Útgerðin við ströndina veitir 200 manns atvinnu

Fjórðungsþing fiskideildarinnar kallaði eftir frekari fjárveitingum frá Alþingi til hafnabóta á Eyrarbakka og Stokkseyri, en fyrir þessa staði sátu þeir Bjarni Eggertsson og Jón Sturlaugsson, og það sama gerði hafnarnefnd Eyrarbakka. Þrír vélbátar gengu frá Eyrarbakka á vertíð og tvær trillur að auki. [Þriðji vélbáturinn "Freyr" frá Eyrarbakka gerði út frá Sandgerði fyrri hluta vertíðar.] Frá Þorlákshöfn gengu 5 trillur. Frá Stokkseyri gengu 7 vélbátar og ein trilla, en síðan bættust tveir bátar (Hásteinn og Hersteinn ) við sem höfðu gert út frá Sandgerði. Aflahæstur  í Þorlákshöfn var samvinnubáturinn  "Jónas ráðherra" en skipstjóri var Guðmundur J Guðmundsson á Eyrarbakka. Á Eyrarbakka var "Öldungur" aflahæsti báturinn, en skipstjóri á honum var Sveinn Árnason í Akri. Á Stokkseyri var " Haukur" aflahæstur og skipstjóri á honum var Ólafur Jónsson. Þessa vertíð aflaðist einkar vel á heimamiðum, en þá gekk loðna mjög grunnt á miðin. Böðvar Tómasson útgerðarmaður [vb. "Sísí"] á Stokkseyri setti þar upp lifrarbræðslustöð sem þjónaði báðum þorpum. [Lifrarbræðsluvélina smíðaði Guðmundur Jónsson verkfræðingur og kostaði hún 6000 kr.] Á Stokkseyri unnu 105 menn við sjómennsku en aðeins 45 á Eyrarbakka og 50 í Þorlákshöfn. Um sumarið var orðið fisklaust á heimamiðum og fóru nokkrir Stokkseyrarbátar til veiða við Faxaflóa, en Bakkabátum var lagt. Næg vinna var í landi um sumarið, við fiskverkun og landbúnaðarstörf. Um veturinn töpuðu Eyrbekkingar einum bát, en það var "Freyja" eign Kristins Gunnarssonar o.f.l. þegar báturinn losnaði af "bóli" og rak mannlaus út í brimgarð og sökk.

 Skipakomur: Enn einu sinni varð fjaðrafok í höfuðstaðnum vegna innflutnings á vörum til Eyrarbakka. Að þessu sinni töldu menn að "Persil" [Þvottarefni, aðalega notað í þvottarhúsum] væri smyglað í stórum stíl með vöruskipum til Kaupfélagsins. [innfluttningur var í höftum á þessum tíma.] Skonnortan "Pax" kom þrisvar um sumarið og "Lydia" kom tvisvar. Þá kom gufuskipið "Eros" eina ferð. Skapaðist allmikil atvinna við þessar skipaferðir.

 

 Formaður "Bjarma" látinn finna til tevatnsins. Heilum bílfarmi af "krötum" sigað á "Bárunna".

Báran samþykkti á aðalfundi nýjar kaupkröfur. Tímakaup í almennri dagvinnu hækkaði um 10 aura, eða í 1 kr. Skipavinna hækkaði um 10 aura, eða í kr. 1.10. Eftirvinna hækkaði um 25 aura, eða í kr. 1.40 og næturvinna um 30 aura, eða í  kr.1.80. Helgidagavinna var ákveðin kr. 1.60. Nýr formaður var kjörinn Þorvaldur Sigurðsson kennari og skólastjóri. Aðrir í stjórn voru kjörnir Vigfús Jónsson ritari og Ólafur Bjarnason gjaldkeri. Í varastjórn voru Kristján Guðmundsson, Jón Tómasson og Guðmundur J Guðmundsson. Verkalýðsfélögin Báran á Eyrarbakka og Bjarmi á Stokkseyri ákveða að vinna saman að baráttumálum sínum og skipuðu af því tilefni sameiginlega nefnd til að vinna að samvinnu allra verkalýðsfélaga í landinu til þess fyrst og fremst, að knýja fram kaupgjaldshækkun auk annara sameiginlegra hagsmunamála. [Þessa nefnd skipuðu þeir Gunnar Benediktsson í Stíghúsi, form. Kristján Fr. Guðmundsson Stokkseyri og Árni Jóhannesson Stokkseyri. Öllum félögum var sent bréf varðandi málið 18. febrúar 1936, og þau hvött til samvinnu og að skora á Alþýðusambandið að veita málinu stuðning. "Samfylkingarnefndin" vann sjálfstætt að þessum hugsjónarmálum og sendi jafnframt Alþýðusambandinu og Stjórnarráðinu samskonar hvatningabréf.] Þetta var til þess að skapa óróa meðal Alþýðuflokksins sem var annar stjórnarflokkurinn ásamt Framsókn, og svo Alþýðusambandsins, sem var einskonar einveldi krata og ekki síst fyrir þá sök að nefndarmennirnir umræddu voru kommúnistar, eða "Samfylkingarmenn" eins og þeir kölluðust. Alþýðusambandið lét formann Bjarma á Stokkseyri sem þá var Björgvin Sigurðsson, finna til tevatnsins í opinberum skrifum, og mátti hann þykjast ekki kannast við málið, þó nefndin starfaði fullkomlega í umboði beggja félaga. Svo fór að Björgvin hét Alþýðusambandinu að koma í veg fyrir svona "leynistarfsemi" og bréfið sem sent var túlkað á þann hátt að væri "falsað", enda ekki sérstaklega tekið fram í fundargerðum félaganna að nefndinni væri heimilt að skrifa bréf. Björgvin og ASÍ fengu það þvínæst "óþvegið" frá Gunnari Benediktsyni fyrir að "sundra" í stað " hjálpa". Upphófst af þessu mikill rígur milli Björgvins og Gunnars og í framhaldi ofbeldisfullar tilraunir A.S.Í. til þess að láta reka Gunnar úr félaginu. [Mikill lýðræðishalli þótti innann Alþýðusambandsins á þessum árum] Skömmu fyrir páska var haldinn fundur í verkamannafélaginu Bárunni á Eyrarbakka. Frá Reykjavík var þá sendur heill bílfarmur af krötum til að "leiðbeina" fundarmönnum undir forustu Guðjóns Baldurssonar. Stjórn Bárunnar sá sæng sína útbreidda og þótti vænlegast að hlýða flokksfélögum sínum og mæla með þvi að Gunnar yrði rekinn, en tillagan var kolfelld, því aðeins 7 menn greiddu með tillögunni atkvæði, þar af stjórnarmennirnir þrír. Gunnar bar þá upp tillögu fyrir fundarstjóra um að félagið skoraði á A.S.Í að beita sér í "vegavinnumálinu" en hann neitaði að bera tillöguna upp. [Fundarstjóri var Þorvald Sigurðsson, form. Bárunnar, en honum stóð nú hugur til að hverfa af Bakkanum, því hann sótti skömmu síðar um skólastjórastöðu í Reykjavík.]  Á haustfundi Bárunnar var samþykkt tillaga, um að skora á A.S.Í  og væntanlega sambandsstjórn til að stuðla að samvinnu milli stjórnmálaflokka, smábænda og verkalýðsins til að sporna gegn fasistavæðingu í landinu. Á næsta fundi Bárunnar voru gefin fyrirheit um stuðning félagsins við "einingu" verkalýðsins um allt land. Þá var A.S.Í átalið fyrir þá afstöðu Alþýðusambandsþingsins sem haldið var þá um haustið, þar sem fram kom greinilegur ósamvinnuvilji þeirra alþýðuflokksmanna við Kommúnistaflokk Íslands.[samþykkt tillaga Gunnars Ben. í Bárunni, en  tilefnið var að Alþýðuflokkurinn hafði gert þá samþykkt að engar deildir hans skildu hafa nokkur mök við kommúnista] Þessi tillaga G.B. fæddi af sér enn eitt vandræðamálið fyrir Þorvald, sem sá sig knúinn til að sverja af sér allt samneyti við kommúnista og sverja Alþýðuflokknum trúmennsku og hollustu. Að "einingin" verði að lokum aðeins undir merkjum Alþýðuflokksins var það leiðarljós sem hann kysi. Þar með voru fyrirheitin um "einingu" verkalýðsins orðin harla lítils virði. Hinsvegar brá svo við á verkalýðsfundi "Bjarma" [24. nóvember 1936] að helstu atvinnurekendur þar, sem voru yfirlýstir íhaldsmenn sóttu fast að ganga í félagið, en verkamennirnir sem voru af Alþýðuflokki, Kommúnistaflokki og Framsókn, stóðu fastir gegn þessari "innrás" íhaldsins. Í desember héldu bæði félögin, Báran [06.12.1936] og Bjarmi fund, en þar mætti erindreki krata Jón Sigurðsson. Virtist nú allt fallið í ljúfan löð, en á fundinum ályktaði Báran að alþýðan öll þyfti að sameinast í einum flokki, og með hvatningu til allra sem enn voru utan A.S.Í, að ganga þar inn.

 

Kommúnistadeild stofnuð, Sjálfstæðismenn í "krossferð"

Deild innan kommúnistaflokksins var stofnuð fyrir Eyrarbakka, Stokkseyri og nágrannasveitir fyrir forgöngu sr. Gunnars Benediktssonar er þá var nýlega fluttur á Bakkann og gengu þegar inn 20 manns. Stjórnmálafundur haldinn á Stokkseyri átaldi ríkisstjórnarflokkanna fyrir að svíkja kosningaloforð með því að hækka tolla á nauðsynjavörum. [Þá var landsstjórnin í höndum Hermanns Jónssonar, Framsóknarflokki ásamt Alþýðuflokki] Þá vildu Stokkseyringar að öll alþýða sameinaðist gegn fasistahættunni. Samskonar fundur á Eyrarbakka vildi að kaupgjald í vegavinnu yrði hækkað í 1 krónu og að fangavinna yrði stöðvuð, en það samþykktu einnig Stokkseyringar. Þá vildu menn m.a. að ofurlaun opinberra starfsmanna yrðu lækkuð og að lúxusskatti yrði komið á. Ungir jafnaðarmenn úr Reykjavík héldu fund á Stokkseyri, en áttu síðan skamma viðdvöl á Eyrarbakka. Vörður, félag sjálfstæðismanna hélt fund í báðum þorpum. Voru sjálfstæðismenn þar að hefja krossferð gegn samfylkingu vinstrimanna. Það bar við á fundinum að hópur ungmenna ataðist við fundarhúsið á Eyrarbakka og viðhöfðu "skrílslæti" sem heimamenn voru þó ekki óvanir. Höfðu Varðarmenn það fyrir satt, að þessi ungmenni kæmu frá uppeldisstöðvum rauðliðanna á Eyrarbakka og væri það til marks um yfirgang og ofsa "Bolsanna". "Krossferð" Varðarfélaganna hleypti illu blóði í verkamennina á Stokkseyri, sem sökuðu nú sjálfstæðismenn um að reyna að ná yfirtökum á félagi þeirra "Bjarma", enda höfðu nokkrir atvinnurekendur sótt það fast að ganga í félagið.

 

Sandkorn.

Stærsta gulrófa af uppskeru Eyrbekkinga vóg  kg. 5,250 og kom hún upp í garði Gísla læknis Péturssonar. Það slys vildi til að þegar 11 ára sonur Hannesar Andréssonar verkamanns  var staddur í járnsmiðjunni, þar sem smiður var að berja glóandi járn á steðja, að brennheit járnflís lenti í auga hans og stórskaðaði.  Þórður Jónsson dálkahöfundur, mælist til þess að vegur verði byggður um þrengsli til að bæta samgöngur að vetrarlagi, en Hellisheiði var þá mikill farartálmi vegna snjóþyngsla. Frá Samvinnuskólanum útskrifaðist Ingibjörg Heiðdal, frá Litla-Hrauni. Magnús Torfason sýslumaður lætur af störfum. Hafði hann þá gengt embættinu á fimmta áratug. [Í hans stað var skipaður Páll Hallgrímsson Kristinssonar fyrrum forstjóra Sambandsins]. Glímufélagið Ármann í R.vík kom í heimsókn og hélt hér sýningu. [Félgaið stofnaði Guðmundur Guðmundsson, kaupmaður í Heklu á Eyrarb.]  Nýtt hús, "Mörk" var byggt fyrir Póst og Síma, Búnaði var komið fyrir á símstöðinni svo hún gæti þjónað að nóttu sem degi í neyðartilvikum, en neiðarhringing var 5 stuttar hringingar. Sláturdilkar frá Eyrarbakka voru 755 þetta haust. Meðalþungi var 12 kg. Verkstjóri við atvinnubótavinnuna i "Síberiu" var Haraldur Guðmundsson frá Háeyri. Oddviti Eyrarbakkahrepps var Sigurður Kristjánsson (Siggi Kristjáns).  Hreppsnefndin skoraði á Alþingi að samþykkja ekki fyriliggjandi frumvarp um lax og silungsveiði. Hreppstjóri var Jón Einarsson í Mundakoti, en þetta var hans síðasta ár.

 

 Látnir: Jón Ólafsson (80). Hann var um árabil þjónn Níelsen hjónanna í Húsinu. Jón Einarsson (70) hreppstjóri og formaður í Mundakoti. Kona hans var Guðrún Jóhannsdóttir, þau voru foreldrar Ragnars, er kendur var við smjörlíkisgerðina í Smára [Ragnar í Smára]. Guðmunda J Níelsen, (51) eftir langvarandi veikindi. Hún var merkiskona og skörungur. Vert í Tryggvaskála, höndlari á Eyrarbakka, söngvaskáld og organisti m.a. en bjó í Reykjavík síðustu ár.  Sighvatur Jónsson (31) stýrimaður af mb. Þorsteini. Hann féll fram af höfninni í Örfisey. Bjó þá í Reykjavík.  Þorsteinn Einarsson (15) í Sandvík. Sigríður Finnbogadóttir (11) í Suðurgötu. Jóhann Jóhannesson (0) Breiðabóli.

 Lagðir fjarri: Jón Vigfússon (John W Johnsson) í Bellingham Wash.t. U.S.A. han starfaði um nokkur ár við Háeyrarverslun. Kona hans var Kristín Magnúsdóttir frá Garðbæ.  Matthías Ólafsson Trésmiður í R.vík. Hann nam iðn sína hér á Bakkanum hjá Eiríki Gíslasyni.

 Af nágrönnum: Í Sandvíkurhreppi ("Síberíu") var tilbúið land undir kornyrkju fyrir 10 samyrkjubú, sem þar var áætlað að reisa. Enskur togari strandaði úti fyrir Loftstöðum. Bifreiðaslys var við Kögunarhól. Voru sjö manns í bifreiðinni þegar framfjaðrirnar brotnuðu undan henni og endasentist hún út í skurð með þeim afleiðingum að fjórir menn slösuðust og eitt barn.

 Tíðin: Norðanátt var algengust út febrúar, en í apríl var kominn góð tíð sem hélst fram á sumar. Um heiskapartímann lagðist í rigningar fram á vetur. Fyrsta haustlægðin olli tjóni á Sjógarðinum, en lægðinni fylgdi mikill sjógangur. Sjógangur var óvenju mikill fram á vetur og olli stundum smá skemdum á sjógarðinum, en þann 19. nóvember gerði mesta flóð síðan 1925 og eiðilagði nokkuð af matjurtagörðum þegar sjór flæddi yfir sjógarðinn, en ekki urðu verulegar skemdir á sjógarðinum sjálfum fyrir þorpinu, en þar sem hann liggur milli þorpanna urðu allmiklar skemdir. Kartöflukláði gerði vart við sig og olli það mönnum miklum heilabrotum.

 

Heimild: Alþýðubl. Morgunbl. Nýji Tíminn, Skutull, Verklýðsbl. Vísir, Ægir