-Þurkar miklir voru í byrjun júlí, sólskín og hiti hvern dag á Eyrum fram á miðjan mánuð, en þá gerði dumbungs veður. Gerði þá eitt mesta brim sem komið hefur að sumri, að sögn eldri manna. Tíðin var stirð yfir sláttinn og brim stöðugt, rættist þó úr er leið á ágústmánuð og menn hér náðu heyjum sínum. -Jarðskjálftakipp allsnarpann fundu menn hér síðla ágústmánaðar. September byrjaði með blíðviðri sem hélst allann oktober, brim þó stöku sinnum. Í fyrstu viku oktober snjóaði í fjöllin. Nóvember var stormasamur í fyrstu en svo rættist úr svo fé var útigengt. Desember var kaldur, stormar og stillur. Náði frostið iðulega í -14°C síðari hluta desember.

Hagtölur úr sýslunni: Árið 1914 veiddust 2.365 laxar í ám og vötnum Árnesinga. Árið 1915 veiddust 1.280 laxar og var u.þ.b. helmingur aflans veiddur í Sandvíkurhreppi. Árið 1914 nam dúntekja 25 kg. Árið 1915 nam dúntekja 29 kg. í sýslunni (Dúnninn var aðallega frá Laugardælum, og lítið eitt frá Skipum og Baugsstöðum). Verkfærir karlmenn voru á þessum árum 1.196 að tölu. Sauðfé 153.971 á Suðurlandi öllu.

Heimild: Suðurland 1916, Gardur.is, 1 óþekkt skjal.

Árið 1915 voru íbúar í Eyrarbakkahreppi 925 að tölu. -Sjóðliðsforingjar tveir af danska varðskipinu "Valnum", voru um þessar mundir að mæla hafnargerð hér á Eyrarbakka, fyrir stórkaupm. Lefolii, en hann var hér sjálfur staddur um lestirnar eins og venja hans var, til að kaupa upp ull bænda. -Nokkra mánaða hlé var á útgáfu fréttablaðsins Suðurland vegna pappírsskorts af völdum heimstyrjaldarinnar, en með vorskipum barst loks nægur pappír til að halda útgáfunni áfram. -Ensk herskip voru á sveimi hér skamt undan landi -Konurnar á Bakkanum fögnuðu kosnngarétti sínum, hér sem og í Reykjavík og víðar í kaupstöðum landsins. -Í þjórsárdal var höggvið mikið hrís til eldiviðar og fleytt ofan Brúará og Hvítá, mest svo tekið upp á land nærri Útverkum á Skeiðum, en hrísið átti að spara kolainnfluttning. -Erlendir ferðamenn voru óvenju fáir hér við sjávarsíðuna þetta sumar af völdum styrjaldarinnar. Helstu umgangspestir voru "Rauðir hundar" sem lögðust þungt á fullorðna, en þó vægar á börn og svo "Barnaveiki". Um veturinn kviknaði í húsi héraðslæknisins Gísla Péturssonar og skemdist mikið, en eldinn tókst að slökkva. Bifreiðar voru hér á ferð að vetrarlagi og þótti tíðindum sæta, en færðin var með ágætum.

Skipakomur: Ekki eru til tæmandi upplýsingar um skipakomur vorið 1915, en þó hafa að líkindum komið hér mörg er hingað komu vorið áður en þó ljóst að styrjöldin hafi oft tafið skipaferðir hingað til lands: "Vonin'', skip Einarshafnarverslunar kom með vörur að utan og fór héðan með ull til Reykjavíkur. "Venus", skip Ingólfsverslunar á Stokkseyri kom hlaðið kolum og fór aftur til útlanda með ull. Vestmannayjabáturinn, "Óskar", kom að Stokkseyri og á Eyrarbakka með eitthvað af vörum. Um mitt sumar kom skonnortan "Nauta" með timbur, steinolíu, sement, tjöru og járn til Einarshafnarverslunar. -Í ófriðnum áttu bretar það til að hertaka skip sem sigldu frá Íslandi með vörur út til Danmerkur og "kaupa úr þeim ullina", sem var stríðandi þjóðum einkar verðmæt. -Tvö seglskip að minnstakost komu um haustið auk strandferðaskipsins Ingólfs, en síðasta haustskipið fór héðan 23.oktober áleiðis til Ameríku. -Fjórir smábátar komu hér að vetrarlagi, hlaðnir vörum úr Reykjavík og var Faxaflóabáturinn "Ingólfur" þeirra stæstur, hlaðinn steinolíu.

Verslun, þjónusta og viðskipti: Hið víðfræga "Bakkavín" fékst ekki lengur. Áfengisbann hafði verið í lög leidd. Verslunin fékk flestar aðrar vörur sem óskað var eftir, en vegna stríðsins voru vöruútlát aðeins veitt gegn staðgreiðslu hjá mörgum verslunum hér. Verslunina skorti þó til þess skiptimynnt, sem virtist vera hörgull á í landinu. -Á nokkrum liðnum árum var verslun hér á Eyrarbakka í miklum vexti og siglingar stöðugt tíðari milli landa, en með styrjöldinni kom mikill afturkippur í þessa atvinnugrein sökum dýrtíðar. -Þessar voru helstu verslanir á Eyrarbakka og Stokkseyri 1915: Verslunin Einarshöfn, Kaupfélagið Hekla, Verslun Andrésar Jónssonar og Verslun Jóhanns V Daníelssonar á Eyrarbakka auk smærri höndlara, svo sem skartgripaverslun Sigurðar Tómassonar úrsmiðs. Kaupfélagið Ingólfur var öflugasta verslunin á Stokkseyri, en þar höndluðu einnig Sigurður Ingimarsson, Magnús Gunnarsson og Jón Jónsson. Á Selfossi stofnaði Þorfinnur Jónson í Tryggvaskála, verslun þar og keppti við Símon í Sigtúnum um viðskiptin. -Verð á útfluttningsvörum hækkaði mikið vegna stríðsins og högnuðust framleiðendur, kaupahéðnar og útflytjendur oft stórlega á þessum árum, t.d. hækkaði ull þrefallt í verði, verð á hrossum var afar hátt, og sömu sögu má segja um saltfisk og lýsi. Fyrir almenning snerist dæmið við. Verð á innfluttum kolum var afar hátt, sama gilti um sykur og kornvöru. Vextir á lánsfé var einnig hátt og hamlandi framþróun í samfélaginu. Verkamenn höfðu nokkra kauphækkun með tilliti til dýrtíðarinnar. Fyrsta smjörsendingin frá Baugsstaðarjómabúinu 1915 vóg 820 pund, en smjörið var selt erlendis, en verslanir hér fluttu hinsvegar inn smjörlíki (Margarine). Grammifónsplötur voru nú líklega seldar í fyrsta skipti á Bakkanum, í verslun Andrésar Jónssonar, sem var að mestu leiti vefnaðarvöru og krambúð. Þakjárn og Þakpappa var nú farið að flytja inn í stórum stíl af verslunum hér ásamt ofnum og eldavélum. Af innfluttum nauðsynjavörum er helst að nefna: Rúgmjöl, Hveiti, Valshafra, Grjón, Kaffi, Export, Kandís, Melis, Púðursykur, Strausykur, Rúsínur, Sveskjur, Sagogrjón, laukur og saft. Góð færð af Suðurlandi til Reykjavíkur langt fram eftir hausti dró til sín meiri viðskipti þangað en venjulega og bitnaði það nokkuð á verslun hér við ströndina.

Atvinna,fiskveiðar og útgerð: Sjómenn héðan sækja veiðar daglega á Selvogsbanka og öfluðu vel, en tilkoma mótorbáta gerir það mögulegt. Létu sjómenn vel af aflahlut sínum þessa vertíð -Laxveiðar voru stundaðar af kappi í Ölfusá og höfðu fengist suma daga allt að 40 fimmtán punda laxar, einkum við Selfoss og þótti fiskurinn vera almennt stærri en hin fyrri ár, en heildarveiðin var þó aðeins í meðallagi.- Um sumarið gekk einn bátur af Eyrarbakka og þrír af Stokkseyri. Allir mokfiskuðu en aflinn var aðalega langa, þorskur og keila. Síld höfðu sumir bátarnir veitt þetta 10-20 tn. í róðri. Síldin var seld jafnóðum til Vestmanneyja, það sem ekki var notað til beitu í bráðina. Langræði var svo mikið héðan þetta sumar, að bátarnir voru 2 sólarhringa i róðri, en allt gekk vel, enda var gæðatíð til sjávarinns. Það mátti heita að ekki hafi sést brimboði allann júlí mánuð. Frá Gamla-Hrauni var róið sem fyrr á árum. -Pál Jónsson vélsmiður úr Reykjavík, settist upp á Stokkseyri til að sinna vélbátaútgerð þeirra.- Daglaunamenn þóttust illa úti, þrátt fyrir hærri laun, en dýrtíðin var svo mikil að ekki jafnaðist við verðlagshækkanir. Vörukarfa með algengustu vörutegundum til heimabrúks hafði hækkað um 48,5% milli áranna 1913 og 1915. Sjómenn sem greiddu vöru með þorski komu út á sléttu, en bændur sem greiddu í ull högnuðust vegna hins háa ullarverðs. Sexpunda rúgbrauð kostaði hér 90 aura,(mjólkurpottur 22 aura í Rvík). -Atvinnuleysi um veturinn sem fyr. -Haustaflinn var góður og mokfiskaðist oft á tíðum fram á vetur. -Um haustið voru smíðaðir 6 nýir mótorbátar á Eyrarbakka og Stokkseyri, en aðeins eitt opið skip var smíðað á árinu. -Fyrirhugað var að stofna hásetafélag hér og undirbúningur langt kominn, þegar þessar fyrirætlanir runnu út í sandinn.

Menning og samfélag:  Þann 7. júlí 1915 fögnuðu kvenfélagskonur á Eyrarbakka auknum réttindum kvenna, þar sem nýja stjórnaskráin veitti konum kosningarétt og kjörgengi til alþingis. Um kveldið kl. 9 söfnuðust flestar konur þorpsins saman fyrir framan barnaskólann, og þaðan lögðu þær svo í skrúðfylkingu. Gengu þrjár fremstar í íslenskum skautbúningi og báru íslenskan fána - og fleiri íslenska smáfána mátti þar sjá. Gengu þær sem leið liggur vestur að Einarshöfn, héldu þá til baka aftur og að gisti og samkomuhúsinu Fjölni og staðnæmdust þar. Þá var sungið kvæði er ort hafði Þröstur :

Nú er um landsins bygðir bjart,

nú blómgast dalur fagur.

Nú býst hann í sitt bezta skart

hinn bjarti frelsisdagur!

- - Hún móðir okkar fríkka fer

því fleiri hirða um skóginn:

Úr aldaloðing leyft oss er

að leggja hönd á plóginn.

Og fánann glaðar hefjum hátt

- það hitnar barmur okkar. -

Sjá! austur loftið er svo blátt

það út til starfsins lokkar.

- - Með nýjum kröftum, nýjum dug

skal nýjar brautir ryðja!

Með nýju frelsi, nýjum hug

að nýrri framsókn styðja.

Að söngnum loknum kom út á veggsvalirnar frú Guðrún Torfadóttir og flutti ávarp. Þá var sungið: Eldgamla ísafold, og að því loknu hrópað húrra fyrir kvenfólkinu. Síðan gengu konur inn í gistihúsið, og skemtu sér þar við samræður og kaffidrykkju, eitthvað frameftir.-Ungfrú Karítas Ólafsdóttir frá Stóra-Hrauni hélt hússtjórnarnámskeið í boði kvenfélagsins.- Fyrsta ljósmyndin birt í vikublaðinu "Suðurland". Dönsk hjú héldu hér í þorpunum fjölsótta myndasýningu ásamt töfrabrögðum ýmiskonar. Enskar húfur voru að komast mjög í tísku hér um þessar mundir.

Skóli og fræðsla: Barna og unglingaskólinn voru settir að venju í oktober og voru þar kend íslenska, saga, náttúrufræði, landafræði, reikningur, söngur, leikfimi, danska, (enska ef óskað var). Unglingaskólinn stóð í 4 mánuði á meðan atvinnuleysið var mest yfir vetrartímann, en aðsókn ávalt dræm. Aðeins 15 nemendur sóttu þetta skólaár. -Námskeið var haldið á Stokkseyri fyrir vélamenn á bátum. -Sjómannanámskeið haldið hér á Eyrarbakka og kenndar siglingareglur. -Hússtjórnarnámskeið hélt Karitas Ólafsdóttir á Stóra-Hrauni. -Nielsen verslunarstjóri stýrði leikfimiflokk og kendi samskonar æfingar og ástundaðar voru í danska hernum. Jólatréskemtun var haldinn fyrir yngri og eldri börn í plássinu, en sá siður hafði lengi verið við líði hér áður fyr.

Eyrarbakkahreppur 1915: Íbúar 925. -Tekjur, 12,901. kr sem dreifðust þannig: Til framfærslu fátækra kr. 4.717

- mentamál (barnask.) - 2.100

- vaxtagreiðslu .. - 1.450

-afborgana af skuldum 1.080

- ýmissa útgjalda , . - 1.100

Aðrir liðir voru undir 1000 kr.

Andlát 1915: Jónina Árnadóttir í Einarshúsi, kona Guðmundar Jónssonar hreppsnefndaroddvita á Eyrarbakka. -Sigurður Árnason frá Hafliðakoti í Hraunshverfi úr lungnabólgu, 68 ára gamall. Hann var 36 vertíðir formaður á Stokkseyri. -Sigurður Bjarnason frá Eyfakoti Jónssonar þar. -Hallfríður Guðlaugsdóttir 15 ára frá Nýjabæ. -Andrés Kristinn Bjarnason 7 ára frá Brennu.-  -Jóhanna Ingibjörg Valdimarsdóttir 3 ára frá Norðurkoti. Konráð Ragnar Konráðssonar læknis, hvítvoðungur.

Tíðarfarið, ræktun og landbúnaður: Þann 11. og 12. júlí  gerði ofsarok er hér á Eyrarbakka og kulda mikinn. Nóttina á milli snjóaði á Reykjanesfjallgarðinn niður undir bygð í ofanverðu Ölfusi. Lá snjór liður eftir öllu fram að hádegi. Stormurinn lamdi niður kartöflugrös og annan gróður i görðum. -Slátturinn byrjaði um miðjan júlí og voru túnin víða dável sprottin, en sumstaðar kalin og skemd. Mýrar voru þá flestar illa sprotnar og óvænlega horfði með þær. -Þurkatíð í ágúst fór illa með kartöflugrös í sandgörðunum hér en menn reindu að vökva öðru hvoru til að halda þeim á lífi. Sendin tún fóru einnig illa í þurkunum og komu á þau bleikir blettir. -Garðauppskera var með miklum ágætum þetta haust og höfðu sumir þrítugfalda kartöfluuppskeru. Guðmundur Ísleifsson á Háeyri leigði nokkrum mönnum land til jarðyrkju á flötunum austan Barnaskólanns, fékk þó ræktunin egi frið fyrir skemdarvörgum. -Fáeinum sauðum var slátrað á Bakkanum þetta haustið, þá aðeins sláturfé heimamanna. -Haustrigningar hófust í byrjun oktober. Ripsberjagræðling hafði maður nokkur sett niður hér í garð sinn og þótti það til tíðinda þegar á það kom eitt ber um haustið. Gæðatíð var til lands og sjávar haust og fram eftir vetri. Eftir jól tók að brima hér við ströndina og veður öll að færast í umhleypinga.

Heimild: Suðurland 1915

Árið 1914 voru 925 íbúar í Eyrarbakkahreppi. Fyrir vestan Eyrarbakka var mælt fyrir ísvarnargarði vegna bátalægis hér og áætlun og teikningar gerðar um verkefnið. Mælingamenn voru líka að störfum fyrir væntanlega Flóaáveitu. Sjúkrahúsmálin voru mikið í umræðunni, en fé til byggingar sjúkrahúsins skorti. Afla og atvinnuleysi var hér mikið að vetrinum og sætti reindar furðu hversu menn komust hér af við þessar aðstæður. Garðræktin, sem hér var stunduð, átti mikinn þátt í þvi, enda var Eyrarbakki annar mesti kartöfluræktarhreppur landsins, á eftir Ytri-Akraneshrepp. Hagur almennings á þessu ári, var samt æði erfiðari en næstu árin á undan. Aðalega urðu verkamenn einna harðast úti. Síðsumars brast á heimstyrjöld og áhrifa þess átti eftir að gæta hér í verslun og þjónustu mjög fljótt og ekki bætti það atvinnuhorfur verkafólksins. Vöruverð hækkaði grimmt og lánsverslun hættu kaupmenn. Nú varð að staðgreiða allar vörur. Ullarverð hækkaði talsvert á móti og kom sauðfjárbændum vel.  Kvillasamt var þetta ár, því hér gekk Barnaveiki, Kíghósti, Taugaveiki og lungnabólga. Ingólfsverslunin á Háeyri brann til kaldra kola þetta ár, en litlu munaði að tök næðust á eldinum með nýjum slökkviáhöldum er keypt voru hingað á fyrra ári.

Fiskveiðar og útgerð: Fiskifélagsdeildin "Framtíðin" á Eyrarbakka taldi 180 manns árið 1914 og voru félagsmenn víða að úr Árnessýslu. Einn æfifélagi var í deildinni, A. J. Lefolii stórknupmaður. Aflalaust var í byrjun vertíðar, en af Stokkseyri gengu 10 mótorbátar og Bakkamenn höfðu 2 til 3, auk hinna opnu róðrarbáta sem fækkaði nú með ári hverju. Hafnaraðstæður voru kannaðar í Þorlákshöfn öðru sinni, nú með hugsanlega vélbátahöfn í huga, en áður höfðu hafnaraðstæður verið kannaðar í Þorlákshöfn vegna hugmynda um hafskipahöfn. Erlendir botnvörpungar sópuðust að fiskimiðunum en afli heimamanna var engu að síður ágætur því fiskgengd var mikil. Brimdagar háðu þó oft sjósókn. Um sumarið gekk ekki fiskur og síldin kom seint. Haustvertið gekk einnig illa og oft aflalaust. Á Stokkseyri voru 4 vélbátar í smíðum, en aðeins tveir róðrabátar gengu þaðan 1914. Samtals áttu Stokkseyringar 14 vélbáta við árslok og voru þetta ár að byggja bryggju fyrir þá.

Skipakomur: Mótorskipið "Venus" kom til Stokkseyrar eftir harða og langa útivist, með vörur til Ingólfsverslunar, fór utan á miðju sumri hlaðið ull kom aftur frá Noregi síðsumars hlaðið salti o.fl. til sömu verslunar. Þá kom þar gufuskipið "Magnhild" með vörur til Stokkseyrarfélagsins, en það var 1.300 smálestir að stærð. Skipstjóri var M. Clausen. Skipið hélt síðan austur til Vík í Mýrdal. "Hjálparinn" var í ferðum héðan milli lands og Eyja. Svo kom "Vonin" til Einarshafnarverslunar eftir mánaðar útivist og Faxaflóabáturinn Ingólfur kom við tvisvar með vörur til Kf. Heklu. Í sumarbyrjun kom skonnortan "Laura" til Einarshafnar með timbur. Gufuskipið "Agder" kom hér tvívegis um vorið, með kolafarm, hlekktist á skeri í seinna skiptið er stýrið bilaði og skemdi skrúfuna, "Steinar" eimskip frá Noregi kom síðan til að sækja "Agder" og var með því kafari til að sinna viðgerðum. Sennilega var það í fyrsta sinn sem kafari kemur við störf á Eyrarbakka. Nýtt stýri sem kafarinn kom fyrir, var smíðað hér á Eyrarbakka. Skonnortan "Yrsa" með timbur til Kf. Heklu. Skonnortan "Eva" með kol til Kf. Ingólfs á Stokkseyri. Vélbáturinn "Ásdís" frá Vestmannaeyjum kom við á leið til Reykjavíkur, hafði í togi vélbát er Guðmundur Ísleifsson á Háeyri hafði keypt frá Vestmannaeyjum, kom "Ásdís" aftur við í bakaleið og sótti farþega til Eyja. Flóabáturinn "Ingólfur" kom til Þorlákshafnar með búslóð Þorleifs Guðmundssonar er þangað flutti búferlum. Seglskipið "Svanen" kom til Stokkseyrar með timbur til Kf. Ingólfs. Fyrsta haustskipið á Bakkann að þessu sinni, "Vigelant" með kol til Kf. Heklu. Til Stokkseyrar kom "Gústav E. Falck" til Kf. Ingólfs. Eimskipið "Anglo Dane" kom hér með vörur til Kf. Heklu. Seglskipið "Vonin" kom frá Reykjavík með vörur úr flutningaskipinu "Botníu" til Einarshafnarverslunar.

Verslun og þjónusta: Kaupfélagið Ingólfur greiddi hæsta útsvar í Eyrarbakka og Stokkseyrarhreppi árið 1914, en verslanir félagsins voru á báðum stöðum. Í byrjun vetrar var Ingólfsverslunin á Eyrarbakka seld Jóhanni V Daníelssyni, er henni hafði veitt forstöðu, en skömmu fyrir jól brann verslunarhúsið til kaldra kola. Verslanirnar Einarshöfn, Hekla og Ingólfur báru hæstar skattgreiðslur þetta ár.  Smáverslanir voru nokkrar, svo sem Jóns Jónssonar á Stokkseyri og Andrésar Jónssonar á Eyrarbakka. Konráð R Konráðsson settur læknir hér á Eyrarbakka hafði aðsetur í Kirkjuhúsi og rak þar litla lyfjabúð en síðan í Gunnarshúsi Jónssonar trésmiðs. Gísli Pétursson frá Húsavík fékk svo Eyrarbakkalæknishérað, en þeir kepptu um. Gísli kom sér fyrir í húsi Sveinbjörns Ólafssonar verslunarmans. Símon Jónsson opnar verslun sína í Sigtúni á Selfossi. Vöruverð tók strax að hækka þegar fregnir af heimstyrjaldarhættu og bankahruni í evrópu bárust hingað til lands. Stóru verslanirnar brugðu á það ráð að fækka starfsfólki og tóku af þann sið að lána út á krít. Smákaupmenn sáu sér þá leik á borði. Ljósmyndarinn Kjartan Guðmundsson setti upp ljósmyndastofu í barnaskólanum um sumarið. Haraldur Blöndal ljósmyndari hafði aðsetur sitt í húsakynnum Kf. Heklu. Sigurður Tómasson úrsmiður í Reykjavík undirbjó úrsmíðastofu á Eyrarbakka.

Í

þróttir og skóli: Íþróttanamskeið var haldið hér á Eyrarbakka í byrjun ársins á vegum íþróttasambands íslands. HeIgi Agústsson frá Birtingaholti sá um kennslu. Knattspyrnufélag Eyrarbakka, keppti við Norðmenn af skipum þeim er hér láu inni og var leikið 3 kvöld í röð. Fyrsta kvöldið höfðu Eyrbekkingar 4 mörk á móti 2 mörkum Norðmanna. Annað kvöldið var jafntefli og þriðja kvöldið höfðu Eyrbekkingar sigur 5 mörk gegn 1 marki Norðmanna. Einn Dani var í liði Norðmanna, lék sá allra manna best, en af Eyrbekkinga hálfu lék best verslunarmaðurinn. Tómas Hallgrímsson. Fjölmennt Íþróttamót Skarphéðins var haldið að Þjórsártúni samkv. venju. Í unglingaskólanum voru kennd þessi fög: íslenaka (skrift og lestur) Saga, landafræði, náttúrufræði, (heilsufr og eðlisfr.) stærðfræði (reikn.) danska, enska, söngur og líkamsæfingar. Fyrir skólanum gekk Helgi Hallgrímsson kennari, nemendur þó fáir. Sigurður Þorkelsson kenndi börnum sem voru undir skólaskildualdri að stafa. Foreldrafundur var haldinn í fyrsta sinn. Þar var ákveðið var að skólanefnd Barnaskólans léti framvegis fara fram læknisskoðun á börnum í byrjun hvers skólaárs, en það var Helgi kennari Hallgrímsson sem lagði til. Konráð læknir tók að sér skólaskoðun hér á Eyrarbakka og Stokkseyri, en hún var þá í fyrsta sinn framkvæmd hér. Reindust um 80% barna vera með skemdar tennur og meira en helmingur barna voru meira og minna kirtlaveik.  

Menning: Leiklist og dansleikir voru vel sóttir hér við sjávarsíðuna. Það lá við uppþoti þegar skemmtannaglaður karlpeningurinn hugðist framlengja dansleik Kvennfélagsins á Sumardaginn fyrsta í Fjölni um eina klukkustund eða til kl. 3 um nóttina og greitt aukreitis fyrir leiguna. Framákona ein, fröken Guðmunda Nielsen formaður skemmtinefndar, brást reið við og hvatti stúlkurnar heim með fortölum og máttu þá herrarnir hafa þann kost einan að dansa við sjálfan sig.

Samgöngur: Bifreiðaumferð jókst til muna á sunnlenskum vegum, þó ferðalög með þeim þætti dýr lúxus.

 Andlát: Þórey Guðmundsdóttir, Tómassonar, prests í Villingaholti. Hún þótti einkennleg að ýmsu leyti, fremur vel gefin, minnug og fróð um margt. Fór hún lengi um með ýmsan varning, gamlan og nýjan, og seldi þeim er hafa vildu. Háöldruð var hún og hrum orðin. Guðrún Magnúsdóttir í Túni, var 59 ára gömul. Brynjúlfur Jónsson, fornfræðingur og heimspekingur var víða kunnur fyrir ljóð sín og rit. Hann hafði ávalt vetrardvöl á Bakkanum, en jafnan á faraldsfæti að sumrum, (Barnsmóðir hans Guðrún vinnukona Gísladóttir dó sama ár). Erlendur Jónsson þurrabúðarmaður. Guðmundur Jónsson þurrbabúðarmaður. Guðrún Oddsdóttir. Jón Þórarinsson ársgamalt barn, Magnús Magnússon. Margrét Leonhartsdóttir. Sigríður Vigfúsdóttir. Sigurborg Magnúsdóttir. Viktoría Þorkellsdóttir. Þorbergur vinnumaður Magnússon í Nýjabæ. Þórey Guðmundsdóttir.

Tíðarfar og landbúnaður: Þorrinn var umhleypingasamur og harðneskjulegur. Vorið hélt innreið sína með sól og blíðu. Marinn bræddi snjóinn og hagavænt var fljótt, en þá gerði harðinda vorhret. Síðan þokugjarnt og suddarigning algeng. Svo orti Brúsi:

Alt er hauðrið hjarni slótt,

hvergi er skjól við næðing,

- þó hefir sólin blett og blett

brætt úr klakalæðing.

Hjá öllum þorra útaf ber,

ef ei batinn kemur.

Heyjafengur horflnn er,

hurð við jarka nemur.

Vætusumar brast svo á og gerði bæði bændum og fiskimönnum erfitt um vik að þurka afurðir sínar. Grasvöxtur góður og brakandi þerririnn eftir hundadaga stóð stutt því fljótlega lagðist í rosa og stórrigningar svo slægjur velktust og fóru á flot, engjar kaffærðust í vatni svo fá dæmi voru um að sumri. Rættist þó úr er leið á ágústmánuð. Við sumarlok gerði mikið hvassviðri, Vélarbátur nýr sem lá í Þorlákshöfn og Þorleifur kaupm. Guðmundsson átti, sökk og brotnaði svo að aftan að vélin fór úr honum. Þar sleit upp uppskipunarskip frá Einarshafnarverslun. Vélarbát sleit upp hér á Eyrarbakka og lenti hann á skeri, brotnaði þó ekki til muna. Hey fuku nokkuð frá bændum hér. Kindur Guðmundar Ísleifssonar á Háeyri þóttu vænstar hér um slóðir. Vænsta ærin vóg 61,5 pund og vænsta lambið 35 pund. Veturinn var umhleypingasamur.

Heimild: Suðurland 1914 ofl.

Þetta var árið sem óskabarn þjóðarinnar, Eimskipafélag Íslands braust úr eggi og íslendingar sáu í hendi sér þann möguleika að þjóðin gæti staðið á egin fótum þegar fram liðu stundir, eftir margra alda niðurlægingu undir erlendri stjórn. Nú máttu íslendingar stofna sinn eginn þjóðfána og var það tilhlökkunarefni, jafnvel hér í hálfdanska þorpinu við sjóinn þar sem "dannebrog" blakti ævinlega í hafgolunni til heiðurs konungi vorum Kristjáni IX.

Raflýsingarmálin voru efst á baugi í upphafi ársins 1913. Sveitafundir á Stokkseyri og Eyrarbakka lögðu dálítið fé til ransókna á mögulegri raflýsingu þorpana, en helst kom til greina að virkja Baugstaðarós ella sameiginleg Díselrafstöð á Stóra-Hrauni fyrir bæði þorpin. Kol og olía voru seld á afarverði hér í verslunum og þótti flestum nóg um. Fyrir héraðið þótti það vísa á framfarir þegar mælingum Indriða Reinholt á járnbrautarleiðinni frá Reykjavík austur að Þjórsá lauk og kostnaðaráætlun gerð, en þar var gert ráð fyrir að brautin kostaði 3½ miljón króna. Var frumvarp um járnbrautina lögð fyrir alþingi. Fyrirhuguð brautarleið frá Reykjavík lá um Mosfellsheiði - Þingvelli - niður með Þingvallavatni að austan og niður í Grimsnes, vestur yflr Sogið og niðureftir austan Ingólfsfjalls og yfir Ölfusá hjá Selfossi. Þaðan átti að leggja grein hingað niður á Eyrarbakka, en aðalbrautin héldi áfram beina leið að Þjórsárbrú. Þá hliðarbraut upp Skeið - Ytrihrepp og Biskupstungur til Geysis. Fyrr en varði hófust þó deilur um legu brautarinnar, því sumir vildu að brautin lægi um uppsveitir sýslunar, skemstu leið austur að Þjórsá. Sögðu þá aðrir að þegar bílarnir kæmu yrðu lestar óþarfar. Hér tóku menn sig hinsvegar til og máluðu kirkjuna hátt og lágt. Gestkvæmt var við ströndina, fyrirlesarar með fróðleik og tortryggilegir kaupsýslumenn úr Reykjavík að pranga með byggingalóðir þar í höfuðstaðnum, og svo hinsvegar útlendir betlarar sem gengu á milli manna hér um sumarið, eins og hin síðustu sumur. Þeim var hinsvegar minna fagnað og þóttu afar ógeðfeldir nágungar. Eyrarbakkahreppi var leyfð 6.000 kr. lántaka til nýrrar skólahússbyggingar og 3.450 kr. lán til endurbyggina sjógarða og þá var oddvita falið að selja fangaklefann á Eyrarbakka. Bifreiðar sáust nú ferðast um sunnlenska vegi, sem voru helst til þröngir og misjafnlega greiðfærir hestvagnabrautir. Hér voru byggð 4 íbúðarhús og veglegt barnaskólahús, stórt vörugeymsluhús og eitt hús fyrir fénað og hey - öll úr steinsteypu. Ekkert hús er bygt úr timbri hér á Eyrarbakka þetta sumar. Landsverkfræðingur kom hér til að athuga garðstæði fyrir garði til varnar jakaburði úr Ölfusá. Héðan fór hann út í Þorlákshöfn til að athuga lendingar og undirbúa væntanlegar endurbætur á þeim. Ekkert meira hafði frést af hafnarævintýrinu sem frakkar ætluðu að kosta í þorlákshöfn og höfðu kaupin líklega gengið til baka, því Þorleifur Guðmundsson hafði nú aftur selt Þorlákshöfn félagi einu fyrir 160 þús. kr. Formaður félagsins var P. I. Thorsteinsson, áður á Bildudal. Íbúar á Eyrarbakka og bæjum í kring árið 1913 voru samtals 879 manns.

Skipakomur: Venja var að flagga tveim rauðhvítum fánum (dannebrog) við skipakomur á Eyrarbakka og Stokkseyri. Fánanum danska var því óvenjutítt flaggað hér við ströndina árið 1913. Fyrsta vorskipið  kom 11. apríl, en það var strandferðaskipið "Hólar" með nokkuð af vörum til flestra verslana hér, kom það aftur tvívegis síðsumars. Einarshafnarskip komu tvö um vorið, "Svend" og "Irsa", með vörur til verslunarinnar. Þá kom "Elise" frá Halmstad  til Stokkseyrar með timbur og tvö skip önnur. Annað þeirra "Elin" með vörur til kaupfél. Ingólfur, hafði verið hér fyrir utan alllengi og ekki getað náð höfn vegna brims og storma fyr en í 9. viku sumars. Að áliðnu sumri kom til Stokkseyrar skonortan "Venus", hlaðin kolum til Ingólfsverslunar á Stokkseyri, kom hún aftur með kolafarm snemma hausts. Skonortan "Henry" kom með saltfarm til versl. "Einarshöfn" og "Vonin", seglskip til sömu verslunar, kom einig. "Ingólfur" kom að Stokkseyri og í Þorlákshöfn, til að sækja saltfisk. "Nordlyset" kom með olíu til verslananna hér á Eyrarbakka um miðjan ágúst. "Fanney", saltskip til Ingólfs á Stokkseyri og í Þorlákshöfn komu í sumarlok.  

Atvinna, sjósókn, landbúnaður og verslun: Vetrarvertíðin fór hægt af stað og lítið fiskaðist á miðum Eyrbekkinga í byrjun. Nýjum vélabáti [Búi ÁR 131] var hleypt af stokkunum, er Bjarni Þorkellsson hafði smíðað hér þennan vetur. Var báturinn stór og vandaður. Hann átti Ingólfsfélagið á Stokkseyri, en 23. febrúar slitnaði báturinn upp hér á Eyrarbakkahöfn og rak út í brimgarð, lögðu margir sig í hættu við að bjarga honum og tókst það slysalaust. Þá gerðist það í Gaulverjabæ, að maður gekk á reka, og sá hann þá sílatorfu mikla rétt við land i brimgarðinum, en mikil mergð þorska óð þar ofansjávar, hættu þorskarnir sér of nærri landi og skoluðu bylgjurnar þeim á land. Spurðist þetta út og náðu Gaulverjar í einni svipan 530 stórþoskum. Fengu þeir þar góðan "hlut á þurru landi", en þá tók líka að fiskast á öllum miðum hér við ströndina, þó dró talsvert úr afla hér á heimamiðum vegna gæftaleysis þegar á leið vertíðina sem var einhver sú lakasta fyrir sjósóknara hér. Sumar og haustveiðar urðu með lakasta móti og vart bein úr sjó að hafa og gekk svo fram á vetur. Magnús Gunnarsson frá Brú stofnaði til kramvöruverslunar á Stokkseyri. Andrés Jónsson stofnaði verslun í Kirkjuhúsi hér á Eyrarbakka, hafði áður verið verslunarmaður hjá versl. Ingólfi á Háeyri. Almennt gekk verslun ágætlega sunnanlands. Hey bænda hröktust talsvert í mikilli vætutíð sem gerði eftir sláttinn og brugðu sumir á það ráð að verka súrhey, en er á leið sumarið kom góður þurkakafli sem bjargaði mörgum en heyfengur var frekar rír. Vetrarverslunin var með daufasta móti og umferð lítil. "Nú sést ekki smjörögn fremur en glóandi gull", sagði kaupmaður nokkur.

Andlát: Tvö ung börn á fyrsta ári létust af veikindum sínum.

Menning og íþróttir: Ungmennafélagið á Stokkseyri var mjög virkt á árinu 1913 og hélt þar uppi fjölmennum skemtunum. Þá voru haldnar dansskemtanir í báðum þorpum hér á Eyrum um miðjan Þorra og var þar gnægð matar fram borinn. Sönglistin fékk líka að njóta sín hér við sjóinn, undir stjórn Guðmundu Níelsen. Sumir höfðu mestu skemtan af símahlerun, það var auðvelt fyrir þá sem áttu einkasíma, aðeins þurfti að lyfta tólinu og hlusta. Heldur dró úr íþróttaþáttöku almennt hér á þessu ári. Leikhús, hljómleikar og söngskemtanir voru hinsvegar stundaðar hér yfir vetrartímann og var verkið "Æfintýri á gönguför" m.a. sett upp í Fjölni. Hússtjórnarnámskeið var haldið hér á Eyrarbakka á haustmánuðum. Kensluna hafði á hendi ungfrú Halldóra Ólafsdóttir frá Kálfholti og voru nemendur 9 talsins.

Hamfarir og slys:  Þann 9. og 10. febr´ 1913 var hér afspyrnurok af suðri, gekk sjór mjög á land, svo ekki hafði um langa hríð jafn hátt gengið. Rofnuðu þá sjógarðar víða og sópuðust brott á löngum köflum í grunn niður. Voru menn naumast óttalausir í húsum inni, enda fyltust kjallarar á ýmsum stöðum og varð af tjón nokkurt. Kálgarðar skemdust og til muna. Tjón það er hér varð á Eyrum af sjógangi þessum, var áætlað þúsundir króna, en til allrar hamingju var smástreymt, ella hefði tjónið orðið meira. Rak í þessu flóði tré mikið í hinni svo nefndu Keflavík, sem er smá vogur, sem gengur inní strandbergið milli Þorlákshafnar og Selvogs.  Enskur togari bjargaði áhöfn Guðmundar Hannessonar í Túngu í Gaulverjabæjarhreppi, sem lokaðist úti í brimi og aftaka veðri. Kom togarinn að á Stokkseyri næsta dag. Fór þá Jón Sturlaugsson hafnsögumaður á vélbát sínum útí togarann og tókst honum að ná mönnunum og flytja í land. Í sumarbyrjun varð mönnum hér starsýnt til Heklu og þóttust sjá þar í grend gos mikið hafið. Fóru menn héðan austur, þeir Guðm. verslunarstjóri Guðmundsson, Kjartan Guðmundsson Ijósmyndari og Þorfinnur Jónsson i Tryggvaskála. Riðu þeir yfir Þjórsá á Nautavaði og síðan upp Land að Galtalæk og þaðan með fylgdarmann inn á Fjallabaksleið. Mætti þeim eldgos stórt vestur undir Hrafnabjörgum, austan við Heklu og hraun þar nýrunnið nefndu þeir "Hörpuhraun". Um sumarið fóru kaupmaður Lefolii og J. D. Nielsen austur að eldstöðvunum.

Náttúran og tíðarfarið: Umhleypingasamt var í byrjun ársins 1913 en þegar kom í febrúar urðu veður afar byljótt  svo sá ekki húsa á milli hér á Eyrum. Skóf mjög saman snjóinn i skafla, var ekki fært um veginn öðrum en karlmennum einum. Vepjur sáust upp við Laugarás um miðjan janúar og þótti markvert því fuglar þessir voru nær óþekktir hér austan fjalls, en höfðu sést sumstaðar á flækingi að vetri til og var fuglinn því oft nefndur "Ískráka".  [Um þessa fuglategund skráði P. Nielsen á Eyrarbakka: Haustið 1875 sáust nokkrir fuglar í Grímsnesinu og haustið 1876 var einn (karlfugl) skotinn í Mosvallahreppi í ísafjarðarsýslu. 1. jan. 1877 var einn (kvenfugi) tekinn lifandi í heygarði hér á Eyrarbakka, mjög aðfram kominn af sulti og kulda, og var hann drepinn samdægurs. Í maganum var ekkert annað en fáeinir smásteinar. Snemma í janúar 1879 kom hann í stórhópum og hélt sér um tíma við sjó hér sunnanlands. 2. febr. 1882 sáust 5 í Ölfusinu og var einn skotinn. 7. des. 1889 var einn (kvenfugl) skotinn hér við Eyrarbakka. Ennfremur var einn skotinn í Ölfusinu 17. febr. 1895 og seint í febrúar s. á. sáust þrír við Eyrarbakka. Áttunda mars 1901 sást einn við Stokkseyri og í miðjum desember s. á., hélt lítill hópur til við Gamlahraun. 6. marz 1907 var ungur karlfugl skotinn við Eyrarbakka og 17. jan. 1912 fanst einn með brotinn væng hér í þorpinu, hefir að líkindum flogið á símaþræðina. Norðanlands sést ísakrákan einstaka sinnum í janúar og febrúar... ]- Allan febrúar lágu á sífeldar hafáttir, sandbyljir, sjávarflóð og hregg og hrið, frostlaust þó. Fólki varla verið útkomandi fyrir ólátum í veðrinu og Spói kvað:

Ennþá Kári óður hvín,

æðir sjár á löndin. -

Ógna bára yfir gín,

Er í sárum ströndin.

Snjóalög voru mikil þegar vetur kvaddi og mesta frost var -18°C. Hettumáfurinn verpti hér í fyrsta sinn, gerði sér hreiður við tjörn hjá Stokkseyrarseli, en vorið var kalt og þurt og síðan tók við vætusumar og haustið rosasamt. Í nóvember hafði snjóað mikið milli fjalls og fjöru og hagbann orðið. Skömmu fyrir jól gerði ofsaveður mikið af útsuðri svo hús léku á reiðiskjálfi.  14 álna langan hval (andarnefju) rak á Skipafjöru, skamt fyrir vestan Baugstaðakamp svonefndan. Úr heimi skordýranna var fiskiflugan hér almennust.

Heimild: Suðurland 1913, Lögberg 1913 gardur.is, skátavefurinn. Skjal/Appendix F Population in Eyrarbakki 1910-1970

Þetta gerðist hér við sjóinn árið 1912, árið sem Friðrik VIII danakonungur var til moldar borinn og Vilson varð forseti bandaríkjanna. Brauðgerðarhússfélagið var stofnað hér á Bakkanum á þessu ári. Hafist var handa við að draga að efni til byggingarinnar, sem reisa átti á lóð kaupfélagsins "Hekla", húsið var steypt og skildi heita "Skjaldbreið". Annars dró fátt til tíðinda á Eyrarbakka fyrstu mánuði þessa árs þar til kom hið sólblíða og söngljúfa vor. Menn veltu fyrir sér komu sjaldgæfra fugla hér um slóðir sem nefndust svartþrestir og starrar og álitu margir þá vera nýja landnema og enda varð sú raunin. Lífið gekk svo sinn vanagang við fiskiveiðar þegar á sjó gaf. Netatjón var þó allnokkuð í óveðrum er yfir gengu á útmánuðum.

Hlutafélag til hafnargerðar í Þorlákshöfn og annara fyrirtækja á suðurlandi, var stofnað í Frakklandi ("Sosiété d' Entreprise en Islande"). Við félagsmyndun þessa kváðust vera riðnir tveir stórbankar franskir ("Banque Francaise" og "Banque Transatlantique") og einhverjir fleiri stóreignamenn. Brillouin konsúll var framkvæmdarstjóri þessa fyrirtækis hér á landi, en þann 21. janúar þetta ár [1912] seldi Þorleifur á Háeyri frökkum Þorlákshöfn fyrir 432.000 kr.  Um þetta samdi Kjói:

Ef að Frakkar eignast hér

okkar litlafingur,

að hundrað árum hvar þá er

Höfn og íslendingur?

Hugmyndin var að höfnin yrði miðstöð fyrir ýms iðnaðarfyrirtæki; þar áttu að rísa upp verksmiðjur, knúðar rafmagni, til málmbræðslu o. fl. Hlutafélagið hafði umráð yfir 9 fossum á Suðurlandi, sem það sumpart var eigandi að, og sumpart hefði tekið á leigu og hugðust virkja, og leggja járnbrautir upp til sveita, en íslensk lög [fossalögin 1907] voru þó þrándur í götu fyrir þessa frakknesku auðjöfra. Helst sáu málsmetandi menn þessu til foráttu að mundi hefta viðgang Reykjavíkur til framtíðar. En á meðan um þetta var þráttað hófust miklar hafnarframkvæmdir í Reykjavík enda og mikil uppgangsár þar. Verktaki að hafnargerðinni var N. C. Monberg,( Niels Christensen Monberg) danskt fyrirtæki.  

Ákveðið var að sýsluvegur mundi liggja í gegnum Stokkseyrarkauptún, þar eð hann lá að því báðum megin. Óseyrarnesferju var hinsvegar neitað um styrk úr sýslusjóði. Um vorið varð vart við snarpan jarðskjálfta og hristust húsin hér duglega. Vandræði urðu með símtalsflutning til Reykjavíkur, en línan þangað annaði ekki þeim 18 stöðvum sem á henni voru allt austur til Vestmannaeyja og kom það versluninni hér brösuglega um kauptíðna. Hækkandi steinolíuverð var bagaleg þorpsbúum sem notuðu eingöngu steinolíu til lýsingar og hitunar. Danska steinolíufélagið DDPA átti mest ítök á íslenskum markaði á þessum tíma, en hækkunina mátti m.a. rekja til vaxandi eftirspurnar erlendis. Var þetta til að vekja upp hugmyndir um raflýsingu hér á Bakkanum með því að virkja Skipavatn, sem Baugstaðaá rennur úr ásamt nálægum vötnum og lækjum. Rangárbrúin var vígð um haustið. Hún var fyrsta járnbrúin hérlendis sem var alíslensk smíði, nema efnið og hugvitið sem kom erlendis frá, en landsmiðjan í Reykjavík sá um verkið. (Rangárbrúin var 137 álnir á lengd og jafnbreið Ölfusárbrúnni gömlu, eða rúm vagnbreidd. Skömmu síðar var lokið við steypta bogabrú yfir Hróarslæk og var hún að öllu leiti íslensk). Um haustið var gistihúsinu hér lokað og það hætt störfum. Var innbú og munir þess seldir á uppboði. Skipt var um glugga í kaupmannshúsinu og kom mönnum á óvart að viður húsins var alveg laus við fúa í þessu 200 ára gömlu húsi, en viðurinn er sagður upprunnin frá Pommern, [hérað í Póllandi/Þýskalandi].

Skipakomur og skipaferðir: Strandbáturrnn "Austri" átti að koma við á Stokkseyri á leið sinni til Reykjavíkur í fyrstu ferð þessa árs. Átti kaupfélagið Ingólfur allmiklar vörur í bátnum. En Austri gerði sér lítið fyrir og fór hér framhjá aðfaranótt þess 11. apríl. Snemma í maí komu "Svend" og "Vonin", til Einarshafnarverslunar, og timburskip til kaupfél. Ingólfur á Háeyri. Til Stokkseyrar kom "Skálholt"  frá útlöndum með vörur til Ingólfs, og timburskip til sama aðila nokkru síðar. Strandferðaskipið "Austri" kom hér við  á austurleið með dálitinn vöruslatta, og Perwie kom síðast vorskipa með brúarefni í Rangárbrúnna innanborðs, en því var ekki skipað hér upp eins og vænta hefði mátt. Perwie kom svo fyrst haustskipana hér við, en ekki komst það til Stokkseyrar sökum brims, en seglskipið Venus kom þar síðla í september með vörur til kf. Ingólfs. Í oktobermánuði strandaði kaupskipið "Svend" frá Einarshafnarverslun í svonefndri Skötubót, nálægt Þorlákshöfn og laskaðist mjög. Menn björguðust ekki fyr en morguninn eftir, ómeiddir allir nema skipstjórinn, sem fór úr axlarlið. Svend hafði lengi haustsins legið hér úti fyrir og beðið færis, en ekki gaf inn á höfnina sökum brims. Var þetta strand  skaði fyrir Einarshafnarverslun því mikið af nauðsynjavörum var í skipinu.

Franskt fiskiskip rak logandi að landi framundan Þykkvabæ. Liðaðist skipið sundur í brimgarðinum.    Færeysk fiskiskúta strandaði í Landeyjum. Annars var talsvert um skipatjón og mannskaða í sunnlenskum verstöðvum, en þó ekki hér. Þess má einnig geta að hið fræga risaskip "Titanic" fórst þetta ár.

Atvinna, viðskipti, landbúnaður og fiskveiðar: Jón Helgason prentari hóf að gefa út "Heimilisblaðið" Jón Helgason var að góðu kunnur, síðan hann gaf út blaðið "Fanney" með Aðalbirni Stefánssyni, en auk þess starfaði hann í Prensmiðju Suðurlands hér á Eyrarbakka. Jón Jónatansson alþm. á Ásgautsstöðum tók við ritstjórn vikuritsins Suðurland sem hér var gefið út. Hér var kosinn sr. Gísli Skúlason í framkvæmdastjórn Sunnlenskrar Lýðháskólastofnunar. Smjörsala rjómabúsins í Sandvíkurhreppi gekk framar vonum, en til þess hafði verið stofnað árið áður. Vetrarvertíðin fór rólega af stað á Bakkanum enda afli tegur á miðunum. Vélarbaturinn " Þorri " frá Stokkseyri, formaður Jón Sturlaugsson hafnsögumaður, stundaði vertíðina frá Vestmannaeyjum. Um miðjan mars mokaflaðist hér við ströndina, þá er gaf á sjó. Er kom fram í apríl fiskaðist lítið sem ekkert í net en reitingur á lóðin. Í maí barst hinsvegar mikill afli á land, en svo kvaddi þorskurinn miðin og ýsan kom í staðinn. Þegar vertíð lauk var hún talinn í meðalagi góð. Kauptíðin var umfangsmikil að venju og samkeppnin hörð. Verslun Þorleifs Guðmundssonar, "Dagsbrún" seldi verslun sína Kaupfélaginu Ingólfi á Stokkseyri á haustmánuðum en fyrir þeirri verslun fóru m.a. Helgi Jónsson á Stokkseyri og Jóhann V. Daníelsson Eyrarbakka. Þorleifur hafði sett upp verslunina í Regin nokkrum mánuðum fyr og auk þess samnefnda vefnaðarvöruverslun í Reykjavík. Heyskap lauk fyrir miðjan september og var heyfengur í besta lagi og nýtingin ágæt. Tilkoma sláttuvéla mun hafa létt mönnum mjög heyskapartíðina. (um 100 sláttuvélar voru til á Suðurlandi á árinu 1912) Sláturfé reyndist með rýrara móti þetta haustið. Fisklaust var um haustið, gæftarlítið og beitulaust þar eða síldin gekk ekki þetta sumarið. Verslunin hafði á árinu verið fremur óhagstæð, einkum vegna mikilla verðhækkana á erlendum vörum. Iðnaður var enn lítill og fábreyttur hér í sýslunni sem og annarstaðar, en helst voru það rjómabúin og ullarþvottarstöðin við Reykjafoss.

Fólkið: Lefolii stórkaupmaður dvaldi hér um sumarkauptíðina eins og hann átti vanda til. Þorlelfur Andrésson steinsmiður, sem mörgum var að góðu kunnur, dvaldi einnig hér við pípugjörð í Mundakoti. Kofoed Hansen, skógræktarstjóri, var hér á ferð síðsumars, hafði farið einsamall Vatnajökulsleið. Jóhanna Briem, dóttur Ólafs Briems þáverandi alþm. á Álfgeirsvöllum í Skagafirði, fékk kennarastöðu við Barnaskólann á Eyrarbakka. Hún tók við af frænda sínum cand. Jóhann Briem frá Hruna, sem þjónað hafði stöðunni en var nú skipaður prestur á Melstað í Miðfirði.[ Konan hans var Ingibjörg Jóna Ísaksdóttir verslunarmanns frá Eyrarbakka.] Jóhanna kenndi aðalega íslensku, dönsku, ensku og reikning og stúlkum hannyrðir.  P. Níelsen stundaði vísindalegar athuganir á fuglaflóru landsins og keypti til þess fuglhami af veiðimönnum. Brillouin, fyrv. ræðismaður, frakka kom með botnvörpuskipi frá Frakklandi til Þorlákshafnar, hélt þaðan til Reykjavíkur.

Íþróttir: Hinir víðfrægu glímumenn í U.M.F. Stokkseyrar skoruðu á eyrbekkska glímukappa í U.M.F.E. og átti keppnin að fara fram 27. janúar, en Eyrbekkingarnir höfnuðu áskoruninni. Héldu Stokkseyringar því veglega glímusýningu á Stokkseyri þess í stað. Ungmennafélag var á ný stofnað í Saudvikurhreppi, endurreist af rústum eldra félags. Stofnendur 47. Íþróttamót ungmennafélaganna hér austanfjalls var haldið að Þjórsártúni. Í glímu vann Páll Júníusson á Seli í Stokkseyrarhreppi skjöldinn.

Menning: Sjónleikir og skemtanir voru haldnar á Stokkseyri snemma á árinu og fram á vor við góðan orðstýr, en ágóðinn rann m.a. í samskot vegna drukknaðra sjómanna af Suðurnesjum. Verkamannafélagið Báran hélt tambólu til að efla styrktarsjóð félagsins og Kvenfélagið safnaði fyrir málningu á kirkjuna. Nokkuð var um skemtanir í Fjölni yfir jól og áramót.

Slys og hamfarir: Oft lá við að slys yrðu hér á götunum vegna myrkurs. Um miðjan vetur var riðið ofan á gangandi mann í myrkrinu, meiddist hann talsvert og var lengi óverkfær. Konur tvær voru á gangi á götunni eitt kvöld, mættu þeim tveir menn á harða hlaupum og ruddu um koll annari konunni svo hún hentist niður á götuna og meiddist nokkuð. Mánudaginn þann 6. maí. kl. um 6 að kveldi, varð vart við jarðskjálftakipp á Stokkseyri og Eyrarbakka. Stóð hann yfir um ½  mínútu og titruðu hús hér nokkuð; skemdir urðu þó engar hér en hinsvegar stórtjón í austursveitum, svo sem víða á Rángárvöllum og efri hreppum þar sem bæjarhús hrundu til grunna. Öllum bar saman um að þessi jarðskjálftakippur hafi riðið yfir eins og alda, frá austri til vesturs, eða eins og jafnan við svokallaðan "Suðurlandsskjálfta". Eftirkippir fundust víða í austursveitum. Lík rak við Einarshöfn af færeyskum sjómanni að talið var og jarðsett hér. Kona fannst örend í pytti við túnið í Eyði-Sandvík, var hún þaðan.

Andlát: Guðni Jónsson í Einarshöfn. Kona hans var Sigríður Vilhjálmsdóttir. Guðlaug Einarsdóttir, kona Þorfinns Jónssonar gestgjafa Jónssonar í Tryggvaskála við Ölfusárbrú , en hún var vel þekkt af Árnesingum flestum. Þorfinnur seldi þá Tryggvaskála ásamt slægjulandi og veiðirétti í Ölfusá en þau höfðu búið þar frá 1901. Ungfrú Sólveig Thorgrímsen í Reykjavík, dóttir Guðmundar Thorgrímsen, er lengi var verslunarstjóri hér á Eyrarbakka. Ísak Jónsson í Garðbæ lést af krabbameini. Hann var verslunarmaður við Lefolii verslun í nær 40 ár. Fyrri kona hans var Guðríður Magnúsdóttur frá Brandshúsum í Gaulverjabæjarhreppi, en seinni kona hans var Ólöf Ólafsdóttir, frá Árgilsstöðum í Hvolhreppi. Jón Jónsson í Einarshöfn, háaldraður bóka- og fróðleiksmaður og var hann mörgum að góðu kunnur. Margrét Eiríksdóttir, gömul kona á Litlu-Háeyri á Eyrarbakka. Sonur hennar var Jens S. Sigurðsson bóndi þar. Þórdis Þorsteinsdóttir frá Litlu-Háeyri en maður hennar var Jón bóndi þar Hafliðason. Sigurður Einarsson, tómthúsmaður hér á Eyrarbakka, hné niður máttvana úti við, var hann borinn heim og andaðist skömmu síðar. Lét eftir sig konu og 1 barn í ómegð. Þórunn Þorvaldsdóttir frá Eimu á Eyrarbakka, 84 ára, maður hennar var Guðmundur Þorsteinsson járnsmiður, var hún fædd í Króki í Grafningi 1828. Hér gerðu þau Þórunn og Guðmundur bæ á sandsléttu í landi Stóru-Háeyrar og kölluðu Eimu. Var það snotur bær, að því er þá þótti, en nú löngu horfinn. Ræktuðu þau þar matjurtagarða meiri en þá var títt og vörðu þá og bæinn með sterkum grjótgörðum. Því hætt var við sjávarflóðum meðan enginn var sjógarður þar fyrir framan. Guðmundur var hagleiksmaður, var hann sá fyrsti hér, sem smíðaði blikkbrúsa undir steinolíu. Ekkjan Guðríður Sæmundsdóttir að Foki í Hraunshverfi, hún var við 79 ára aldur. Jón Árnason í Þorlákshöfn, var hér vel kunnur, sonur Magnúsar Beinteinssonar hins ríka í Þorlákshöfn. Kona hans var Jórunn Sigurðardóttur frá Skúmsstöðum. Hallbera Petrína Hjörleifsdóttir frá Litlu Háeyri 8 ára. Nokkur ung sveinbörn dóu einnig þetta ár.

Tíðarfarið: Veturinn í upphafi árs var mildilegur og blíður sunnlendingum. Norðan og NV stormar voru ríkjandi í byrjun mars, en snjólaust þó og fljótt kom góðviðrið aftur. Í uppsveitum var eitthvað um snjókomu á útmánuðum. Dálítið hret gerði í apríl byrjun, en með sumardeginum fyrsta kom blíðan og gras tók að grænka. Í sumarbyrjun og frameftir var hún enn sama sólarblíðan og brakandi þurkar. Í byrjun ágúst kólnaði og gránaði niður undir kamba. Um sumarlok lá mikið misturloft yfir og var eldgosum í ameríku um kennt. Haustrosinn sunnlenski tók svo völdin en fyrri hluti vetrar var yfirleitt hægviðrasamur.

Heimild: Suðurland 1912, Reykjavík 1912. http://gummiste.blogcentral.is/ Wikipedia. Garður.is 

Á þessu ári 1911 var verslun í hvað mestum blóma á Bakkanum og samkeppnin afar hörð, en þrátt fyrir það þótti verslunin vera arðbærustu og gróðvænlegustu fyrirtækin. Þær stóru verslanir sem kepptu um hituna voru, Einarshafnarverslun, Kaupfélagið Hekla, Ingólfsverslunin á Háeyri og Stokkseyri. Þá var verslun að vaxa við Ölfusárbrú, fyrir tilstuðlan "Brúarfélagsins" svokallaða. Um mitt sumar var byrgðastaðan orðin slæm og matvöru farið að skorta í búðunum. Þá var haframjölið vinsæla upp urið og ekki annað að gera en bíða og vona að haustskipin kæmu með fyrra fallinu. Harðar deilur urðu um hvort væri hyggilegra að leggja járnbraut til Reykjavíkur, eða byggja höfn í Þorlákshöfn. Franskir verkfræðingar komu um sumarið til að kanna hugsanlegt hafnarstæði ásamt fyrverandi ræðismanni Frakka, hr. Jean Paul Brillouin sem var tilbúinn til að koma með franskt fjármagn í hafnargerðina. Unnið var að símalagningu héðan af Bakkanum til Kaldaðarness. Áhöld til þess komu með strandferðaskipinu Perwie. Oddur Oddsson símstjóri í Reginn sá um það verk og var símalínan opnuð 26. ágúst 1911. Símalínan var lögð heim að Sandvík til Guðmundar hreppstjóra, og síðan frá Hraungerði upp að Kíðjabergi. Mannaferðir voru miklar á Bakkanum yfir sumarið, flestir á ferð ofan úr sveitum í verslunarerindum. Til halastjörnu sást á austurhimni frá 20. oktober og fram á vetur 3-4 stundir í senn. Atvinnuleysi gerði vart við sig þegar kom fram á veturinn og samgöngur spiltust. Þá dofnaði yfir þorpslífinu og lítið við að vera. Verslunin sem nú var vel byrg auglýsti jólaútsölur og staðgreiðsluafslætti.  Íbúafjöldi á Eyrarbakka var 750 manns árið 1911 og hafði þá fækkað um 13 frá fyrra ári. Fóru flestir til Reykjavíkur.

Skipakomur og skipaferðir: "Perwie" kom hér að sundinu snemma vors, var þá ekki fært út sökum brims, hélt hún þá nær tafarlaust til Stokkseyrar og lá þar um nóttina, Í birtingu var orðið sjólaust, og beið hún þá ekki boðanna heldur hypjaði sig á braut hið snarasta, voru Stokkseyringar þá albúnir að fara út í skipið og sækja vörur sínar, en til þess kom ekki, Perwie var farin þegar fært var orðið, sumir sögðu jafnvel að hún væri farin til "helvítis". Vöruskip Einarshafnarverslunar,  Vonin og  Svend , komu bæði í byrjun maí og gátu þau komist hér að vandræðalaust. Kong Helge kom við hér um miðjan maí sem og Stokkseyri og skilaði af sér vörum og pósti. Aukaskip frá sameinaða gufuskipafélaginu hafnaði sig hér með vörur til Brúarinnar (Selfossi), Heklu og Einarshafnar. Timburskip til Ingólfsverslunar hafnaði sig hér einnig og annað timburskip til Ingólfs gekk á Stokkseyri. Faxaflóabáturinn Ingólfur kom hér við miðsumars og Perwie við sumarlok og sótti ull til Ingólfsverslunar. Um haustið snemma kom vöruskip Þorleifs kaupm. á Háeyri, Guðmundssonar dekkhlaðið varningi alskonar. Vonin, skip Einarshafnarverslunar kom svo 22. september eftir langa útivist.

Franskt saltflutningsskip, seglskipið Babette frá Paimpol strandaði á Fljótafjöru, í Meðallandi í marsbyrjun, en mikill floti franskra fiskiskipa var að veiðum við sunnanvert landið þá um veturinn og víða upp í landsteinum, innan um net heimamanna. Þilskipið Friða, bjargaði 6 skipshöfnum í Grindavík.

Íþróttir:

Nýjársdagurinn byrjaði með því að 5 ungir Eyrbekkingar þreyttu kappsund frá Einarshafnarbryggjunni, um 25 faðma. Varð þar skarpastur Ingvar Loftsson, synti hann leið þessa á 57 sek. og fékk að launum blekbyttu úr slípuðum kristalli. Hinir sem tóku þátt í sundinu voru: Ásgrímur Guðjónsson, Gísli Jóhannsson, Valgeir Jónsson og Jón Tómasson. Piltar þessir höfðu engrar sundkenslu notið, en lærðu að synda af egin ramleik. Í sjósund fóru þeir daglega þá um veturinn. J.D. Níelsen verslunarstjóri þjálfaði leikfimiflokk sinn af kappi þennan vetur og hélt leikfimisýningar í Fjölni við góðan róm. Lítið varð hinsvegar úr sumarmótinu á Þjórsártúni sökum óveðurs. Skotfélagið hélt æfingar úti við og dró að sér forvitna áhorfendur. Félag þetta var aðallega stofnað í því skyni að vekja áhuga á íþróttum, sérstaklega skotflmi. Stofnfélagar voru 20.

Fólkið:

Dbr. Brynjólfur Jónsson sagnaritari frá Minnanúpi sem dvalið hefur löngum á Bakkanum, kom til heilsu aftur, eftir slysfarir á fyrra ári. Geir Guðmundsson frá Háeyri kom til landsins, en hann bjó á Sjálandi og giftist þarlendri konu Marie Olsen. Stundaði hann hér jarðyrkju um sumarið ásamt Sjálenskum unglingi, Age Jensen er með honum kom. Geir seldi líka margskonar jarðyrkjuverkfæri til kartöfluræktunar, tæki, tól og vélar alskonar fyrir jarðyrkju. Simon Dalaskáld var hér á ferð að selja bækur sínar. Hann var förumaður frá Skagafirði, þó ekki umrenningur heldur einskonar skemmtikraftur sem ferðaðist um og stytti fólki stundir. Kjartan Guðmundsson ljósmyndari frá Hörgsholti opnaði hér á Eyrarbakka ljósmyndastofu. Bjarni Þorkellsson skipasmiður dvaldi hér við skipasmíði, hafði hann byggt vandaðan vélbát fyrir Þorleif Guðmundsson frá Háeyri. Var það fyrsti vélbáturinn sem smíðaður var á Eyrarbakka. Uppskipunarbát smíðaði hann einnig þetta sumar, og a.m.k. tvö róðraskip þá um veturinn, en Bjarni hafði á sinni tíð smíðað yfir 500 báta og skip. Verksmiðjueigandi einn, C. H. Thordarson, frá Chicago, (Uppfinningamaður ættaður úr Hrútaflrði) hafði hér nokkra daga dvöl ásamt konu og syni, en konan var systir Ingvars Friðrikssonar, beykis á E.b. Hér voru líka á ferð tveir Rússar sem tóku að sér að brýna hnífa fyrir fólk, og var mörgum starsýnt á. Þeir föluðust líka eftir litlum mótorbát til kaups, en enginn vildi þeim selja og héldu þeir þá til Stokkseyrar. Bjarni Eggertsson héðan af Eyrarbakka var við silungsveiði í Skúmsstaðavötnum í Landeyjum og þóttist veiða vel. Sigurður Eiriksson regluboði var hér á ferð í vetrarbyrjun að heimsækja Goodtemplarastúkur og endurvakti stúkuna "Nýársdagurinn". Bjarni Vigfússon frá Lambastöðum var hér á Bakkanum um veturinn við smíðar. Meðal annars smiðaði hann skiði úr ask, sem þóttu vel vönduð. Skíðin voru smíðuð eftir norskri gerð og fylgdu tábönd eftir sama sniði. Það mun hafa þótt nýstárlegt hér syðra, að gera skíðasmíði að atvinnu sinni. Páll Grímsson, verslunarmaður á Eyrarbakka keypti Nes í Selvogi ásamt jörðinni "Gata" í sama hreppi, af Gísla bónda Einarssyni er þar bjó.

Stórafmæli:  Jórunn Þorgilsdóttir í Hólmsbæ hér á Bakkanum varð áttræð, en hún þótti merkiskona og sömu leiðis Gestur Ormsson í Einarshöfn.

Andlát: Helga Gamalíelsdóttir í Þórðarkoti, andaðist 85 ára að aldri. Jóhann Jónsson á Stóru Háeyri, rúmlega 70 ára að aldri. Guðrún Einarsdóttir, gömul kona á Eyrarbakka. Steinunn Pétursdóttir, kennara á Eyrarbakka, 10 ára að aldri, hafði sumardvöl í Fljótshlíð og lést þar af lungnabólgu. Kristín Jónsdóttir í Norðurkoti, háöldruð. Hún hafði lengi búið ein í kofa sínum og þótti einkennileg um margt. Helgi Þorsteinsson, á Gamlahrauni, varð bráðkvaddur 59. ára að aldri. Guðni Jónsson, verslunarm. hér af Eyrarb. Var lengi við Lefoliisverslun hér áður, en hafði flutti til Rvíkur árið 1910. Sigríður Lára, yngsta barn Guðmundar Guðmundssonar kaupfélagsstjóra, ekki árs gömu.

Menning: Leikfélagið á Eyrarbakka setti upp nokkur verk. Helstu leikarar voru Solveig Daníelsen, Jón Helgason prentari Karl H. Bjarnarson prentari, Pálína Pálsdóttir og Guðmunda Guðmundsdóttir. Ungmennafélag Eyrarbakka hélt upp á 3ja ára afmæli sitt með skemtisamkomu, sem haldin var í Fjölni. Sá ljóður var á menningu þorpsins sem og annara þéttbýlisstaða við sjávarsíðuna að götubörnum var gjarnt á að atast í fólki, einkum drykjumönnum með skrílslátum og að viðhöfðum óæskilegum munnsöfnuði í þeirra garð sér til skemtunar. Seint gekk að uppræta þessa menningarvörtu á samfélaginu. Lestrarfélagið hélt áfram að lána út bækur og var mikið í það sótt. U.M.F.E. stóð fyrir alþýþufræðslu, þar hélt Einar E. Sæmundsen skógfræðingur fyrirlestur um skógrækt og heimilisprýði, "Trjáreitur við hvert einasta heimili á landinu", kvað hann ætti að vera heróp ungmennafélaganna, en áhugi fyrir skógrækt hér reyndist dræmur.

Fiskveiðar, landbúnaður og atvinna: Þorskanet voru nú orðin almenn veiðarfæri á opnum skipum sunnanlands, en veiðar á færi eða lóðir á undanhaldi. Steyptir netasteinar sem var uppfinning Ísólfs Pálssonar á Stokkseyri gerðu veiðarnar meðfærilegri. Afli var tregur framan af vetrarvertíð og sjaldan gaf á sjó, en þegar leið fram í júní fiskaðist ágætlega en svo dró úr er á leið sumarið og vildu Eyrbekkingar kenna um erlendum trollurum sem krökkt var af. Lítið róið að haustinu og afli tegur þó róið væri. Bændur girtu lönd sín í auknum mæli, en slíkt nær óþekkt nokkrum árum fyr. Óðalsbóndi Guðmundur Ísleifsson á Stóru-Háeyri vélvæddi sinn búskap að nokkru er hann tók í notkun hestdráttar rakstrarvél og arfareytingarvél, fyrstur bænda hér við ströndina, fyrir átti hann hestdráttar sláttuvél. Um sláttinn var fátt fólk heima við, enda lágu margir í tjöldum við engjaheyskap. Heyfengur virtist ætla að verða góður þetta árið, en síðsumars brast á með vætutíð, en hey öll náðust þó með haustþurkinum. kartöflu-uppskera var í meðallagi þetta haustið. Bakkabúar nokkrir fóru um sumarið austur í silfurbergsnámuna sem starfrækt var í Helgustaðafjalli við Reyðarfjörð. Unnu þar 10 saman alls og létu vel yflr árangrinum. Einn stein fundu þeir 100 pund, [50 kg] sem mun hafa verið seldur afarverði sökum stærðar og fegurðar, en dýrt þótti þeim að lifa þar eystra því matvara var þeim seld háu verði.

Tíðarfarið: Framanaf var tíðin rosasöm með frosthörkum. Stundum var allt að -16°C í febrúar. Sjógangur oft mikill. Afspyrnurok gerði af landsuðri 3. mars, og gekk sjór mjög á land. Á Stokkseyri rak upp mótorbát Ingólfsversunar á Háeyri, brotnaði hann nokkuð, og í sama veðri fauk bátur frá Óseyrarnesi og brotnaði i spón, sömuleiðis tveir róðrarbátar úr Gaulveijarbæjarhreppi. Um páska var allt að 12 stiga frost. Kuldar og rosar voru í maímánuði, vorið var mjög vætusamt framanaf og kalt, en þurviðri og dálitlir hitar í júní og byrjun júlí, en frá 7. og framyfir miðjan júlí voru miklar rigningar. Eftir miðjan júlí gerði þurviðri og fádæmamikinn kulda og hnekti það mjög mikið gróðri. Dag einn hvíttnaði í vesturfjöllin þó hásumar væri. Svo kom ágúst með hina indælustu sumarbliðu svo að hver dagurinn var öðrum betri -hitar og stillur. Með höfuðdegi lagðist í rigningar og sunnanáttir fram á haust, þá þornaði á ný. Lítilega snjóaði i oktober, en annars ýmist froststillur, þoka og súld. Fyrstu snjóar komu í byrjun nóvember en síðan umhleypingar.

Heimild: Suðurland 1911

Þetta var árið sem Þorleifur á Háeyri keypti Þorlákshöfn fyrir 32.000 kr, og Leikfélag Eyrarbakka sýndi í Fjölni gaman-sjónleikina: "Vinnukonuáhyggjur" og "Nábúarnir" við góðan orðstýr. Gripasýning fór fram að Selfossi þann 28. júní og vakti óskipta athygli áhugasamra. Þetta var líka árið sem Grímsnesvegurinn var lagður og sömu leiðis vegurinn upp á Dyrhólaey. Gróðrarstöð hafði Búnaðarfél. Íslands sett á stofn á Selfossi við Ölfusárbrú á þessu herrans ári. Að henni starfaði Kjartan Guðmundsson frá Hörgsholti. Þetta ár dó Magnús mormóni Kristjánsson í Óseyrarnesi og Ólafur söðlasmiður Ólafsson í Sandprýði, báðir ágætis menn.

Tíðarfarið: Bændur hér austanfjalls höfðu liðið fyrir harðan vetur sem varð þeim heyfrekur fremur venju og þegar leið að vori gerði hret  sem var vetrinum öllu verri. Næturfrostin hófust strax í ágúst. September var kaldsamur með snjó í fjöllum og einn dag snjóaði niður undir sjávarmál. Kom svo góður kafli með auða jörð fram til jóla. Öskufalls varð vart í Landmannahreppi þann 18. júní og víðar um sunnlenskar svetir.

Skipakomur og skipaferðir:  Sumarið 1910 komu óvenju mörg seglskip til Eyrarbakka, komu þá fimm allstór seglskip, þ.a.m. "Kong Helge" Höfðu mótorbátarnir þá í nógu að snúast með uppskipunarbátanna í togi. Verkafólkið vann nótt sem dag við vörulöndun og útskipun. Þá kom "Gambetta", aukaskip Thorefélagsins frá útlöndum með vörur til Ingólfsfélagsins. Strandferðaskipin sem sigldu á Sunnlenskar hafnir á þessum árum hétu "Hólar" og "Perwie" mestu dallar báðir. Seint um haustið kom járnseglskipið "Vonin", en það skip átti fyrrverandi Lefolii verslun og síðar Einarshafnarverslun. Var hún búin að eiga 49 daga útivist frá Bergen i Noregi vegna mótbyrs og óveðra, og var hún "talin af" bæði hér og i Kaupmannahöfn. Hér hitti hún þó á besta sjóveður og var með snarræði og dugnaði losuð á 5 sólarhringum, af duglegum Eyrbekkingum. Sorglegt var það hinsvegar að þá er skipið var komið hér í höfn, sendi stýrmaður símskeyti til konu sinnar í Kaupmannahöfn, um að hann væri hingað kominn heill á húfi, en fékk að vörmu spori það svar, að um sama Ieyti og hann náði höfn hér, hafði kona hans andast ytra og vakti það almenna hluttekningu þorpsbúa með stýrimanninum.

Íþróttir: Hið fyrsta sambands-íþróttamót ungmennafélaganna á Suðurlandsundirlendinu og kent er við Skarphéðinn, fór fram að Þjórsártúni 9. júlí 1910. Glímuþátttakendur voru 18, hvatlegir piltar, vænir á velli og vel á sig komnir; allir í einkennisbúningi og undu áhorfendur vel við að virða þá fyrir sér áður en byrjað var, enda var veður hið besta, lofthiti og logn. 1. verðlaun, silfurskjöldinn, hlaut Haraldur Einarsson, frá Vík. 2. verðlaun Ágúst Ándrésson, Hemlu. 3. verðlaun Bjarni Bjamason, Auðsholti. Grísk-rómverska glímu sýndu þeir Sæmundur Friðriksson, Stokkseyri og Haraldur Einarsson, Vík. Var hún allflestum nýstárleg íþrótt og klöppuðu áhorfendur lof i lófa. Einnig var keppt í fjölmörgum hlaupa og stökkgreinum.

Atvinna: Landbúnaður var stundaður að kappi á Bakkanum 1910 og vart litið við sjó um sláttinn, en nokkuð um að gert var út á síld frá Eyrarbakka og Stokkseyri þá um sumarið.

Götulýsing: Tvö gasljós voru til hér á Bakkanum 1910. Annað var úti við Einarshafnarverslun, en hitt ljósið var inni í Ingólfs búð, og nýttist til að lýsa vefarendum þar hjá, þegar hlerarnir voru ekki fyrir gluggunum. Annars voru steinolíu-luktir brúkaðar víðast úti við á dimmum vetrarkvöldum.

Heimild: Suðurland 1910