Á Eyrarbakka, í skugga gjósandi Surtseyjar á fyrri hluta sjöunda áratugsins var lífið í þorpinu eins og sjávarföllin – fullt af sveiflum, en alltaf í takt við náttúruna og samfélagið. Vindurinn af sunnan bar með sér fljótandi svartan vikur yfir lónið og fjöruna, og það var á þessum tímum sem þorpið stóð á tímamótum. Íbúarnir að aðlagast nýjum tímum og þorpið í mótun rétt eins og nýja eyjan út við sjóndeildarhringinn. Vesturbúðirnar, sem eitt sinn höfðu verið hjarta verslunar, voru horfnar, og Vesturbúðarhóllinn var nú uppgróinn, nema hvað tvö löndunarskip lágu þar yfirgefin, nýtt sem sauðfjárgirðingar, svona til að vera til einhvers gagns á réttardaginn. Hálfhrunin Vesturbúðarbryggja minnti á liðna tíma, en nýja höfnin, mikilvirkið mikla, var að rísa og lofaði betri dögum. Bátarnir lágu í skjóli nýja hafnargarðsins, sem lengdist með hverjum degi, og margir þorpsbúar unnu við hafnarframkvæmdirnar – vörubílstjórar, verkamenn og aðrir. Lífsviðurværi þorpsins hvíldi þó á sjónum. Þegar bræla var á miðunum og brim lokaði sundinu varð kyrrð í þorpinu – kvíðvænleg kyrrð á meðan drunandi öldurnar börðu ströndina. Sjómenn sátu aðgerðarlausir, fiskverkafólk, mest konur, höfðu lítið að gera, og fjölskyldur biðu spenntar eftir næsta róðri. Skipstjórarnir voru því hinir mikilvægustu menn, eins og Sverrir Bjarnfinns, Bjarni Jóa og Hörður Thór að öðrum ólöstuðum.

Sumir lifðu á blönduðum búskap, með sauðfé, kýr og hænur, og unnu aukavinnu í Plastiðjunni eða fiski þegar færi gafst. En þorpið var samt sem áður líflegt, bundið saman af sterkum böndum ættartengsla og samhjálpar. Fúsi oddviti réði miklu, næstum einráður, en Hjörtur hreppstjóri, laganna vörður og bíóstjóri, sá um að þorpsbúar fylgdu lögum og reglu í hvívetna – og sýndi kannski bíómynd í Fjölni þegar tími gafst. Magnús prestur var fulltrúi himnaríkis, en Bragi læknir, með töskuna sína, var þorpsbúum oft nær hjálpræðinu. Laugi og Óli, kaupmenn á sitt hvorum bakkanum, kepptu við Kaupfélagið í miðjunni, þar sem Gísli í kaupfélaginu hélt vöku sinni. Jórunn símamær sat á pósthúsinu, hjarta samskipta þorpsins, á meðan Lalli bakk bakaði brauð, Siggi skó lagaði skó, og Kalli meik gat lagað nær hvað sem var. Kristinn Jónasar, rafvirkinn og organistinn, hélt ljósum logandi og kirkjusöngnum lifandi. Sæmi á Sandi veiddi sel, Mangi í Laufási lax, og Pétur blaða bar út blöðin og tók veðrið og Siggi mállausi fylgdi honum eins og skugginn. Siggi Kristjáns tók ljósmyndir af húsum og híbýlum og fangaði tíðarandann. Gvendur Dan, skólastjórinn og skáldið, setti svo ljóðrænan blæ á þorpslífið. Kiddi Lofts bölvaði allt og öllu eins og harðsvíruðum togarajaxli sæmir. Konurnar voru burðarás samfélagsins. Gróa í Vatnagarði, skörungur mikill, stofnaði björgunarsveit og Gauji Páls sýndi tilþrif með línubyssuna á sjómannadaginn. Gróa var nánast allt í öllu sem máli skipti á listræna og menningarlega sviðinu fyrir þorpsbúa auk þess að hlúa að fallegu heimili að Vatnagarði.  Anna prests stýrði Kvenfélaginu og kirkjukórnum og þær stöllur Stebba, Vala, Stella og Lilla sungu sálmana blaðlaust. Konurnar stóðu líka fyrir samkomum í Fjölni, skipulögðu skemmtanir og héldu samfélaginu saman. Smiðirnir, eins og Gvendur Eiríks, Eiríkur sonur hans, Manni í Kirkjuhúsi og aðrir, byggðu og löguðu, en Gauji Ö vélsmiðurinn, hélt bílunum og bátunum gangandi. Andrés í smiðshúsum var rödd verkalýðsins, og saman héldu háir sem lágir þorpslífinu í réttum skorðum. Þorpið var hinsvegar í talsverðri umbreytingu. - Það voru ekki lengur landlordar og kaupmenn sem réðu ráðum heldur var það í höndum íbúana sjálfra að ráða ráðum sínum. Vatnsveitan var komin vel á legg, þó sumir væru enn með brunnvatn. Olíu- og rafhitun var að ryðja kolunum úr vegi, og útvarpstæki voru í flestum húsum, þó sjónvarpið væri enn fjarlægur draumur – nema hjá þeim fáu sem náðu kanasjónvarpinu. Síminn var að verða sjálfvirkur, og þorpsbúar hlökkuðu til auðveldari samskipta. Hús voru mörg bárujárnsklædd, með rauðum eða grænum þökum. Rafmagnslínur svifu í loftinu, en símalínur voru að grafa sig í jörð og smám saman fylgdu raflínurnar sömu leið. Þorpið teygði sig meðfram langri malargötu, án gangstétta eða gangbauta. Akandi og gangandi urðu bara að gæta sín hver á öðrum. Ættartengsl tengdu fólk saman – og stórfjölskyldur voru burðarásar þorpsins, en erlendur bakgrunnur, frá Noregi, Danmörku, Þýskalandi, Finnlandi og Færeyjum, blandaðist inn og lögðust á árarnar með innfæddum. Allir hjálpuðust að sem einn maður þegar erfiðleikar steðjuðu hvort sem var í leik eða starfi. Vegurinn frá Eyrarbakka lá til Stokkseyri og Selfoss, og á vetrum gat hann orðið ófær, og mikilvægasta farartækið - mjólkurbíllinn setið fastur á leiðinni, sem varð mæðrum með ungabörn til ama og kvíða. Þorpsgatan var stundum líka ófær vegna snjóa svo engin komst lönd eða strönd. Þorpsbúar reyddu sig mjög á samgöngur til Reykjavíkur en þangað varð að sækja allt það sem annars fékkst ekki á staðnum. Steindórs rútan lék stórt og mikilvægt hlutverk í samgöngumálum.

Atvinnulífið gat verið óstöðug á þessum árum. Plastiðjan var þó öflugur vinnuveitandi og þar var unnið á vöktum, enda var einangrunarplast eftirsótt vara fyrir nýbyggingar, einkum í höfuðborginni sem var í öri útþenslu. -Sumrin gátu verið erfið, þegar fiskurinn hvarf af miðunum og bátarnir lágu aðgerðarlausir eftir humarvertíðina. Engar atvinnuleysisbætur voru tilað dreifa, svo þorpsbúar brugðust við með hugviti: sumir settu niður kartöflur, rófur og grænkál, aðrir ræktuðu hross eða sauðfé, hertu fisk, seldu egg, eða prjónuðu lopapeysur. Sumir fóru í vegavinnu, einkum þeir sem áttu vörubíl sem voru eiginlega fleiri en þeir sem áttu einkabíl. Aðrir fóru í sveitastörf, eða eftirsóttar virkjanavinnur. Sumir tóku tl við að Laga og mála húsin sín og dyttuðu að girðingum. En þegar fiskurinn fór aftur að veiðast var róið af stað, jafnvel á fjarlægustu mið og þá lifnaði yfir þorpinu. Jólin voru svo hápunkturinn – flotinn skreyttur jólaseríum, jólatré í hverri stofu, litlu jólin í skólanum, jólatrésskemtun í Fjölni og allir höfðu nóg að bíta og brenna. Lambasteik og grænar baunir með rabbabarasultu var eiginlega almennur jólamatur staðarins. Á snnudögum var pönnusteikt lambakjöt algengt, súpukjöt eða saltkjöt með kartöflum og rófum. Venjulega var fiskmeti á borðum, súpur og grautar eða hrossakjöt eða bara skyr með rjóma.

Eyrarbakki var samfélag í umbreytingu,  ný tíska, rokk og ról, amerískir kaggar, sveitaböll og landabrugg, skellinöðrur, plötuspilarar, sólgleraugu, gel og hárgreiður, gleyptu huga unga fólksins, en hjartað sló sterkt, knúið áfram af samhjálp, dugnaði og von um betri daga.

Á árunum fyrir og eftir 1960 hófust merkilegar tilraunir með trjárækt í húsagörðum á Eyrarbakka, þrátt fyrir mikla vantrú margra. Fólk minntist erfiðleika Vilborgar Hannesdóttur í Vinaminni á Stokkseyri, sem hálfri öld áður hafði glímt við seltu og skjólleysi við trjáplönturækt. Engu að síður tóku einstaklingar á Eyrarbakka, eins og Gróa í Vatnagarði, Jónatan og Sigrún í Heiðmörk, Eiríkur í Hátúni, Jórunn Oddsdóttir í Mörk, Ingvar í Hliði, Ármann í Vorhúsum, Sigurður Andersen í Gamla Bakaríinu, Össur á Hofi, Magnús í Laufási og Gauji Páls í Steinsbæ, og fleyri höndum saman og reyndu sitt besta. Helstu trjátegundirnar sem ræktaðar voru á þessum tíma voru reynir, víðir, greni, hlynur og rifsberjarunnar. 

Erfiðleikar og áskoranir:

Trjáræktin gekk brösuglega. Suðvestanáttin var svæsin, sjávarselta skemmdi plönturnar og norðanáttin var kalsöm á vetrum. Til að bregðast við þessu voru reistar skjólgirðingar og nýtt skjól af húsum þar sem sólar nyti. Þrátt fyrir þetta náðu mörg tré varla upp fyrir húsþök og runnar rétt skriðu upp fyrir girðingar. Margir trjágarðar lögðust í eyði þegar hætt var að sinna þeim, en grenitré stóðu af sér erfiðleikana og sjást enn í dag. 

Ný bylgja trjáræktar:

Upp úr aldamótum 2000, með hlýnandi veðurfari, blossaði trjáræktin upp á ný. Siggeir Ingólfsson og Reynir Böðvarsson voru áberandi í þessari bylgju, og Alaskaösp varð vinsæl vegna þols gegn sjávarsíðuaðstæðum. Birki og tröllavíðir nutu einnig hylli, þótt birkikemba og skordýr eins og riðmaur og maðkur hafi skemmt þær síðar.

Gróðurhús og nýjar plöntur:

Um og eftir 2010 fóru íbúar að reisa lítil gróðurhús í görðum sínum. Þetta opnaði möguleika á ræktun eplatrjáa, plómutrjáa, vínberja og jarðarberja, eins og hjá Ásu í Hlíðskjálf, sem er gott dæmi um slíka nýsköpun. 

Breytt ásýnd og bætt lífsgæði:

Aukin trjárækt hefur umbreytt ásýnd Eyrarbakka, skapað skjól fyrir hafgoluna og bætt lífsgæði fyrir bæði plöntur og íbúa. Þessi þróun sýnir hvernig þrautseigja og aðlögun að náttúrulegum aðstæðum getur skilað varanlegum árangri.

Heimild: https://brim.123.is/blog/2023/05/12/trjagrodur-i-husagordum/

Um það leiti sem landsmenn voru að kveðja jólahátíðina og búa sig undir langan og harðan vetur á hinu komandi ári 2020, barst sú fregn um netheima að í Whuhanborg í Kína hefði uppgötvast ný og áður óþekkt veira af kórónastofni sem átti upptök sín á markaði með villtar dýraafurðir þar í borg. Óvætturinn reyndist bráð smitandi og barst um eins og eldur í sinu um gervallt Hubei hérað og varð öldruðum og veikum skjótt að aldurtila. Engin bóluefni eða lyf voru til gegn þessari veiru. Kínversk stjórnvöld voru sein að átta sig á alvarleika málsins, en hófu þó gríðarlegt stríð við veiruna um síðir og urðu vel ágengt, en því miður of seint fyrir heimsbyggðina. Veiran hafði stungið sér niður í nálægum löndum, eitt og eitt tilfelli hér og hvar. Tilfellum fjölgaði smátt og smátt, en sumstaðar náði hún sér mjög á strik einkum í Íran og síðan á Ítalíu, Spáni og víðar.

Norður Ítalía er mjög þekkt fyrir textíliðnað sinn en einnig fyrir ferðamennsku skíðaiðkenda. Þannig háttaði til að eignarhald á mörgum af þessum textílverksmiðjum eru í höndum Kínverja og verkamennirnir koma flestir frá Wuhan og héruðunum þar í kring. Beint flug var frá Wuhan til norður Ítalíu og þannig barst vírusinn þangað og breiddist út á eldingshraða, einkum vegna samskiptaháttu íbúana þar. Það var því ekki að sökum að spyrja að vírusinn stingi sér niður á skíðahótelunum sem er vinsæll dvalarstaður evrópskra skíðaiðkenda. Ítalir voru seinir til aðgerða, það var eins og þeir tryðu því ekki að "Wuhan" var að raungerast hjá þeim og það var ekki fyrr en í óefni var komið að norðurhéruðunum var lokað og síðan allri Ítalíu og útgöngubann sett á, en þá blasti hryllingurinn þegar við og fólk deyjandi hundruðum saman. Stjórnvöld í evrópu voru líka sein til viðbragða, og voru heldur ekki að trúa því að þetta væri í raun að gerast með þessum skelfilega hætti. Nokkuð sem hefur ekki gerst meðal nokkura liðinna kynslóða. Brátt fóru lönd að loka landamærum sínum og reið Danmörk fyrst á vaðið með stórtækum aðgerðum og að síðustu Evrópusambandið í heild sinni. Þá voru Bandaríkin þegar búin að skella í lás og þóttu íslenskum stjórnvöldum það súrt í broti.

Nokkru fyr gekk allt  sinn vana gang á Íslandi og landinn var á ferð og flugi og gerði víðreist ofar skýjum á vélflugum sínum til sólríkari landa, eins og íslendingurinn er orðinn hvað vanastur, þrátt fyrir að segjast stundum vera með "flugviskubit" svona til að friða blessuðu samviskuna gagnvart loftslagsmálum, en meinar auðvitað ekki neitt með því.

 Á norður Ítalíu var staddur nokkur hópur skíðaáhugamanna, einkum úr mennta og heilbrigðisgeiranum. Margir myndu kanski ætla þessum stéttum að hafa vaðið fyrir neðan sig öðru fólki fremur, en eins og íslendingum er tamast þegar á þá sækir ferðahugur, að skilja vitið eftir heima en þess í stað að trysta hópsálinni fyrir för. Með þessum forvörðum íslensks samfélags smuglaði óvætturinn sér til vors lands. Viðbragðsteymi Íslenskra stjórnvalda brugðust þegar við með aðgerðum stig af stigi eftir því sem faraldurinn náði meiri fótfestu í landinu og lýstu fljótlega yfir neyðarástandi. Það er mál flestra manna að vel sé að verkinu staðið, en þó er ljóður á að ekki mátti styggja ferðamennsku að einu né neinu leiti í þessum aðgerðum, enda treystu landsmenn betur á ferðamannin en lóuna til að kveða burt snjóinn og leiðindin. Það var þó sjálfhætt því ferðamaðurinn hvarf hraðar af landi brott en frostrósir undan sólu, en einhverjar spurnir hafa þó verið af blessaðri lóunni þrátt fyrir hjarnavetur.

Í dag er veikin sem kölluð er Covid-19 af alþjóða heilbrigðisstofnuninni (WHO) að breiða úr sér hægt og bítandi og róðurinn þyngist stöðugt hjá heilbrigðisstofnunum. Á fimta hundrað veikir þegar þetta er ritað og yfir 5.000 í sóttkví. Þeir sem geta vinna heima en aðrir við ýmsar skipulagðar takmarkanir, einkum í skólum og stofnunum. og enn eru boðaðar hertari aðgerðir. Ríkisstjórnin hefur lagt fram björgunarpakka fyrir fyrirtæki og starfsmenn þeirra, þó sitt sýnist hverjum eins og von er og vísa.

En þá hingað heim og að kjarna málsins. Á suðurlandi er mesta útbreiðsla smits fyrir utan sjálft höfuðborgarsvæðið, samtals 34 smitaðir og 210 í sóttkví. Ákveðin stígandi er að komast í útbreiðslu veikinar. Eina ráðið til að kveða þessa óværu niður er að setja á algert útgöngubann í tvær vikur hið minnsta ef nógu snemma er gripið til þess og setja á ferðatakmarkanir til og frá landinu. Þannig má hlífa fjölda manns við að taka veikina með ófyrirsjánlegum afleiðingum. Þetta er eina aðferðin sem dugar eins og er og mörg ríki að taka upp, en þó virðist það ekki gert fyrr en í algert óefni er komið í mörgum tilvikum.

Það er nær öruggt að við næðum að kveða vírusinn niður með þessum hætti, en síðan yrði að fara ofur varlega þegar opnað verður á ferðalög að nýju og garentera að veiran komist ekki aftur inn í landið. Ef evrópa sem og öll önnur lönd væru samtaka í þessu yrði hættan að mestu liðin hjá í sumarbyrjun.

Tóvinna er elsta iðngrein sem stunduð var á Bakkanum og fór sú vinna að miklu leiti fram í dönsku verslunarhúsunum í lok 19. aldar og fram á annann áratug 20. aldar. Tóvinna var einig mikið stunduð til sveita og voru unnar bæði voðir og prjónles. Prjónles skiptist í duggarales og smáles (smáband). Smáband og annað prjónles var verslunarvara. Snældustokkar og rokkar voru algengir og til á flestum bæjum í lok 19 aldar. [Upphaflega var mest spunnið á halasnældu en hjólrokkar tóku ekki að berast til landsins fyrr en á miðri 18. öld og fram yfir miðja 20. öld tíðkaðist að nota halasnældur meðfram til að tvinna.] Vefstólar voru hinsvegar sjaldgæfari en þó munu þeir hafa verið notaðir við tóvinnu á Eyrarbakka. Snældudustokkar og rokkar voru yfirleitt íslensk smíði, en vefstólarnir erlendir þó dæmi séu um íslenska vefstóla. Um miðja nítjándu öld höfðu vefstólar útrýmt gömlu kljásteinsvefstöðunum, en þeir stóðu lóðrétt með steinaröð neðst. Helstu framleiðsluvörurnar voru vaðmál og voðir, en einnig peysur, föðurland, sokkar, húfur og vettlingar sem konur framleiddu heima. Mikilvægt var að ullin væri vel þveginn fyrir vélarnar og sem dæmi var ull frá Bitru í Flóa höfð til sýnis á Eyrarbakka vorið 1916 sem all vel þvegin ull.