09.05.2019 23:06
Húsanöfn á Stokkseyri, fyrir 1950/ T-Ö
1. Tíðaborg - Í byggð 1820-1822. Þar bjó
Jón Brandsson yngri frá Roðgúl, áður bóndi í Ranakoti-efra. Sagt er að byggð
þar hafi laggst af vegna reimleika.
2. Tjarnarkot - Byggt árið 1887 af
Gamalíel Jónssyni frá Oddagörðum. Kotið fór í eiði 1933. Gamalíel var hringjari
í Stokkseyrarkirkju. Hann var stór maður vexti, söngmaður góður og leikari í
eðli sínu og þótti vinsæll. Tvíbýlt var í Tjarnarkoti 1899-1926 og bjuggu þar í
annari þurrabúðinni Guðmundur Vigfússon frá Valdakoti í Flóa og Jóhanna
Guðmundsdóttir í Útgörðum.
3. Tjarnir - Byggðar árið 1899 af
Þorsteini Jónssyni úr Landeyjum. Árið eftir kom Guðmundur Pálsson, einig
Landeyingur og skírði bæinn upp og kallaði Vatnsdal*
4. Tjörn -
Byggð árið 1884 af Ingibjörgu, ekkju sr. Gísla Thorarensen á Ásgautsstöðum
og Páli syni hennar. Seinna var bærinn nefndur Pálsbær* Annar bær var byggður
þar hjá er fékk nafnið Tjörn.
5. Torfabær - Byggður árið 1884 af Torfa
Nikulássyni frá Eystra-Stokkseyrarseli. Þar stóð áður bærinn Sanda* og var það
nafn tekið aftur upp árið 1888.
6. Traðarhús - Einn af Beinteigsbæjum, byggður árið 1891 af Gústaf Árnasyni trésmið
og nefndist bærin þá Ártún* Árið 1898 keypti Brynjólfur Gunnarsson bæinn og
kallaði Traðarhús. Stundum uppnefnt Brynkahús.
7. Trýni - Sama og Heiði* sjá þar.
8. Tún -
Byggt árið 1901 af Jóni Vigfússyni frá Borgarholti. Jón dó 1936 þá
búsettur í Reykjavík, en jarðsettur á Stokkseyri, skammt frá sáluhliði þar sem leiði
hinnar fjölkunnugu Stokkseyrar-Dísu hafði verið. Fram að því höfðu
Stokkseyringar sneitt hjá að grafa lík nærri leiði Stokkseyrar-Dísu sökum
hjátrúar.
9. Túnprýði - Byggt árið 1900 af Jóni Hinrikssyni
formanni frá Ranakoti.
10. Töpp -
Þurrabúð sennilega byggð eftir 1703, en fór í eiði árið 1706. Ekki er
vitað um nánari staðsetningu.
11. Unhóll -
Byggður árið 1898 af Jóni Benediktssyni frá Unhól í Þykkvabæ. Þar stóð
áður sjóbúð Jóns Guðmundssonar frá Gamla-Hrauni. Árið 1901 kom þangað Jón
Gíslason af Þykkvabæ og lét rífa bæinn. Síðan byggði hann þar timburhús í
staðinn.
12. Unukot -
Sama og Auðnukot* - sjá þar
13. Upphleypa - Sama og Nýlenda* - sjá
þar
14. Útgarðar - Byggðir árið 1870 af Guðnýju Kjartansdóttur, ekkju Einars
loftssonar í Ranakoti. Hét fyrst Móhúsarhjáleiga, en síðan um tíma Móhús. Um 1873
nefnt eða uppnefnt "Ölhóll" og síðan "Hóll". Útgarðar voru annað elsta
þurrabúðarbýli sem var í byggð á 20. öld, en hitt var Móakot. Í Útgörðum bjuggu
meðal annars, Guðmundur Steindórsson, Magnús Kristjánsson mormóni og Bárður
Diðriksson.
15. Varmidalur - Hét áður Aftanköld* og
breytti Einar Ólafsson nafninu árið 1900. Bærinn brann í Stokkseyrarbrunanum
mikla árið 1926 og var síðan byggt íbúðarhús þar eftir brunann.
16. Vegamót - Byggt árið 1906 af Gunnari Gunnarssyni frá Byggðarhorni.
17. Vestri-Bræðraborg
- Sama og Bræðraborg I* - sjá þar
18. Vinaminni - Byggt árið 1898 af Jóni Sturlaugssyni hafnsögumanni og
bjargvætti. Nafnið er svo til komið að Jón bauð nakkrum kunningjum til sín í
innfluttningspartý og stakk Ólafur kaupmaður Árnason upp á nafninu til að
minnast þessa vinafundar.
19. Þingdalur - "Íbúðarhús" byggt árið 1907
og bjó þar Edvald Möller verslunarmaður um tíma. Hús þetta var í raun skúr, eða
útbygging áföst áföst við Ólafshús og nefndist síðar Helgahús* -sjá þar. [Þingdalur er gamallt örnefni á
Stokkseyri og var þingstaður hins forna Stokkseyrarhrepps og sér þessari lægð
engann stað framar, þar sem hún var smásaman fyllt upp fyrir húsabyggð. Síðasta
uppfyllingin á dalnum eða lægðinni var þegar Alþýðuhúsið* var byggt.
20. Þóruhús - Byggt fyrir árið 1681 og var í byggð fram um 1703. Bjó þar
Þórunn Jónsdóttir ekkja, ásamt syni sínum Jóni Eyjólfssyni, síðar bónda á
Syðsta-Kekki.
21. Ölhóll -
Sama og Útgarðar*
Heimild: Guðni jónsson magister-Bólstaðir og Búendur í Stokkseyrarhreppi 1952, Sjá einig: http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3297622